Tipu Sultan
Tipu Sultan (gebore Sultan Fateh Ali Sahab Tipu[1], 20 November 1750 - 4 Mei 1799), ook bekend as Tipu Sahab of die Tier van Mysore[2], was 'n heerser oor die Koninkryk van Mysore en 'n pionier van vuurpylartillerie.[3][4] Hy het tydens sy bewind 'n aantal administratiewe innovasies bekendgestel[5], waaronder 'n nuwe muntstelsel en kalender[6], en 'n nuwe stelsel vir grondinkomste wat die groei van die Mysore-sybedryf geïnisieer het.[7] Hy verbeter die ysterbedekte Mysoreanse-vuurpyle en gee opdrag vir die samestelling van die militêre handleiding die Fathul Mujahidin. Hy het die vuurpyle ontplooi teen die aanvalle van die Britse magte en hul bondgenote tydens die Anglo-Mysore-oorloë, insluitende tydens die Slag van Pollilur en die beleg van Seringapatam. Hy het ook begin met 'n ambisieuse ekonomiese ontwikkelingsprogram wat Mysore as 'n belangrike ekonomiese mag gevestig het, met van die wêreld se hoogste reële lone en lewensstandaarde in die laat 18de eeu.[8]
Napoleon Bonaparte, die Franse opperbevelvoerder, het 'n alliansie met Tipu Sultan versoek. Beide Tipu Sultan en sy vader gebruik hul leër wat deur die Franse opgelei is in alliansie met die Franse in hul stryd met die Britte[9], en in Mysore se stryd met ander omringende magte, teen die Marathas, Sira en die heersers van Malabar, Kodagu, Bednore, Carnatic en Travancore. Die vader van Tipu, Hyder Ali, het die mag oorgeneem om Mysore te verower, en Tipu het hom opgevolg as die heerser van Mysore met die dood van sy vader in 1782. Hy het belangrike oorwinnings teen die Britte in die Tweede Anglo-Mysore-oorlog behaal en het met die Verdrag van Mangalore in 1784 onderhandel nadat sy pa in Desember 1782 tydens die Tweede Anglo-Mysore-oorlog aan kanker gesterf het.
Tipu se konflik met sy bure was onder andere die Maratha– Mysore-oorlog, wat geëindig het met die ondertekening van die Verdrag van Gajendragad.[10] Die verdrag vereis dat Tipu Sultan 4,8 miljoen roepies moes betaal as 'n eenmalige oorlogskoste vir die Marathas, en 'n jaarlikse huldeblyk aan 1,2 miljoen roepies bykomend tot die teruggee van al die gebied wat deur Hyder Ali beset is.[11][12]
Tipu het 'n onverbiddelike vyand van die Britse Oos-Indiese Kompanjie gebly, wat konflik veroorsaak het met sy aanval op Brits-geallieerde Travancore in 1789. In die Derde Anglo-Mysore-oorlog is hy gedwing om die Verdrag van Seringapatam aan te gaan en het 'n aantal verowerde gebiede verloor, insluitend Malabar en Mangalore. Hy het gesante na buitelandse state, waaronder die Ottomaanse Ryk, Afghanistan en Frankryk gestuur, in 'n poging om steun vir sy teenkanting teen die Britte te bekom.
In die vierde Anglo-Mysore-oorlog is die imperiale magte van die Britse Oos-Indiese Kompanjie ondersteun deur die Nizam van Hyderabad en Marathas. Hulle het Tipu verslaan, en hy is op 4 Mei 1799 gedood terwyl hy sy fort Seringapatam verdedig het.
In die post-koloniale Indiese subkontinent word Tipu Sultan gevier as 'n held van koloniale weerstand.[13] Hy word egter ook gekritiseer vir sy onderdrukking van Hindoes, Christene en selfs Moslems om godsdienstige en politieke redes.[14][15][16]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ "Tipu Sultan's 216th death anniversary: 7 unknown facts you should know about the Tiger of Mysore : Listicles: Microfacts". Indiatoday.intoday.in. 4 Mei 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 November 2015. Besoek op 13 November 2015.
- ↑ Cavendish, Richard (4 Mei 1999). "Tipu Sultan killed at Seringapatam". History Today. 49 (5). Besoek op 13 Desember 2013.
- ↑ Roddam Narasimha (1985). Rockets in Mysore and Britain, 1750–1850 A.D. Geargiveer 3 Maart 2012 op Wayback Machine National Aeronautical Laboratory and Indian Institute of Science.
- ↑ Allana, Gulam (1988). Muslim political thought through the ages: 1562–1947 (2 uitg.). Pennsylvania State University, Pennsylvania: Royal Book Company. p. 78. Besoek op 18 Januarie 2013.
- ↑ "Tipu Jayanti debate: Akbar is the hero India should really celebrate" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Mei 2019.
- ↑ Hasan, Mohibbul (2005). History of Tipu Sultan. Aakar Books. p. 399. ISBN 978-81-87879-57-2. Besoek op 19 Januarie 2013.
- ↑ R.k.datta (2007). Global Silk Industry: A Complete Source Book. APH Publishing. p. 17. ISBN 978-81-313-0087-9. Besoek op 22 Januarie 2013.
- ↑ Parthasarathi, Prasannan (2011), Why Europe Grew Rich and Asia Did Not: Global Economic Divergence, 1600–1850, Cambridge University Press, ISBN 978-1-139-49889-0, https://books.google.com/books?id=1_YEcvo-jqcC
- ↑ Kaushik Roy, War, Culture and Society in Early Modern South Asia, 1740–1849, (Routledge, 2011), 77.
- ↑ Mohibbul Hasan (2005), History of Tipu Sultan, p. 105–107, ISBN 9788187879572, https://books.google.com/books?id=hkbJ6xA1_jEC&pg=PA105
- ↑ Naravane, M. S. (2006). Battles of the Honourable East India Company: Making of the Raj (in Engels). APH Publishing. ISBN 9788131300343.
- ↑ Sen, Sailendra Nath (1995). Anglo-Maratha Relations, 1785-96 (in Engels). Popular Prakashan. ISBN 9788171547890.
- ↑ Sajoo, Amyn (2004). Civil Society in the Muslim World: Contemporary Perspectives. I.B.Tauris. ISBN 9781850435907.
- ↑ Varghese, Alexander (2008). India: History, Religion, Vision and Contribution to the World, Volume 1. Atlantic Publishers. ISBN 9788126909032.
- ↑ 1 Dr. Gurusiddaiah C, 2 Dr. BP Mahesh Chandra Guru, 3 Abhilash MS, 4 Dr. Sreekantaiah (Januarie 2018). "Religious philosophy of Tipu Sultan" (PDF). www.educationjournal.in. International Journal of Multidisciplinary Education and Research. 3: 11–16. ISSN 2455-4588.
{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link) - ↑ Sanyal, Sanjeev (2016). The Ocean of Churn: How the Indian Ocean Shaped Human History. p. 188. ISBN 9789386057617.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Tipu Sultan.
| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal. |
