Tointeálaí spáis
Feithicil lainseála inathúsáidte is ea tointeálaí spáis, le foireann ar bord de ghnáth. Lainseáil NASA an chéad cheann i 1981, agus lainseáil an tAontas Sóivéadach ceann i 1988.
Iompraíonn tointeálaí spáis na Stát Aontaithe suas le seachtar foirne is timpeall 25 tonna pá-lasta, agus is féidir leis eitilt ar feadh coicíse. Soitheach ardaithe deilte-eiteach atá ann, le príomhinneall, umar seachtrach breosla atá inchaite thar bord, agus dhá roicéad threisithe cúnta le breosla soladach.
Tháinig deireach leis an clá NASA sa bhliain 20111. Lainseáladh iad an iliomad uair chun satailítí a lainseáil is a dheisiú, turgnaimh a dhéanamh, Spacelab a iompar, agus spásárthaigh a fháil ar ais óna bhfithisí.
Stair
[cuir in eagar | athraigh foinse]Bhí 5 fheithicil sa chabhlach ó NASA: Columbia, Challenger, Discovery, Atlantis agus Endeavour.
- Columbia. Lainseáladh Columbia den chéad uair i 1981). Cailleadh foireann iomlán eile nuair a theip ar aisfhilleadh Columbia i 2003.
- Challenger (1983). Ar an 25ú lainseáil cailleadh an fhoireann iomlán nuair a phléasc Challenger i 1986.
- Discovery (1984). Sa bhliain 1988, cuireadh an clár NASA i bhfeidhm arís le lainseáil Discovery eile.
- Atlantis (1985).
- Endeavour. Cuireadh an tointeálaí Endeavour sa tseirbhís i 1992.
Nuair a theip ar aisfhilleadh Columbia i 2003, níor lainseáladh tointeálaí arís go dtí 2005. Bhí nasc ag Discovery leis an Stáisiún Spáis Idirnáisiúnta chun go ndéanfadh spásaire siúlóid spáis ar feadh 6 uair leis an sciath teasa faoi bhun an tointeálaí a dheisiú.
Tháinig deireadh le clár NASA an dtointeálaithe spáis i 2011 nuair a chríochnaigh an 135ú misean le filleadh Atlantis ón Stáisiún Spáis.
Tointeálaí spáis agus an Eoraip
[cuir in eagar | athraigh foinse]Cuireadh clár an ESA ar ceal gan aon lainseáil.[1]
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Hussey, Matt (2011). "Tointeálaí spáis". Fréamh an Eolais. Coiscéim. p. 667.
Tá an t-alt seo bunaithe ar ábhar as Fréamh an Eolais, ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta leis an Ollamh Matthew Hussey, foilsithe ag Coiscéim sa bhliain 2011. Tá comhluadar na Vicipéide go mór faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-ábhar ón leabhar a roinnt linn go léir. |
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |