Tombo de Nekonata Soldato en Varsovio
| Tombo de Nekonata Soldato en Varsovio | ||
|---|---|---|
.JPG?lang=eo) | ||
| Tombo de la Nekonata Soldato, monumento [+] | ||
| Koordinatoj | 52° 14′ 28″ N, 21° 0′ 41″ O (mapo)52.24111111111121.011388888889Koordinatoj: 52° 14′ 28″ N, 21° 0′ 41″ O (mapo) | |
| Konsekro | 2-a de novembro 1925 | |
|
||
 |
||
| Tombo de Nekonata Soldato en Varsovio | ||
 Vikimedia Komunejo: Tomb of the Unknown Soldier in Warsaw [+] |
||
Tombo de Nekonata Soldato en Varsovio (pole: Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie) – tombo-monumento sur la placo al marŝalo Józef Piłsudski en Varsovio. Ideo de la Varsovia tombo estas memor-honorigo de mortfalintaj soldatoj en bataloj pri la sendependeco.
Historio
[redakti | redakti fonton]
La ideo pri honorigo de nekonataj falintaj batale soldatoj naskiĝis senpere post la unua mondmilito en Francio. La unua en la mondo Tombo de Nekonata Soldato aperis en Parizo en 1920. Ĝi memorigas milionon kaj duono de soldatoj mortfalintaj en la jaroj 1914–1918. Paralele kun Francio oni kreis honorlokojn al sennomaj soldatoj en Britio.
En Pollando la unuaj iniciatoj pri kreo de tiaj memorlokoj aperis en 1921. Kiel la unua ekestis monumento-plato de Nekonata Soldato en Lodzo (malkovrita la 22-an de marto 1925).
La Varsovia Tombo de Nekonata Soldato estis malkovrita la 2-an de novembro 1925 sub kolumnaro de Saksa-Palaco. Tiutage oni enmetis en ĝin kadavron de sennoma soldato, venigitan dum speciala ceremonio de la Tombejo de la Defendintoj de Lvovo. Kreanto de la tombo estis artisto-skulptisto Stanisław Kazimierz Ostrowski.
La 28-an de decembro 1944 germanoj, detruante sisteme la urbon, eksplodigis la Saksan Palacon, revenĝe pro la ribelo de Varsovio. El la Tombo saviĝis fragmentoj. Jam en 1946 estis rekonstruita kaj denove malkovrita, tamen sen tabuloj pri la bataloj kontraŭ bolŝevismo. Aktuale ĝi konsistas el triarkada fragmento de savita kolumnaro de la palaco. Hodiaŭ, kiam la Saksa Palaco daŭre ne estas restaŭrita krudaj brikoj ambaŭflanke de la Tombo reliefigas, ke iam ĝi konsistigis parton de pli granda konstruaĵo. En la jaroj 1990–1991 surfacon de la tombo oni iom ŝanĝis. La tabuloj pri la pola-bolŝevika milito reaperis, sed en lokoj malfacile videblaj.
En la 2-an de junio 1979 papo Johano Paŭlo la 2-a sur la ĉirkaŭa Placo celebris la sanktan meson dum sia unua pilgrimvizito en Pollando kaj preĝis ĉe la Tombo.
Apud la Tombo de Nekonata Soldato en Varsovio brulas eterna flamo kaj staras honora gardistaro el Reprezenta Bataliono de Pola Militistaro, kaj dum ŝtataj festoj okazas solena gardoŝanĝo kun partopreno de la plej superaj regopovoj de la ŝtato. Ĉiujare la 11-an de novembro (Festo de Sendependeco) la pola prezidento alvenas al la Tombo de Nekonata Soldato por partopreni la solenaĵon de la gardoŝanĝo kaj por meti florojn ĉe la Tombo. Tiam okazas milita defilado.
Tabuloj sur la Tombo de Nekonata Soldato post 1990
[redakti | redakti fonton]972-1683
- Cedynia 24 VI 972
- Batalo apud la rivero Okcidenta Bugo 22 VII 1018
- Głogów aŭgusto-septembro 1109
- Legnica 9 IV 1241
- Płowce (apud Radziejów) 27 IX 1331
- Batalo de Grunwald 15 VII 1410
- Batalo de Varna 10 XI 1444
- Batalo de Orŝa 8 IX 1514
- Pskovo 24 VIII 1581 – 15 I 1582
- Kircholm (apud Rigo) 27 IX 1605
- Batalo de Kluŝino-Moskvo 4 VII-28 VIII 1610
- Cecora (Distrikto Iași) 18-29 IX 1620
- Ĥotin 2 IX-9 X 1621 / 10-11 XI 1673
- Trzciana (Distrikto Iași) 25 VI 1629
- Smolensk 18 X 1632 – 25 II 1634
- Batalo de Beresteĉko 28-30 VI 1651
- Jasna Góra 18 XI-26 XII 1655
- Warszawa 30 V-1 VII, 28-30 VII 1656
- Cudnów (Ĵitomir-regiono) 14 IX-3 X 1660
- Lwów 24 VIII 1675
- Batalo de Vieno 12 IX 1683
1768-1863
- Bar 29 II 1768 – 18 VIII 1772
- Batalo de Zieleńce 18 VI 1792
- Batalo de Racławice 4 IV 1794
- Warszawa (insurekcio) 17 IV-4 XI 1794
- Warszawa 6-8 IX 1831
- Vilno (insurekcio) 22 IV-13 VIII 1794
- Maciejowice (Distrikto Garwoliński 10 X 1794
- Trebbia (Ĝenova Respubliko) 17-19 VI 1799
- Batalo de Somosierra 30 XI 1808
- Raszyn (Distrikto Pruszkowski) 19 IV 1809
- Batalo de Smolensk 17 VIII 1812
- Batalo de Borodino 5-7 X 1812
- Fortikaĵo Zamość 24 I-22 XI 1813/14 VII-21 X 1831
- Batalo de Leipzig 16-19 X 1813
- Arcis sur Aube (Ĉampanjo-Ardenoj) 19 III 1814
- Stoczek 14 II 1831
- Grochów (orienta Varsovio) 22 II 1831
- Ostrołęka 26 V 1831
- Miłosław 30 IV 1848
- Temesvar 8 VIII 1849
- Januara nokto 22/23 I 1863
- Siberianoj de 1768
- Citadelo de Varsovio 1833-1915
- Łukiszki (malliberejo en Vilno) 1861-1864, 1940-1945
- Poznań VII Fort 1939-1945
- Pawiak-Al. Szucha 1939-1944
- Montelupich (malliberejo en Krakovo)-Brygidki (malliberejo en Vilno)-Masakro en Kastelo de Lublin 1939-1945
- Lubjanka-Butirka 1939-1945
- Katyń-Charków-Miednoje 1940
- Ciepielów (krimo en Distrikto Lipski)9 IX 1939
- Osuchy (Distrikto Biłgorajski) 25-26 VI 1944
- Podgaje (krimo apud Okonek) 31 I 1945
1863-1921
- Małogoszcz 24 II 1863
- Ginietynie (Distrikto Panevėžys) 21 IV 1863
- Horki 17-25 V 1863
- Miropol (Ĵitomira provinco) 17 V 1863
- Batalo de Żyrzyn 8 VIII 1863
- Iłża 17 I 1864
- Transbajkalo (ribelo) junio 1866
- Batal-Agoj (de Pola Partio Socialista) 1904-1908
- Poznań-Ławica (batalo pri aviadilejo) 28 XII 1918 – 6 I 1919
- Rawicz 9 II 1919
1863-1921
- Cieszyn (Septaga milito)-Skoczów 23-26 I 1919
- Ostrołęka 5 VIII 1920
- Zadwórze (Lviva provinco) 17 VIII 1920
- Dęblin-Mińsk Mazowiecki 16-18 VIII 1920
- Cyców (distrikto Łęczyński) 16 VIII 1920
- Białystok 22 i 30 VIII 1920
- Sejny 2-10 i 22 IX 1920
- Mińsk Litewski 15 X 1920
- Bytom (Unua Silezia Ribelo) 16 VIII 1919
- Katowice (Dua Silezia Ribelo) 19 VIII 1920
- Góra Świętej Anny (apud Leśnica) 21-27 V 1921
1914-1918
- Laski (apud Pionki)-Anielin (distrikto Kozienicki) 21-24 X 1914
- Mołotków (Ivano-Frankivska provinco) 29 X 1914
- Krzywopłoty (distrikto Olkusz) 14 XI 1914
- Łowczówek (distrikto Tarnów) 24 XII 1914
- Arras 9 V 1915
- Konary (distrikto Sandomierski) 16-22 V 1915
- Pakosław (apud Iłża) 19-20 V 1915
- Rokitna (Ĉernivca provinco) 13 VI 1915
- Tarłów 30 VI-2 VII 1915
- Kosciuchnówka (Volina provinco) 4 XI 1915 i 4-6 VII 1916
1914-1918
- Krechowce (apud Ivano-Frankivsk) 24 VII 1917
- Bobrujsk 2 II-11 III 1918
- Kaniów (Ĉerkasa provinco) 11 V 1918
- Murmań 1918
- Syberia 1918-1920
- Kubań-Odessa 1918-1919
- St. Hilaire Le Garde apud Reims 25 VII 1918
- Ribelo de Grandpolujo
- Sileziaj ribeloj
1918-1920
- Lwów novembro 1918-marto 1919
- Lida 16 IV 1919-28 IX 1920
- Vilno 19 IV 1919 – 9 X 1920
- Dyneburg 3 I 1920
- Kievo 7 V-11 VI 1920
- Borodzianka (Kieva provinco) 11-13 VI 1920
- Chorupań apud Dubno (Rivna provinco) 19 VII 1920
- Nastasów apud Tarnopol 31 VII-6 VIII 1920
- Radzymin-Ossów (apud Wołomin) 13-15 VIII 1920
1918-1920
- Borkowo apud Nasielsk 14-15 VIII 1920
- Sarnowa Góra apud Ciechanów 16-20 VIII 1920
- Przasnysz 21-22 VIII 1920
- Batalo de Komarovo-Hrubieszów 30 VIII-1 IX 1920
- Kobrin 14-15 IX 1920
- Dytiatyń (Ivano-Frankivska provinco) 16 IX 1920
- Brzostowice (sude de Grodno) 20 IX 1920
- Grodno-Obuchowo (apud Grodno) 20-25 IX 1920
- Krwawy Bór apud Papiernia (Vilnius (subdistrikto) 27-28 IX 1920
1939-1945
- Sieĝo de Westerplatte-Oksywie (apud Gdynia)-Hel 1 IX-2 X 1939
- Krojanty (apud Chojnice) 1 IX 1939
- Bory Tucholskie (alfluejo de la riveroj Brda kaj Wda) 1-3 IX 1939
- Mława 1-3 IX 1939
- Mokra (apud Kłobuck) 1-2 IX 1939
- Defendo de Silezio (Pszczyna, Teŝinio k.a.) 1-5 IX 1939
- Piotrków – Tomaszów Mazowiecki 5-7 IX 1939
- Iłża 8 IX 1939
- Defendo de Wizna 8-10 IX 1939
1939-1945
- Defendo de Warszawa-Defendo de Fortikaĵo Modlin (kuntuŝo de la riveroj Vistulo kaj Narevo) 8-29 IX 1939
- Batalo de Bzura 9-22 IX 1939
- Kałuszyn 11-12 IX 1939
- Lvovo 12-22 IX 1939 – 22-26 VII 1944
- Boratycze (distrikto Przemyski) 14 IX 1939
- Tomaszów Lubelski 17-27 IX 1939
- Defendo de Orientaj Limregionoj de la Dua Pola Respubliko 17 IX-1 X 1939
- Defendo de Grodno 2-22 IX 1939
- Szack (Volina provinco)-Wytyczno (distrikto Włodawski) 28 IX-1 X 1939
- Kock 2-5 X 1939
1939-1945
- Subtera batalado 1939-1945
- Ribelo de Zamość 30 XII 1942-5 II 1943
- Ribelo en varsovia geto 19 IV-8 V 1943
- Masakro de Katin 19 I-21 V 1944
- Batalo de Monte Cassino 11-25 V 1944
- Operaco "Tempesto" junio-septembro 1944
- Operaco Market Garden 18-25 IX 1944
- (...)
Al maristoj
- T-Tago, 6 VII 1944
- (...)
Al aviadilistoj
- Batalo de Varsovio (1920)
- Invado en Pollandon, septembro 939
- Batalo de Anglio, 10 VII-31 X 1940
- (...)
La 15-an de aŭgusto 2016 prezidento de Pollando Andrzej Duda solene malfermis memortabulon al "Anatemitaj Soldatoj" — ĉeestis filo de Józef Franczak, la lasta mortfalinta partizano
Bibliografio
[redakti | redakti fonton]- W obronie Lwowa i Wschodnich Kresów. Polegli od 1-go listopada 1918 do 30-go czerwca 1919 r. Arkivigite je 2015-09-24 per la retarkivo Wayback Machine En la defendo de Lvovo kaj de Orientaj Limregionoj Mortfalintaj de la 1-a de novembro 1980 ĝis la 30-a de junio 1919, Straż Mogił Polskich Bohaterów (Tombo-Gardistaro de Polaj Herooj), Lwów 1926 (pole)
- Joanna Hübner-Wojciechowska, Grób Nieznanego Żołnierza (Tombo de Nekonata Soldato), PWN, Warszawa 1991, ISBN 83-01-09613-6 (pole)
- Czesław Skiba, Pomniki Nieznanego Żołnierza: świat i Polska: przewodnik (Monumentoj de Nekonata Soldato. La mondo kaj Pollando. Gvidlibro), Bellona, Warszawa 2004, ISBN 83-11-09896-4 (pole)
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Archiwum Państwowe m. st. Warszawy, Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie - fotografie z Archiwum Państwowego miasta stołecznego Warszawy fotoj de Ŝtata Arkivo en Varsovio
- Felietono de Pola Retradio el elsendo de la 6.11.2015, Tombo de Nekonata Soldato en Varsovio (esperante)