3. srpska udarna brigada

3. srpska udarna brigada
Treća srpska brigada na Zlatiboru, januara 1944.
Osnivanje	10. februar 1942. Mesto formiranja: Ponikve, kod Čajniča
Formacija	tri bataljona
Deo	Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije
Odlikovanja	Orden narodnog heroja Orden zasluga za narod sa zlatnim vencem
Komandanti
Komandant	Radivoje Jovanović
Načelnik štaba	Miloš Manojlović
Politički komesar	Sava Radojčić feđa

Treća srpska narodno-oslobodilačka udarna brigada formirana je 10. februara 1944. godine u selu Ponikvama, kod Čajniča. Brigada je nastala odlukom Glavnom štaba NOV i PO Srbije, spajanjem boraca Prve šumadijske i Prve južnomoravske brigade. Od Prve južnomoravske brigade formirana su dva, a od Prve šumadijske brigade jedan bataljon. Na dan formiranja brigada je imala 500 boraca. Brojno stanje brigade se stalno povećavalo, tako da je 15. septembra 1944. formiran i Četvrti bataljon, a u oktobru 1944. godine brigada je imala 1.500 boraca

Prvi štab brigade sačinjavali su - Radivoje Jovanović, komandant; Sava Radojčić feđa, politički komesar; Nikola Ljubičić, zamenik komandanta; Mirko Milojković, zamenik političkog komesara i Miloš Manojlović, načelnik Štaba. Od svog formiranja, februara 1944. do kraja rata, maja 1945. godine Treća srpska brigada se nalazila u sastavu Druge proleterske divizije i dejstvovala je na teritoriji Bosne, Crne Gore i Srbije.

Brigada je poznata i pod svojim alternativnim nazivima — Treća srpska udarna brigada i Devetnaesta proleterska brigada.

Za svoje zasluge tokom Narodnooslobodilačkog rata, brigada je, na predlog Vrhovnog komandanta NOV i POJ maršala Josipa Broza Tita, odlikovana Ordenom zasluga za narod sa zlatnim vencem, a 21. jula 1977. godine i Ordenom narodnog heroja. Bila je najpre udarna, a potom je 7. oktobra 1953. dobila je počasni naziv proleterska i preimenovana u Devetnaestu proletersku brigadu.

Narodni heroji Treće srpske brigade

Neki od boraca Treće srpske brigade, proglašeni za narodne heroje Jugoslavije su:

• Petar Jovanović Komirićanac, zamenik komandanta brigade
• Radivoje Jovanović, komandant brigade
• Vojislav Manojlović, zamenik komandira Treće čete Trećeg bataljona
• Nikola Ljubičić, zamenik komandanta brigade
• Momčilo Popović, komandir čete

Literatura

• Vojna enciklopedija (knjiga sedma). Beograd 1974. godina
• „Narodni heroji Jugoslavije”. Beograd: Mladost. 1975.