Trenczyn

Trenczyn
Trenčín
	; Centrum Trenczyna nocą z zamkiem górującym nad miastem
Herb	Flaga
Państwo	Słowacja
Kraj	trenczyński
Powiat	Trenczyn
Burmistrz	Richard Rybníček
Powierzchnia	82,00 km²
Wysokość	217 m n.p.m.
Populacja (2023); • liczba ludności; • gęstość	; 54 065; 659,62 os./km²
Nr kierunkowy	+421 32
Kod pocztowy	911 01
Tablice rejestracyjne	TN
	Położenie na mapie kraju trenczyńskiego Trenczyn
	Położenie na mapie Słowacji Trenczyn
	48°53′31″N 18°02′12″E/48,891944 18,036667
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Trenczyn (słow. Trenčín, węg. Trencsén, niem. Trentschin, łac. Laugaricio, gr. Λευκάριστος) – miasto powiatowe w zachodniej Słowacji nad rzeką Wag, stolica kraju trenczyńskiego. Znany ze średniowiecznego zamku, położonego na górze nad miastem. Pod koniec 2019 roku, z liczbą mieszkańców wynoszącą ponad 55 tys., Trenczyn zajmował ósme miejsce wśród najludniejszych słowackich miast.

Historia

Inskrypcja rzymska z łacińską nazwą *Laugaricio*, II wiek.

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszego Trenczyna pochodzą z IV tysiąclecia p.n.e.

Ok. 179 w Laurgaricio położonym na terenie dzisiejszego Trenczyna przebywał legion rzymski po stoczonej bitwie z plemionami germańskimi w trakcie wojen markomańskich. Dowodem tego jest zachowana inskrypcja łacińska wyryta na skale: VICTORIAE AVGVSTORV(m) EXERCITVS, QUI LAVGARICIONE SEDIT MIL (ites) L (egionis) I IDCCCLV...IANS LEG (atus) LEG (ionis) (Marcus Valerius Maxim)ian(u)s I I AD (iutricis), CVR (avit) F (aciendum) (Na pamiątkę zwycięstwa legiony cesarskie zimujące w Laurgaricio w sile 855 żołnierzy. Napis polecił wykonać legat Marcus Valerius Maximianus).

Na początku XI wieku osada leżała w granicach państwa Bolesława Chrobrego, po czym między rokiem 1017 a 1031 została przyłączona do Węgier, w granicach których pozostała przez kolejne 900 lat. Trenczyn został stolicą komitatu, a siedziba administracji mieściła się na tutejszym zamku. W XIII wieku Trenczyn znajdował się w posiadaniu węgierskiego rodu Csesznekyich, któremu w 1302 król Wacław III odebrał gród i przekazał Mateuszowi Czakowi. Węgierski możnowładca uczynił zamek swą siedzibą rodową, a pod jego rządami Trenczyn przeżywał rozkwit. W polskiej historii Trenczyn zapisał się w 1335 jako miejsce zawarcia układu w Trenczynie pomiędzy Polską a Czechami. W 1412 król Zygmunt Luksemburski nadał miastu prawa wolnego miasta królewskiego. W XVII wieku miasto przeżyło oblężenie wojsk tureckich, pozostało niezdobyte. W czasie powstania Rakoczego w 1708 miejsce bitwy(inne języki) pomiędzy węgierskimi kurucami a wojskami Habsburgów. W XVIII wieku przebudowano Trenczyn w stylu barokowym, a w XIX wieku nastąpił rozkwit miasta związany z uprzemysłowieniem i doprowadzaniem linii kolejowych.

W 1918 Trenczyn został utracony przez Węgry na rzecz nowo powstałej Czechosłowacji. Od roku 1939 znajdował się w granicach marionetkowej Republiki Słowackiej – formalnie do roku 1945, ale po powstaniu słowackim w 1944 r. znalazł się pod okupacją niemiecką. Zdobyty 10 kwietnia 1945 przez Armię Czerwoną i oddziały rumuńskie.

Zabytki

Zamek
Kościół farny Narodzenia Marii Panny, wzniesiony w XIV w., przebudowany w XV i XVI w.
Farské schody z XVI w.
Zespół dawnej zabudowy miejskiej
Kościół pijarów pw. św. Franciszka Ksawerego z XVII-XVIII w.
Klasztor pijarów z XVII-XVIII w.
Dom Żupny, sięgający XV w., przebudowywany w XV, XVII i XVIII w., współcześnie muzeum
Kolumna Trójcy Przenajświętszej (Kolumna morowa) z XVIII w.
Kaplica św. Anny z XVIII w.
Kościół ewangelicki z XVIII w.
Pałac Miejski, współcześnie galeria malarstwa
Synagoga z XX w.

Zamek
Kościół Narodzenia Marii Panny
Kościół i klasztor pijarów
Dom żupny
Kolumna Trójcy Przenajświętszej
Kościół ewangelicki
Pałac Miejski

Edukacja

Uniwersytet Trenczyński Alexandra Dubčeka

Transport

Trenčín – stacja kolejowa
Port lotniczy Trenczyn

Sport

COP Trenčín – klub piłki siatkowej mężczyzn
HK Dukla Trenczyn – klub hokejowy
FK AS Trenčín – klub piłkarski

Miasta partnerskie

Przypisy

↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-10-05]. (słow.).
↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 82,00S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
↑ ^a ^b ^c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.

Linki zewnętrzne

Trenczyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 470 .

[zarządzający-1] Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-10-05]. (słow.).

[2] Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 82,00S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).

[base_info-3] Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).

[4] Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.

[5] Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]