Troitosende, A Baña

Troitosende
	Lápida de Ursino, achada no lugar de Vilela e conservada no Museo Arqueolóxico da Coruña.
Concello	A Baña
Provincia	A Coruña
Coordenadas	42°56′30″N 8°39′48″O / 42.94160791, -8.66323967
Área	4,94 km²
Poboación	223 hab. (2016)
Densidade	45,14 hab./km²
Entidades de poboación	8
	[ editar datos en Wikidata ]

Santa María de Troitosende é unha parroquia que se localiza no leste do concello da Baña na comarca da Barcala. Segundo o IGE en 2016 tiña 223 habitantes (114 homes e 109 mulleres) distribuídos en 7 entidades de poboación, o que supón unha diminución en relación ao ano 1999 cando tiña 330 habitantes.

Historia

Da idade de ferro permanecen as dúas mámoas de Salgueiróns, as dúas mámoas do Monte da Medorra; en Bugalleiras. Tamén existiu un castro entre Portochán e Vilacoba denominado Castro de Troitosende, en mal estado de conservación pero de grande importancia debido a cantidade e calidade de materiais arqueolóxicos recuperados.^[2] Da época romana hai tres sitios arqueolóxicos descubertos: o de Vilela, o de Mouzón e o de Bugalleiras, onde se encontraron abundante material cerámico romano, varias fosas escavadas, unha lápida e unha tumba.

Antes de facer a ponte entre Portochán e Ames, a parroquia atravesaba nunha barca o Tambre.

Igrexa

A igrexa parroquial foi construída a finais do século XII e reformada nos séculos XVIII e XX. Ten nave de planta rectangular, con muros de cadeirado de granito e cuberta a unha e dúas augas con tellado de tella. A fachada é de cadeirado de granito, con portada enmarcada por dúas pilastras encaixadas con basas toscanas e capiteis dóricos. Por riba vai un entaboado, unha cornixa e unha fiestra decorada con placas semicirculares. A sancristía está acaroada ao muro norte. A espadana é cuadrangular, con tres machóns sobre os que voltean dous arcos de medio punto laterais. No centro hai dous machóns cun arco de medio punto e un pináculo rematado por unha cruz metálica. Ten un pequeno retablo nunha capela e varias imaxes.

A parroquia pertence ao arciprestado de Dubra.

Arquitectura popular

Muíños^[3]

Son de dúas pedras cada un e moían medio ano con augas do río Tambre

Canal de Portochán
de Mandelo

Festas

Domingo de entroido: Santa Lucía
2º domingo de xullo: O Carme
15 de agosto: Nosa Señora
16 de agosto: O Sacramento
1º domingo de entroido: O Rosario

Lugares e parroquias

Lugares de Troitosende

Lugares da parroquia de Troitosende no concello da Baña (A Coruña)
Bugalleira \| Menlle de Abaixo \| Menlle de Arriba \| Portochán \| Quintáns \| Troitosende \| Vilacova \| Vilela

Parroquias da Baña

Galicia \| Provincia da Coruña \| Parroquias da Baña
A Baña (San Vicenzo) \| Barcala (San Xoán) \| O Barro (Santa Mariña) \| Cabanas (San Miguel) \| Corneira (San Cristovo) \| A Ermida (San Salvador) \| Fiopáns (San Pedro) \| Lañas (Santa Baia) \| Marcelle (Santa Cristina) \| Ordoeste (Santa María) \| A Riba (San Xoán) \| San Cibrán de Barcala (San Cibrán) \| Sanamede do Monte (San Mamede) \| Suevos (San Mamede) \| Troitosende (Santa María)

Notas

↑ ^1,0 ^1,1 DECRETO 189/2003, do 6 de febreiro, polo que se aproba o nomenclátor correspondente ás entidades de poboación da provincia da Coruña.
↑ "PXOM A Baña" (PDF).
↑ Rodríguez Troncoso, Amador. Os albores de Feiraco.

Véxase tamén

Outros artigos

Lugares da Baña

[nomenclátor-1] 1,0 ^1,1 DECRETO 189/2003, do 6 de febreiro, polo que se aproba o nomenclátor correspondente ás entidades de poboación da provincia da Coruña.

[2] "PXOM A Baña" (PDF).

[3] Rodríguez Troncoso, Amador. Os albores de Feiraco.

[1]

[2]

[3]