Tryton (syn Posejdona)
| bóg jeziora Tritonis w Libii | |
 Herakles i Tryton, malowidło na attyckim kyliksie czarnofigurowym, VI wiek p.n.e., Muzeum Brytyjskie, Londyn | |
| Występowanie | |
|---|---|
| Atrybuty |
trójząb, wielka muszla |
| Teren kultu | |
| Rodzina | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Dzieci | |
Tryton (także Triton; gr. Τρίτων Trítōn, łac. Triton) – w mitologii greckiej bóg morski.
Według jednej z wersji był bogiem jeziora Tritonis w Libii[1][2]. Uchodził za syna boga Posejdona i bogini Amfitryty oraz za brata nimfy Rode, a także za ojca Tritei, Trytonid, trytonów i Pallas[2][3][4][5][6][7]. Należał do orszaku Posejdona i Amfitryty.
Pojawia się w mitach o Heraklesie, Argonautach i Misenosie.
W sztuce przedstawiany jest zwykle jako istota o mieszanej budowie, z trójzębem i wielką muszlą[6][8]. Górna część jego ciała (tułów, głowa, ręce) jest podobna do ciała człowieka (tak jak centaurów i ichtiocentaurów), natomiast dolna ma kształt ryby (tak jak ichtiocentaurów i hippokampów; przeważnie ma rybi ogon skręcony spiralnie)[2]. Czasami posiada jedną parę końskich nóg (tak jak ichtiocentaury).
Wyobrażenie o bóstwie przejawia się w sztukach plastycznych między innymi w greckim malarstwie wazowym i mozaikach (mozaiki z III w.) oraz w rzeźbie (oprawy rzeźbiarskie fontann)[6].
Imię Trytona bywa stosowane często do szeregu istot morskich – pół ludzi, pół ryb (trytonów)[2][8].
Imieniem bóstwa został nazwany największy księżyc Neptuna – Tryton[6][9].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Młodsi bogowie. W: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 231. ISBN 83-7391-077-8.
- ↑ a b c d Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 354. ISBN 83-04-04673-3.
- ↑ Zygmunt Kubiak, Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa: „Świat Książki”, 2003, s. 186, ISBN 83-7391-077-8, OCLC 830494522.
- ↑ Aaron J. Atsma: Triteia. theoi.com. [dostęp 2010-11-04]. (ang.).
- ↑ Aaron J. Atsma: Tritonides. theoi.com. [dostęp 2010-11-04]. (ang.).
- ↑ a b c d Vojtech Zamarovský: Bohovia a hrdinovia antických bájí. Bratislava: Perfekt a.s., 1998, s. 444. ISBN 80-8046-098-1. (słow.).; polskie wydanie: Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej (Encyklopedia mitologii antycznej, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej).
- ↑ Aaron J. Atsma: Tritons. theoi.com. [dostęp 2010-11-04]. (ang.).
- ↑ a b Mity o bogach. W: Michał Pietrzykowski: Mitologia starożytnej Grecji. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1979, s. 55. ISBN 83-221-0111-2.
- ↑ Anton Hajduk, Ján Štohl (red.): Encyklopédia astronómie. Bratislava: Obzor, 1987, s. 623. (słow.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Aaron J. Atsma: Triton. theoi.com. [dostęp 2010-11-04]. (ang.).
- Triton. mythindex.com. [dostęp 2010-11-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-14)]. (ang.).
- Hezjod: Narodziny bogów (Theogonia); Prace i dni; Tarcza. Warszawa: Prószyński i S-ka, 1999. ISBN 83-7255-040-9.
- Władysław Kopaliński: Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003, s. 1341. ISBN 83-7399-022-4.
- Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990, s. 764. ISBN 83-01-03529-3.
- Carlos Parada: Triton. maicar.com. [dostęp 2010-11-04]. (ang.).
- Oskar Seyffert: Dictionary of Classical Antiquities, 1894, s. 654: Triton. ancientlibrary.com. [dostęp 2010-12-03]. (ang.).
- William Smith: A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology: Triton. perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-05-12]. (ang.).
- Harry Thurston Peck: Harpers Dictionary of Classical Antiquities, 1898: Triton. perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-05-12]. (ang.).