Tulum
20°12′43″N 87°27′57″W/20,211944 -87,465833
| |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Stan | |||
| Gmina |
Tulum | ||
| Zarządzający |
Jorge Luis Cordova Pech | ||
| Wysokość |
5 m n.p.m. | ||
| Populacja (2020) • liczba ludności |
| ||
| Nr kierunkowy |
984 | ||
| Kod pocztowy |
77780 | ||
| Tablice rejestracyjne |
23 | ||
Położenie na mapie Meksyku  | |||
Położenie na mapie Quintany Roo  | |||
| 20°12′43″N 87°27′57″W/20,211944 -87,465833
| |||
| Strona internetowa | |||
Tulum – miejscowość w Meksyku, na półwyspie Jukatan, w stanie Quintana Roo, a także nazwa znajdującego się na obrzeżach miasta stanowiska archeologicznego z ruinami przedhiszpańskiego miasta Majów.
Niewielka wioska rybacka po ostatnich badaniach archeologicznych w latach 70. XX wieku prowadzonych przez amerykańskiego archeologa Arthura G. Millera zaczęła zyskiwać popularność. Efektem tego był wzrost liczby ludności. W latach 90. na skutek migracji było to najszybciej zaludniające się miejsce w Meksyku, co sprawiło, że w 2008 roku utworzono nową gminę w stanie Quintana Roo, a wieś zyskała prawa miejskie[1]. 1 grudnia 2023 roku pod miastem otwarto Międzynarodowy Port Lotniczy Tulum (hiszp. Aeropuerto Internacional Felipe Carrillo Puerto)[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Dokładna data założenia miasta Tulum nie jest znana, jednak już w połowie XIX wieku istniała już wiedza o tej osadzie. Jego początki sięgają założenia Noj Kaaj Santa Cruz Xbalam Naj (Chan Santa Cruz, dzisiejsze miasto Felipe Carrillo Puerto) i kultu gadającego krzyża. Wiara ta szerzyła się i umacniała w regionie, tworząc w ten sposób nowe miasta w głębi dżungli, gdzie podobnie jak swoje domy budowali także kościoły, aby czcić krzyż Majów. Jedną z osad było wspomniane Tulum, niedaleko centrum ceremonialnego, w którym ich przodkowie czcili potomka boga (strefa archeologiczna Tulum); Pojawiły się inne małe zbory: Muyil (blisko przedhiszpańskiego centrum Chunyaxche), Xpalma, Chumpón i San Antonio Muyil (blisko zatoki Chacalal)[3].
W maju 1518 roku w okolice Tulum dotarła ekspedycja, której przewodził hiszpański konkwistador Juan de Grijalva. Jego kronikarz Juan Diaz wielkościowo porównywał wówczas Tulum do hiszpańskiego miasta Sewilla[4].
Strefa archeologiczna Tulum
[edytuj | edytuj kod]Na obrzeżach miejscowości, na dwunastometrowym klifie nad brzegiem Morza Karaibskiego położona jest strefa archeologiczna z ruinami przedhiszpańskiego miasta Majów. Najważniejsze budowle powstawały w latach 1200–1450, chociaż najstarsze inskrypcje znalezione na terenie stanowiska archeologicznego pochodzą z VI w. n.e. Miasto było prężnym ośrodkiem handlowym i ważnym centrum ceremonialnym. Miasto nazywane było wówczas Zamá, co oznacza „poranek” albo „wschód słońca”[5] W momencie przybycia Hiszpanów w XVI w. wciąż było zamieszkane, zostało opuszczone dopiero 70 lat później[6].
Do najważniejszych budynków należą:
- wieża strażnicza zwana El Castillo, najwyższy budynek pełniący funkcję centrum religijnego i obrzędowego. Niegdyś wierzono, że była to wieża obronna;
- Świątynia Fresków (hiszp. Templo de los Frescos) dwupiętrowa budowla z kolumnami na pierwszej kondygnacji, ozdobiona freskami w stylu Tolteków;
- Świątynia Zstępującego Boga (hiszp. Templo del Dios Descendente) z płaskorzeźbą boga pszczół Ab Muxen Caba,
- Świątynia Boga Wiatru (hiszp. Templo Dios del Viento)[4].
Strefa archeologiczna Tulum jest drugą pod względem popularności strefą archeologiczną w Meksyku (po Chichén Itzá). W 2021 r. odwiedziło ją ponad milion turystów[7].
Strefa hotelowa
[edytuj | edytuj kod]Dwa kilometry od centrum miasta znajduje się „strefa hotelowa” (hiszp. zona hotelera) z butikowymi hotelami i restauracjami na plaży w Tulum. Większość z nich to domki zbudowane w tradycyjnym stylu Majów, kryte strzechą z palmami, chociaż jest też kilka hoteli z wyższej półki. Szczególnie po stronie dżungli znajduje się wiele nowych restauracji, a niektóre z nich zyskały uznanie w prasie międzynarodowej[8].
Klimat
[edytuj | edytuj kod]Klimat w okolicy Tulum jest ciepły, półwilgotny, z opadami deszczu w lecie i wyższą wilgotnością. Średnia roczna temperatura wynosi 25,7 °C. Przeważają wiatry z południowego wschodu. Średnie roczne opady wynoszą 1136,8 milimetrów, a pora deszczowa trwa od maja do października. Na klimat wpływają cyklony, które zwiększają opady, zwłaszcza latem. W przeciwieństwie do innych miejsc, takich jak Playa del Carmen i Cancún, w Tulum temperatury łatwiej osiągają powyżej 40 °C, szczególnie w sezonie wiosennym. Podobnie zimą temperatura spada do 4 °C.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Data México, Gobierno de México. [dostęp 2023-09-21]. (hiszp.).
- ↑ Inauguran aeropuerto de Tulum con 5 vuelos diarios [online], Aristegui Noticias, 1 grudnia 2023 [dostęp 2024-01-08] (hiszp.).
- ↑ Archivo General del Estado [online], age.qroo.gob.mx [dostęp 2023-11-21].
- ↑ a b Tomasz Merwiński, Tulum. Tu pięknie jest | Tomasz Merwiński [online], 20 maja 2021 [dostęp 2023-11-21] (pol.).
- ↑ Tulum [online], Instituto Nacional de Antropología e Historia [dostęp 2023-10-01] (hiszp.).
- ↑ Ola Synowiec, Iwona Klemczak, Meksyk, Pascal, 2022, s. 247–248, ISBN 978-83-8317-039-8.
- ↑ Zonas arqueológicas con el mayor número de visitas en México en 2021 [online], Statista, 13 marca 2023 [dostęp 2023-10-01] (hiszp.).
- ↑ Julia Moskin, Rewriting the Menu in Tulum, „The New York Times”, 10 marca 2014, ISSN 0362-4331 [dostęp 2023-11-21] (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ola Synowiec, Iwona Klemczak, Meksyk, Pascal, 2022, s. 247–248, ISBN 978-83-8317-039-8.