Przejdź do zawartości

Turzyca zgrzebłowata

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Turzyca zgrzebłowata
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

ciborowate

Rodzaj

turzyca

Gatunek

turzyca zgrzebłowata

Nazwa systematyczna
Carex strigosa Huds.
Fl. Angl., ed. 2: 411 (1778)[3]

Turzyca zgrzebłowata[4] (Carex strigosa Huds.) – gatunek byliny z rodziny ciborowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

[edytuj | edytuj kod]

Zasięg tego gatunku obejmuje południową, środkową i zachodnią Europę oraz rejon Kaukazu[3]. W Polsce znany był długo tylko ze stanowisk w Puszczy Bukowej pod Szczecinem oraz ze Śląska. Od końca XX wieku turzyca ta znaleziona została na kolejnych stanowiskach w obrębie Pogórza Karpackiego, w Beskidach oraz w Górach Świętokrzyskich[5]. Po 1990 r. znaleziono następne stanowiska na Pogórzu Śląskim, Strzyżowskim, Wielickim, w Beskidzie Sądeckim, Beskidzie Niskim i Kotlinie Jasielsko-Krośnieńskiej[6].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kłosy w czasie kwitnienia
Pokrój
Roślina trwała, wysokości 40–100 cm, kępkowa, z krótkimi rozłogami[6].
Liście
Pochwy liściowe jasnobrunatne, bez poprzecznych nerwów. Blaszki liściowe szerokie, nawet ponad 1 cm[7].
Kwiaty
Kwiatostany męskie na szczycie łodygi. Kłosy żeńskie na krótkich szypułkach, rzadkokwiatowe, w liczbie 3–5, wzniesione, lub słabo zwisłe, równowąskie, o długości 3–7 cm. Przysadki kwiatów żeńskich jajowatolancetowate, zaostrzone, zielonawe[7].
Owoce
Orzeszek w pęcherzyku o długości ok. 3 mm, z nagim, wyraźnie unerwionym i uciętym dzióbkiem na szczycie[7].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit. Rośnie w wilgotnych lasach liściastych[6]. W fitosocjologii gatunek charakterystyczny dla łęgów ze związku Alno-Ulmion, gatunek wyróżniający dla łęgów jesionowych Carici remotae-Fraxinetum[8]. Kwitnie od kwietnia do czerwca. Liczba chromosomów 2n=66[6].

Zagrożenia i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek umieszczony na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) w kategorii V (narażony). W wydaniu z 2016 roku otrzymał kategorię NT (bliski zagrożenia)[9]. Znajduje się także w Polskiej czerwonej księdze roślin (2001) w kategorii LR (niższego ryzyka); w wydaniu z 2014 roku otrzymał kategorię NT (bliski zagrożenia)[10].

Gatunek zagrożony jest przez osuszanie siedlisk i regulację cieków wodnych[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-08] (ang.).
  3. a b Carex strigosa Huds., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-12-29].
  4. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. Towpasz Krystyna, Stachurska-Swakoń Alina, Bartoszek Wacław: Występowanie Carex strigosa Huds. na Pogórzu Strzyżowskim (Karpaty Zachodnie). W: Planta in vivo, in vitro et in silico. Szczepkowski A., Obidziński A. (red.). Warszawa: LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego, 2010, s. 65.
  6. a b c d e Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
  7. a b c W. Szafer, S. Kulczyński, B. Pawłowski: Rośliny Polskie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.
  8. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  9. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
  10. Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.