Ulfilas
Wulfila veya Ulfilas | |
|---|---|
 Wulfila, Gotlara Hristiyanlığın esaslarını anlatıyor. | |
| Doğum | yaklaşık 310 |
| Ölüm | 383 |
| Meslek | Kitâb-ı Mukaddes çevirmeni |
| Ariusçuluk üzerine bir seri makale |
| Ariusçuluk |
|---|
 |
| Tarih ve teoloji |
| Ariusçu Liderler |
| Diğer Ariusçular |
| Modern yarı-Ariusçular |
| Rakipler |
Ulfilas (ya da Gotça Wulfila: küçük kurt ya da kurda ait [ayrıca Ulphilas. Orphila][1](yak. 310 – 383[2]), Hristiyan misyoner ve Kitâb-ı Mukaddes tercümanı.[3] Kitab'ı Mukaddes'i Got diline tercüme etmesi ile Arianizm’in Cermenler arasında yayılmasını sağlamıştır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Got ya da yarı Got ve yarı Yunan bir Kapadokyalıdır. Kapadokya'da Parnassus kenti yakınlarındaki Sadagolthina'da doğmuştur. Sadagolthina bugün Ankara-Şereflikoçhisar Karamollauşağı köyü yakınındadır. Köy içerisinde bulunan höyüğün adı Sadakolta'dır. Arian İhtilafı'nın en sıcak zamanlarında Roma İmparatorluğu'nda yaşamıştır. Roma imparatoru Konstantin’in öldüğü tarih olan 337'de bir Got heyeti içerisinde, Konstantinopolis’e gelmiş ve 341 yılında ise Antakya piskoposu İzmitli Eusebius’un onu kardinal olarak görevlendirmesiyle Gotlar arasına Hristiyanlığı yaymak için gitmişti.[4] Gotların yeni imparatorluk başkenti için yarattıkları tehdit düşünülürse, dini vazifesi bir yana aynı zamanda imparatorluk ile Gotlar arasında siyasi yönü olan bir arabulucu görevi görmekteydi.[5][6][7] Ulfila piskoposluk görevini omuzlarına aldığında otuz yaşındaydı. Yedi yıl Danube’nin kuzeyinde kalmış, ardından Moesia’ya geçmiş ve toplamda kırk yıl Gotlara İncil’i anlatmıştı.[8] 5. yüzyılın kilise tarihçilerinden Theodoret, Sokrates Skolastikos ve Sozomen’ın aktardığına göre Ulfius, başlangıçta İznik amentüsü üzerine hareket ediyordu ve sonradan Aryanizm’e bağlanmıştı.[9][10][11] Gösterdiği başarılar onun Aryan bir havari ya da Gotların havarisi olarak değerlendirilmesine yol açtı.[12][13] İncili Got diline çevirdi ve böylece Got dilinde yazılan ilk metni ortaya çıkarmış oldu.[14][15] Ancak içerisinde savaş sahneleri olan Eski Ahit’in Krallar Kitabı’nı Got diline çevirmedi, zira halihazırda saldırgan olan Gotları, savaşa daha da teşvik edebilirdi.[16] Yaptığı misyonerlikler pagan coğrafyasınım, Hristiyanlıkla şekillendirilmesine yol açtı.[17][18][19]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Bennett, William H. An Introduction to the Gothic Language, p. 23.
- ^ Van Kerckvoorde, Colette M. (Haziran 1993). An Introduction to Middle Dutch. Walter de Gruyter. s. 105. ISBN 3-11-013535-3. 12 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2013.
- ^ Hıristiyanlık Tarihi. Richard A. Todd. Yeni Yaşam Yayınları. 1977. s. 189 ISBN 975-8318-86-1.
- ^ acques Le Goff, Ortaçağ Batı Uygarlığı, çev. Hanife Güven-Uğur Güven, Doğu Batı Yayınları, Ankara 2015, s. 33.
- ^ Orosius, Against the Pagans, trans. A. T. Fear, Liverpool University Press, Liverpool 2010, s. 384.
- ^ P. J. Geary, Uluslar Miti ve Avrupa Kimliği, çev. Çağdaş Sümer, Yazılama Yayınevi, İstanbul 2017, s. 96-97.
- ^ Herwig Wolfram, History of the Goths, trans. Thomas J. Dunlap, University of California Press, California 1990, s. 78.
- ^ Wolfram, History of the Goths, s. 77.
- ^ Theodoret, “The Ecclesiastical History”, Nicene and Post-Nicene Fathers of the Christian Church, Vol. III, ed. Philip Schaff-Henry Wace, The Christian Literature Company, New York 1890, s. 131.
- ^ Socrates, “The Ecclesiastical History”, s. 72.
- ^ Sozomen, “The Ecclesiastical History”, Nicene and Post-Nicene Fathers of the Christian Church, Vol. II, ed. Philip Schaff-Henry Wace, The Christian Literature Company, New York 1890, s. 373.
- ^ Hagith Sivan, “Ulfila’s Own Conversion”, The Harvard Theological Review, Vol. 89, No. 4, 1996, s. 373.
- ^ Russell, The Germanization of Early Medieval Christianity, s. 135.
- ^ James, Europe’s Barbarians AD 200-600, s. 2.
- ^ Philostorgius, Church History, trans. Philip R. Amidon, Society of Biblical Literature, Atlanta 2007, s. 20; Isidore of Seville, History of the Goths, Vandals, and Suevi, s. 5-6
- ^ James, Europe’s Barbarians AD 200-600, s. 38.
- ^ Kenneth Scott Latourette, A History of Christianity, Harper&Row Publishers, New York 1953, s. 100.
- ^ John M. Howe, “The Conversion of the Physical World”, Varieties of Religious Conversion in Middle Ages, ed. James Muldoon, University Press of Florida, 1997, s. 67.
- ^ Peter Heather-John Matthews, The Goths in the Fourth Century, Liverpool University Press, Liverpool 2004, s. 124.
