Umberto Eko

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Umberto Eko
it. Umberto Eco
Təxəllüsü Dedalus[6]
Doğum tarixi 5 yanvar 1932(1932-01-05)[1][2][…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 19 fevral 2016(2016-02-19)[3][1][…] (84 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi mədəaltı vəzin xərçəngi
Təhsili
Fəaliyyəti filosof, romançı, esseist, pedaqoq, ssenarist, tərcüməçi, universitet müəllimi[d], yazıçı, ədəbiyyat tənqidçisi, ədəbiyyatşünas, tarixçi
Fəaliyyət illəri 1956–2012
Əsərlərinin dili italyan dili
Janr esse
Tanınmış əsərləri
Üzvlüyü
Mükafatları "İncəsənət və ədəbiyyat" ordeninin komandor dərəcəsi "Fəxri Legion" ordeninin zabit dərəcəsi Almaniya Federativ Respublikasının "Xidmətlərə görə" ordeninin böyük zabit xaçı "İtaliya qarşısında xidmətlərə görə" ordeninin böyük cəngavər xaçı İncəsənət və elm sahəsində Pour le Mérite ordeni
kommunikasiya və humanitar elmlər üzrə Asturiya şahzadəsinin mükafatı
İmza
umbertoeco.it
Vikimənbənin loqosu Umberto Eko Vikimənbədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Umberto Eko (5 yanvar 1932[1][2][…], Alessandriya, İtaliya krallığı[2][7][…] – 19 fevral 2016[3][1][…], Milan, İtaliya[2][8]) — italyan filosof, tarixçi-medievist, yazıçı.

Həyatı

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Umberto Eko 5 yanvar 1932-ci ildə İtaliyanın Alessandriya şəhərində anadan olub. Umbertonun babası atılmış uşaq olub və o dövrdə İtaliyada qəbul olunmuş qaydaya görə ona Ех Caelis Oblatus (yəni "Allahın bəxşişi") ifadəsinin abreviaturunı soyad kimi veriblər. Turin Universitetində orta əsr fəlsəfəsivə ədəbiyyatını öyrənib. Təhsil aldığı zaman ateizmi qəbul edir və Katolik kilsəsini tərk edir. 1954-cü ildə Turin Universitetini bitirir, tarix və jurnalistika ilə məşğul olur, televiziyada çalışır, qəzetlərdə şərhçi kimi işləyir. U. Eko Milan, Florensiya, Turin universitetlərində estetikadan və mədəniyyət nəzəriyyəsindən dərs deyib. Bolonya Universitetinin professoru, fransız Fəxri Legion Ordeninin kavaleridir. U. Eko həmçinin Ceyms Bondla bağlı məsələləri öyrənən bondalogiya sahəsinin qəbul olunmuş ekspertidir.

U. Eko 1962-ci ildən alman əsilli incəsənət müəlliməsi Renata Ramqe ilə ailəlidir. Bir qızı və oğlu var.

Romanları

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. "Qızılgülün adı" (1980). Hadisələri orta əsrlər monastırında sirli şəkildə cərəyan edən fəlsəfi-detektiv roman. Roman U. Ekonun postmodernist əsər haqqında nəzəri biliklərinin təcəssümüdür. Müəllifin ilk romanı olmasına baxmayaraq ən uğurlusu sayılır. 1983-cü ildə müəllif "Qızılgülün adı"na qeydlər" adlı kitabça nəşr etdiri və bu kitabçada əsərin yazılma texnikasından söhbət açır, oxucu-müəllif-mətn probelemini şərh edir.
  2. "Fukonun rəqqası" (1988). Roman Kabbalaya, əlkimyaya, cadugərlik nəzəriyyəsinə ezoterik keçidlərlə zəngindir. Əsərin fəsilləri də Kabbalanın əsas anlayışlarından olan "Həyat ağacı"nın qollarının adları ilə eynilik təşkil edir: Keter, Xoxma, Bina, Hesed, Gevura, Tiferet, Nesax, Qod, Yesod, Malxut. Əsərin adı fransız fiziki Leon Fuko tərəfindən yerin öz oxu ətrafında fırlanmasını sübut etmək üçün quraşdırdığı rəqqasın adı ilə bağlıdır. Romanın dili və istinad etdiyi mənbələr həddindən artıq qəliz olduğundan Entoni Berjes "Fukonun rəqqası"nın lüğəti" adlı kataloq-lüğət təşkil edir. Müsahibələrinin birində Eko romanla bağlı belə deyir: "Çoxları fikirləşir ki, mən fantastik roman yazmışam, amma onlar yanılırlar-roman tamamilə realistdir.
  3. "Bir gün əvvəlki ada" (1994)
  4. "Baudolino" (2000). Fridrix Barbarossanın ögey oğlunun macəraları, onun Alessandriya şəhərindən əfsanəvi keşiş İoanın ölkəsinə səyahətindən bəhs edən tarixi-fəlsəfi roman.
  5. "Şahzadə Loananın sirli alovu" (2004)
  6. "Praqa məzarlığı" (2010)

Elmi əsərləri, esseləri, publisistikası

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. "Orta əsrlər estetikasının təkamülü" (1959)
  2. "Açıq əsər" (1962)
  3. "Coysun poetikası" (1965). Bu elmi işində Eko Ceyms Coys şəxsiyyətini və onun yaradıcılığının şah əsərləri sayılan "Uliss" və "Finneqanın yası" əsərlərini araşdırır.
  4. "Mövcud olmayan struktur. Semiologiyaya giriş" (1968)
  5. "Diplom işini necə yazmalı" (1977)
  6. "Oxucu rolu. Mətnin semiotikasına dair tədqiqatlar" (1979)
  7. "Orta əsrlər estetikasında incəsənət və gözəllik" (1987)
  8. "Avropa mədəniyyətində kamil dil axtarışları" (1993)
  9. "Ədəbiyyat meşələrində altı gəzinti" (1993)
  10. "Etika mövzusunda beş esse" (1997)

Azərbaycan dilinə tərcümə

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  • "Qızılgülün adı". Bakı, Qanun Nəşriyyatı, 2012. Rus dilindən tərcümə: Samir Bulut

Əsərlərinin ekranlaşdırılması

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Haqqında

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  • Nərmin Kamal, Umberto Eko və Postmodernizm fəlsəfəsi. Bakı, "Qanun", 2008
  • Umberto Eko, Əbədi faşizm. ("Əxlaq haqqında beş yazı" kitabından)

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 5 6 The Washington Post (ing.). // The Washington Weekly Post / M. Murray Washington: Fred Ryan, 1877. ISSN 0190-8286; 2641-9599
  2. ↑ 1 2 3 4 5 6 The New York Times (ing.). / J. Kahn Manhattan: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 1851. ed. size: 443000 ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
  3. ↑ 1 2 http://www.repubblica.it/cultura/2016/02/20/news/morto_lo_scrittore_umberto_eco-133816061/.
  4. ↑ 1 2 la Repubblica (it.). Roma: GEDI Gruppo Editoriale, 1976. ISSN 0390-1076; 2499-0817
  5. ↑ RKDartists (nid.).
  6. ↑ Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
  7. ↑ 1 2 Wikimedia community VikiXəbər. 2004.
  8. ↑ 1 2 Archivio Storico Ricordi. 1808.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Umberto_Eko&oldid=7622435"