Union Africana

Membres actius (verd escur) e suspenduts (verd clar) de l'Union Africana en lo 2023

L'Union Africana es una organizacion internacionala que recampa toi lu Estats africans. Fondada en lo 2002 per remplaçar l'Organizacion de l'Unitat Africana, es largament inspirada per l'Union Europèa. A per objectiu de renforçar l'integracion economica e politica dei país africans. Lo sieu sèti si tròba a Addis Abeba en Etiopia. Cuèrbe un territòri de 30,42 milions de quilomètres carrats abitat per mai d'un miliard de personas. Totun, es encara organizada febla en causa dei feblessas intèrni dei sieu membres.

Istòria

Lu projèctes precursors

L'idea d'una union politica en Africa foguèt evocada tre li annadas 1950. En mai dau 1957, lo deputat d'Obangui Chari Barthélemy Boganda (1910-1959) prepausèt de crear d'Estats Units de l'Africa Latina. Totun, aqueu projècte suscitèt pauc d'interès. En parallèle, li autri temptativas d'union donèron unicament naissença a d'Estats efemèrs coma l'Union dei Estats Africans entre Ghana, Guinèa e Mali (1959-1963). La fragmentacion de l'AOF e de l'AEF, li luchas entre comunistas e anticomunistas e li rivalitats entre caps africans non facilitèron aquelu projèctes.

L'Organizacion de l'Unitat Africana

Kwame Nkrumah

Article principal : Organizacion de l'Unitat Africana.

La promiera organizacion panafricana internacionala, l'Organizacion de l'Unitat Africana (OUA), foguèt fondada lo 25 de mai dau 1963 per 32 Estats. La sieua creacion foguèt l'objècte de visions divergenti entre lu partisans d'un federalisme african, menats per lo Ghanés Kwame Nkrumah e lu partisans d'una « Africa dei Estats » menats per lo Senegalés Léopold Sédar Senghor. Es lo segond projècte que s'impausèt e l'OUA venguèt una aisina de cooperacion entre lu diferents país dau continent. Lu Estats d'Africa Australa aderissèron a l'organizacion dins li annadas 1970 mas lu regimes d'apartheid non foguèron acceptats fins a l'abrogacion dei lèis segregacionisti.

L'OUA foguèt l'objècte de criticas importanti. En efècte, lu doi temas centraus de l'organizacion foguèron la lucha en favor de la descolonizacion e lo combat còntra l'apartheid sudafrican. Totun, en defoara d'intervencions a l'ONU, lo ròtle de l'organizacion dins aquelu combats foguèt limitat. Ensin, l'organizacion èra mai que mai un fòrum de discussions e negociacions comerciali. Deguèt finda afrontar de crisis importanti durant son existéncia coma l'invasion dau Sahara Occidentau per Marròc. Dins li annadas 1980, l'OUA èra donc considerada coma una organizacion en crisi.

L'instauracion de l'Union Africana

Extension territòriala de l'OUA e de l'UA dau 1963 au 2023.

En lo 1991, l'OUA foguèt reformada per venir un mercat comun avant lo 2025. Moammar al-Gaddafi foguèt un dei promotors d'aquela transformacion. Lo 9 de setembre dau 1999, lo principi de la creacion de l'Union Africana (UA) foguèt acceptat per lu caps d'Estat africans emb la signatura de la declaracion de Sirte. Totun, coma en lo 1963, de debats opausèron federalistas e sobeiranistas e l'Acte Constitutiu de l'Union Africana, signat lo 11 de julhet dau 2000, foguèt lo resultat d'un compromés entre lu doi corrents.

L'Union Africana remplacèt l'Organizacion de l'Unitat Africana lo 9 de julhet dau 2002. Li sieu institucions foguèron creadi durant li annadas seguenti. En lo 2018, 44 Estats membres signèron un acòrdi per establir una zòna de liure escambi continentala.

Cas particulars

L'istòria de l'OUA e l'UA es estada marcada per de crisis qu'an afeblit aqueli organizacions en creant de divisions importanti entre lu país membres.

La question de Marròc e dau Sahara Occidentau

Article principal : Sahara Occidentau.

Lo conflicte en Sahara Occidentau es probablament la crisi mai grèva que tòca l'UA. Envaït per Marròc en lo 1976, aqueu territòri es l'objècte d'una guèrra entre lo Front Polisario, que revendica l'independença, e l'armada marroquina. En lo 1984, lo sostèn de l'adesion de la República Aràbia Saharauí Democratica (RASD) entraïnèt lo retirament de Marròc. Zaire, aliat de Marròc, boicotèt finda l'organizacion dau 1984 au 1986. Marròc tornèt integrar l'UA en lo 2017 mas lo conflicte emb la RASD contunia de perturbar li relacions entre membres.

Li relacions emb Israèl

Article principal : Conflicte israeloarabe.

En novembre dau 1973, après la Guèrra de Kippur, l'OUA organizèt una reünion d'urgença, a la demanda d'Argeria, per definir una politica de cooperacion emb la Liga Aràbia. Pi, 42 Estats africans rompèron li sieu relacions emb Israèl. Totun, durant la darriera partida dau siècle XX^en, Israèl establissèt de relacions amb la màger part dei membres de l'UA (46 sus 55). En lo 2021, reçaupèt un estatut d'observator en despièch de l'oposicion de país d'Africa dau Nòrd e d'Africa Australa.

Li suspensions de país membres

Lu tèxtes fondators de l'UA prevéon una suspension automatica dau país membre regardat en cas de còup d'Estat. Aquela règla entraïnèt mai d'una suspension despí la creacion de l'OUA. Lo retorn de l'Estat suspendut dins l'organizacion es generalament acceptat après la restauracion de l'òrdre democratic ò constitucionau.

La question dei comunautats economicas regionalas

Despí li annadas 1970, d'Estats africans an fondat de comunautats economicas regionalas. En lo 2023, 8 organizacions d'aqueu tipe existissíon e avian mes en plaça divèrsi formas de cooperacion anant fins a la fondacion d'un mercat comun. De projèctes prevéon finda la creacion de monedas comuni. La plaça d'aqueli organizacions dins la construccion de l'unitat africana oficialament promouguda per l'UA es ambigüa. Per lu sieu partisans, es una respoasta a l'impossibilitat de realizar d'un còup l'integracion economica dau continent. Totun, per lu sieu adversaris, represènton un risc de fragmentacion politica de l'espaci african. En lo 2007, un protocòle d’acòrdi foguèt trobat per armonizar li diferenti politicas dei comunautats economicas regionalas mas la sieu aplicacion es dificila.

Foncionament

Estatut e tractat fondator

L'organizacion de l'Union Africana es regida per l'Acte Constitutiu de l'Union Africana qu'es un tractat internacionau entre lu Estats membres. Imita en partida l'organizacion generala de l'Union Europèa qu'inspirèt fòarça la sieu creacion. L'objectiu de l'UA es de concretizar l'integracion politica, economica e sociala dei Estats africans. Per aquò, l'UA dispausa d'organes independents e d'un drech d'intervencion dins lu afaires intèrnes d'un Estat membre en cas de circonstàncias grevas (crimes de guèrra, genocidis e crimes còntra l'Umanitat). Ensin, dins lu sieu tractats fondators, l'UA es vist coma una organizacion supranacionala.

Totun, dins li annadas 2020, l'UA èra encara una organizacion politicament febla emb de dificultats importanti per definir una politica comuna. De relacions diplomaticas en lo nom de l'organizacion son estadas establidas amb d'autru organizacions ò país (UE, Estats Units, China, Russia, etc.). Mas lo ròtle militar de l'organizacion es esquasi inexistent e la sieu influéncia diplomatica es mai que limitada dins li crisis africani actuali.

Li lengas de trabalh de l'UA son l'anglés, l'arabe, lo francés, lo portugués, l'espanhòu e lo swahili. Un emendament adoptat en lo 2003 dona la possibilitat d'ajustar d'autri lengas africani.

Adesion

Dins l'esperit dei sieu fondators, l'UA es una organizacion unicament destinada ai Estats africans sobeirans. Per aquela rason, l'adesion dau Sodan dau Sud foguèt acceptada en lo 2011 mas aquela de Somaliland, considerat coma una part de Somalia, non es possibla. Totun, li a de debats per modificar aquela vision e li donar un quadre mai culturau. Dins aqueu cas, l'adesion de país de cultura africana, coma Haití, seria possibla.

Formalament, li règlas d'adesion son definidi per l'article 29 de l'Acte Constitutiu. Un Estat african dèu informar lo president de la Comission de la sieu volontat. L'adesion es validada per lu Estats membres a la majoritat simpla. Quitar l'Union es finda simple. Cau adreiçar una demanda escricha au president de la Comission. Après un relambi d'un an, la partença intra en vigor.

Institucions

Sèti

Lo sèti principau de l'UA si situa a Addis Abeba en Etiopia. Totun, d'institucions son basadi en d'autri vilas coma Midrand per lo Parlament Panafrican, Abuja per la Banca Centrala Africana, Trípol per la Banca Africana d'Investiment e Yaounde per lo Fons Monetari African. Capitala d'Etiopia despí 1889, Addis Abeba foguèt chausida coma sèti tre lo 1963 en causa dau passat prestigiós de l'Empèri Etiopian, unica potença medievala africana que resistèt ai temptativas colonialisti europeï.

Organes politics

Li institucions de l'UA son en cors de mesa en plaça. Dévon finda evoluïr en vista de crear mai de federalisme entre lu Estats membres. Totun, li a ges de calendier organizant aqueu projècte. Au jorn d'encuèi, la Conferença es l'organe suprème de l'Union mas deu pauc a pauc delegar lu sieus poders au Parlament. Doi sessions ordinari si debanan cada an a condicion de reünir doi tèrç dei membres. Segon lo reglament, li decisions son adoptadi a la majoritat dei doi tèrç mas, en realitat, de consensus son sistematicament cercats. La Conferença definisse li politicas comuni de l'Union, reçaup e estúdia lu rapòrts dei autri institucions, estúdia li demandas d'adesion, adòpta lo budget, nomena e destituisse lu jutges de la Cort de Justícia, nomena lo president, lu vice-presidents, lu comissaris de la Comission Executiva e pòu decidir de delegar una part dei sieus poders a un autre organe de l'Union. Lo Conseu Executiu es compausat per de ministres delegats per lu Estats membres. Prepara normalament lu debats de la Conferença mas, dins lu fachs, pilha de decisions importanti dins lu domenis dau comèrci internacionau, de la seguretat alimentària, de l'agricultura e dei comunicacions.

La Comission es l'organe executiu dei decisions de la Conferença. En lo 2023, èra compausada de dètz comissaris. Coma lo sieu modèl de l'Union Europèa, la Comission dispausa d'un drech d'iniciativa. Lo Parlament Panafrican deu a tèrme venir l'institucion mai importanta de l'Union. En lo 2023, èra encara unicament un organe consultatiu sensa poder reau.

Institucions judiciàrias

Existisse una Cort Africana de Justícia, creada per l'Acte Constitutiu de l'Union, qu'es encargada de resòlver lu problemas d'interpretacion dei tractats de l'Union. Es intrada en foncionament en lo 2008. A tèrme, deu èsser remplaçada per una Cort Africana de Justícia e dei Drechs de l'Òme (CAJDO). Totun, au jorn d'encuèi, existisse una Comission Africana dei Drechs de l'Òme e dei Pòbles que lo sieu estatut es definit per la Carta Africana dei Drechs de l'Òme e dei Pòbles. Lo sieu sèti es finda basada a Addis Abeba e la comission èra reconoissuda per 53 Estats membres de l'UA en lo 2023. La sieu creacion foguèt decidit a la creacion de l'OUA mas li relacions de la CAJDO emb l'UA non son formalament definidas.

Institucions economicas

L'UA a creat tres institucions economiqui. La Banca Centrala Africana es prevista per gerir la futura moneda comuna dei Estats membres, la Banca Africana d'Investiment deu sostenir de projèctes de desvolopament e lo Fons Monetari African deu facilitar l'integracion economica dei Estats membres. Totun, en lo 2023, l'influéncia d'aqueli institucions èra encara limitada.

Autri institucions

L'UA tèn d'autri institucions. Lo Conseu de Patz e de Seguretat deu coordenar la politica estrangiera dei Estats membres e, a tèrme, permetre la mesa en plaça d'una diplomacia africana comuna. Lo Comitat dei Representants Permanents que deu preparar lu trabalhs dei instanças executivi. Lo sieu ròtle es similar au Comitat dei Representants Permanents de l'Union Europèa. Lo Conseu Economic, Sociau e Culturau es un organe consultatiu que tèn un ròtle similar au Comitat Economic e Sociau de l'UE. Enfin, li a de comitats tecnics especializats. En lo 2023, lo foncionament d'aqueli institucions èra encara mau-segur.

Simbòls

L'Union Africana a un drapeu, un emblema e un imne. Lo drapeu representa lo continent sus un fond vèrd enviroutat de 55 estelas. Lo vèrd simboliza l'esperança dau continent e cada estela representa un Estat membre. L'emblema representa un continent unit (sensa frontiera) enviroutat per un cercle daurat que simboliza li riquessas africani. A l'exterior, li a doi fuelhas de paumolier que represènton la patz. Enfin, un ensèms de cercles roges simboliza la solidaritat africana e lo sang dei combatents dei guèrras de descolonizacion d'Africa.

• 
  Drapeu de l'OUA dau 1970 au 2002 e de l'UA dau 2004 au 2010
• 
  Drapeu de l'UA despí lo 2010
• Emblema de l'UA
  Emblema de l'UA

Annèxas

Ligams intèrnes

• Acte Constitutiu de l'Union Africana
• Africa
• Comission de l'Union Africana
• Confederacion
• Conferença de l'Union Africana
• Conseu de Patz e de Seguretat
• Estat
• Federalisme
• Imne african
• Mercat comun
• Organizacion de l'Unitat Africana
• Panafricanisme
• Parlament panafrican
• Sobeiranetat
• Union Europèa
• Union Monetària Africana

Bibliografia

• Henning Melber, The New African Initiative and the African Union: A Preliminary Assessment and Documentation, Uppsala, Nordiska Afrikainstitutet, 2002.
• Guy Mvelle e Laurent Zang (dir.), L'Union africaine quinze ans après, t. 1, París, L'Harmattan, 2017, 346 p.
• Guy Mvelle e Laurent Zang (dir.), L'Union africaine quinze ans après, t. 2, París, L'Harmattan, 2017, 316 p.