Upton Sinclair
| Upton Sinclair | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Persona informo | |||||
| Upton Sinclair | |||||
| Naskiĝo | 20-an de septembro 1878 en Baltimore | ||||
| Morto | 25-an de novembro 1968 (90-jaraĝa) en Bound Brook | ||||
| Tombo | Rock Creek Cemetery (en)   vd
| ||||
| Lingvoj | angla vd | ||||
| Ŝtataneco | Usono vd
| ||||
| Alma mater | Universitato Kolumbio Urba Kolegio de Nov-Jorko vd
| ||||
| Partio | Socialisma Partio de Usono Demokrata Partio vd
| ||||
Subskribo 
| |||||
| Familio | |||||
| Patro | Upton Beall Sinclair (en) vd
| ||||
| Patrino | Priscilla Augusta Harden (en) vd
| ||||
| Profesio | |||||
| Alia nomo | Clarke Fitch • Arthur Stirling • Frederick Garrison vd | ||||
| Okupo | ĵurnalisto nutradisto politikisto poeto publikigisto filmproduktoro verkisto romanisto dramaturgo vd
| ||||
| Aktiva dum | 1898– vd | ||||
| Verkado | |||||
| Verkoj | La Ĝangalo ❦ Reĝo Karbo ❦ Petrolo! vd | ||||
| |||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Upton Beall SINCLAIR (naskiĝis la 20-an de septembro 1878 en Baltimore, Marilando, mortis la 25-an de novembro 1968 en Bound Brook, Nov-Ĵerzejo) estis usona verkisto, kiu uzis socikritikon en sia verkado por antaŭenigi la ideojn de socialismo kaj marksismo en Usono. En siaj verkoj li akre atakis kapitalismon kaj kondamnis la maljustecon kaj korupton, kiuj rezultas de ĝi.
Lia unua granda sukceso, la romano La Ĝangalo (The Jungle), priskribas la malbonajn kondiĉojn en usonaj buĉejoj – kaj vere lia kritiko atingis pli striktajn leĝojn por la nutraĵindustrio. Tamen la ĉefa punkto de la libro ne atingis siajn legantojn (li plendis: "Mi celis iliajn korojn, sed mi vundis iliajn stomakojn"), ĉar la celo de lia verkado estis atentigi pri la malhomaj laborkondiĉoj de dungitoj en kapitalisma socio. La famo kaj riĉeco, kiujn li akiris eldonante tiun ĉi libron, tamen ebligis al li verki pri preskaŭ ĉiu temo kaj intereso en la kampo de socia maljusteco en la 20-a jarcento.
Pliaj verkoj sekvis tiun ĉi tradicion, kaj kvankam la aŭtoro iam forlasis siajn ideojn pri socialismo, la lukto por pli justa socio restis por li pli grava ol stilo kaj formo de la verkaro.
En la jaro 1943 Upton Sinclair gajnis la Premion Pulitzer.
Li pretendis postenon de la kalifornia guberniestro, cele likvidi senlaborecon en la "Ora" ŝtato, sed fiaskis.
Fine de 1935 okazis lia rendevujo kun du rusaj verkistoj: Ilja Ilf kaj Eŭgeno Petrov, kiu estas detale priskribita en la libro Unuetaĝa Usono, ĉapitro 39 "Lando de Dio" (God`s country).
Socia agado
[redakti | redakti fonton]En 1906 Sinclair fondis utopian - sed nur por ne judaj blankuloj - socialisman komunumon en Nov-Ĵerzejo, kiun li nomis "Helicon Hall Colony", per la profitoj de "La Ĝangalo". Tiam li unue kandidatiĝis al la usona kongreso. Unu el tiuj, kiuj aliĝis al la komunumo, estis la verkisto kaj dramisto, Sinclair Lewis, kiu laboris tie. La komunuma konstruaĵo detruiĝis en 1907 probable pro bruligo. [1]
Sinclair renkontis tion, kion li poste priskribis kiel la plej malfacilan moralan problemon de sia vivo, kiam en sia romano "Boston" li prezentis Sacco kaj Venzetti kiel senkulpan, viktimon de falsa atesto, danke al iliaj politikaj vidpunktoj. Sed ilia advokato, Fred Moore, sekrete malkaŝis al li, ke ili estas kulpaj kaj ke ilia alibio, kiun li prezentis en la proceso, estis falsa. Upton Sinclair poste rakontis ke li pridubas la veron de la asertoj de Moore.
Listo de verkoj
[redakti | redakti fonton]- Manassas (romano, 1904)
- The Jungle (romano, 1906)
- The Metropolis (romano, 1908)
- King Coal (romano, 1917)
- Jimmie Higgins (romano, 1919)
- Oil! (romano, 1927)
- Boston (romano, 1928)
- The Gnomobile – (1936)
- Dragon’s Teeth (romano, 1942)
En Esperanto aperis
[redakti | redakti fonton]- Jimmie Higgins. Tradukis laŭ la angla originalo Karl Fröding. Paris: Sennacieca Asocio Tutmonda, 1934. 369 paĝoj.
- Petrolo! (Oil!), romano. Tradukis William Bailey. London: Esperanto Publ. Co.. 2 volumoj.
- La gnomaŭto Arkivigite je 2017-01-15 per la retarkivo Wayback Machine (The Gnomobile). Upton Sinclair. Tradukis Runo Stridell. Tyresö: Inko, 2001. 155 paĝoj. ISBN 91-7303-115-1.
Prelego
[redakti | redakti fonton]- Prelego de Brandon Sowers Upton Sinclair kaj Esperanto en Jutubo, el SAT-kongreso 2021.
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Upton Sinclair's Colony To Live At Helicon Hall. Luxury In Co-Operation And There May Be Some Compromises Just At First"(PDF). The New York Times. 7 October 1906