Urnos (biolohia)
Ti panagsisinnaruno ti biolohiko a pannakaidasig dagiti walo a kangrunaan a taksonomiko a ranggo. Ti klase ket aglaon ti maysa wenno dagiti ad-adu pay nga urnos. Dagiti bassit a naipakatengngaan a pannakairanggo ket saan a naipakita. |
---|
Iti sientipiko a pannakaidasig nga inus-usar iti biolohia, ti urnos (Latin: ordo) ket
- ti taksonomiko a ranggo nga inus-usar iti pannakaidasig kadagiti organismo. Dagiti dadduma pay a nalatak a naamammuan a ranngo ket ti biag, dominio, pagarian, pilo, klase, pamilia, henero, ken sebbangan, a ti urnos ket adda iti nagbaetan ti klase ken pamilia. Ti maysa nga asideg a nangatngato a ranggo, ti super-urnos, ket mabalin a mainayon iti dagus a ngato ti urnos, bayat a ti sub-urnos ket nabab-baba a ranggo.
- ti taksonomiko a paset, ti takson, iti dayta a ranggo. Iti dayta a kaso ti ad-adu ngem maysa ket dagiti urnos (Latin ordines).
- Kas pagarigan: Dagiti Nogale ken dagiti karya ket tagikua ti Juglandaceae, a maikabil iti urnos ti Fagales.
No ania wenno saan a tagikua iti tunggal maysa nga urnos ket ikeddeng babaen ti maysa a taksonomo. Kapada met para iti saludsod no ti naisangayan nga urnos ket nasken mabigbigan. Kankanayon nga awan dagiti pagitunosan, nga adda dagiti nadumaduma ataksonomo a mangal-ala iti nadumaduma a puesto. Awan dagiti alagaden a nasken a suroten ti maysa a taksonomo iti panangipalawag wenno panagbigbig ti maysa nga urnos. Adda dagiti taksa taxa a unibersal a naaw-awat, bayat nga adda dagiti dadduma a bassit laeng a mabigbigan.
Para kadagiti dadduma agrupo ti organismo, dagiti naitunos a suffixes ket inus-usar a manginagan a ti ranggo ket maysa nga urnos. Ti Latin a suffix -(i)formes a ti kaibuksilanna ket "adda iti porma iti" ket inus-usar para iti sientipiko a nagan dagiti urnos dagiti billit ken dagiti ikan, ngem saan a para kadagiti mamalia ken dagiti inbertebrata. Ti suffix -ales ket para iti nagan dagiti urnos iti vascular a mula.