Visa
| Visa Inc. | |
 | |
.jpg?lang=ba) | |
| Тип | |
|---|---|
| Нигеҙләнгән | |
| Уранлашыуы | |
| Төп фигуралар |
Джозеф Сандерс (Председатель) |
| Тармаҡ | |
| Продукция | |
| Әйләнеш |
▲ 6,911 млрд дол. (2009)[1] |
| Операцион килем |
▲ 4,0 млрд дол. (2009)[1] |
| Килем |
▲ 4,980 млрд дол.(2013)[2] |
| Капитализация |
▲ 165,75 млрд дол. (2017) |
| Хеҙмәткәрҙәр һаны |
▲ 19,500 (2019) [3] |
| Сайт | |
 Visa Викимилектә | |
Inc Visa. ([ˈviːzə] йәки [ˈviːsə]) — түләү операция хеҙмәттәрен күрһәтеүсе, америка трансмилли компанияһы. Бер үк исемле ассоциацияһының нигеҙе булып тора. 2013 йылдың 20 сентябренән алып уның акцияларының хаҡы Доу-Джонс индексын иҫәпләүҙә ҡатнаша.
VISA International Service Association (рекурсив акроним) — халыҡ-ара түләү системаһы. Ассоциация хәҙерге ваҡытта үҙ эсенә ике компанияны ала (элек дүртәү ине): Inc Visa. (АҠШ, Фостер Сити), сауҙа маркаһына һәм ғәмәли технологияларға, һәм Visa Europe Services Inc. (Бөйөк Британия, Лондон), ул Европа банктары менән идара итә һәм Visa Inc. лицензиялары буйынса эшләй.
Visa карталарының дөйөм әйләнеше 8,3 триллион АҠШ доллары тәшкил итә. Visa карталары донъяның 200-ҙән ашыу илендәге сауҙа нөктәләрендә түләү өсөн ҡабул ителә.[4] Ойошма 15 500 финанс ойошмаһын ҡулланыусы инновацион түләүле продукттар һәм технологиялар әҙерләүҙә үҙәк роль уйнай (2019 йылдың 31 мартына ҡарата мәғлүмәттәр буйынса). 31.12.2018 мәғлүмәттәре буйынса 3,4 миллиард ашыу Виза карталары иҫәпләнә, улар 53,9 миллиондан артыҡ сауҙа нөктәләрендә түләү өсөн ҡабул ителә .[6]\
Түләү системаһының нигеҙе булып VisaNet - секундына 65 000-дән ашыу транзакция эшкәрткән глобаль инновацион процессинг селтәре тора.
VISA MasterCard- тан башлыса доллар операцияларына йүнәлеш алыуы менән айырылып тора, ә MasterCard — доллар һәм евро операция йүнәлештәре менән [5].
Тарих
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
1958 йылда «Бэнк оф Америка» зәңгәр-аҡ-алтын "БанкАмерикард" картаһын сығарҙы.BankAmerica карталарының милли популярлығы артыу менән уларға ярҙам итеү өсөн айырым «BankAmericard Service Corporation» ойошмаһы ойошторола, унда BankAmericard карталары менән бөтә операциялар тупланған була, һәм улар карталар биреү лицензияларын башҡа банктарға һата башлай. Һуңғыһына карталар менән эш итеү нормаларына һәм ҡағиҙәләренә буйһонорға тура килгән. Статусы буйынса ул берекмә була, уның ағзалары банк була.
«BankAmericard» атамаһы был түләү системаһының артабанғы үҫешен сикләүе ихтимал. Атамаһы АҠШ-тың Көнсығыш яр буйында, Канадала, Бөйөк Британияла һәм Мексикала популяр булмаған. Сәбәптәре: унда ул ваҡыттағы донъялағы иң эре банк атамаһы булған; АҠШ Вьетнам һуғышы арҡаһында сит илдәрҙә популяр булмай. Был илдәрҙә банктар урындағы тауар билдәләре менән файҙаланған. Шуға күрә түбәндәге критерийҙарға тап килгән исемде табырға ҡарар ителә: ҡыҫҡа, график эшкәртеүе еңел, иҫтә ҡалырлыҡ, бөтә телдәрҙә лә бер төрлө яңғырай, ниндәй ҙә булһа телдә башҡа мәғәнәһе булмай, был сауҙа атамаһын теркәргә мөмкинлек бирә. Һөҙөмтәлә VISA һүҙе һайлана. Карта яңы логотип менән беренсе транзакцияны 1976 йылдың 26 июлендә башҡарыла. Урындағы атамаларҙы ҡулланыу туҡтатыла: BankAmericard, Chargex, Carte Bleue, Bank Union, Banco Credito һәм Sumitomo Card, маркетинг бәйләнешен ябайлаштыра. «BankAmericard» исеме «Bank of America» карталарының исеме булараҡ ҡына ҡала. [6].
2007 йылдың октябрендә«Visa Inc.»[7] корпорацияһы айырым юридик шәхес булараҡ ойошторола, компанияның туранан-тура йәки ситләтелгән филиалдары булып Visa U.S.A., Visa International, Visa Canada һәм Inovant тора. Visa Europe филиалға әйләнмәй, ә Европа финанс ойошмалары — ассоциация ағзалары милкендә һәм идараһында ҡала.
Рәсәйҙә Visa тарихы 30 йылдан ашыу. Беренсе Рәсәй финанс Visa институты 1988 йылда «Интурист» асыҡ акционерҙар йәмғиәте була. 1988 йылдың мартында Интуркредиткард компанияһы «Visa» программаһы менән эшләү өсөн махсус ойошторола. Беренсе Visa пластик карталарын «Интурист» асыҡ акционерҙар йәмғиәте 1988 йылдың сентябрендә Сеулдағы Олимпия уйындарына юлланыусы совет олимпия йыйылма командаһына бирә.
1989 йылда СССР-ҙың Һаҡлыҡ банкы беренсе совет, хәҙер Рәсәй, Visa ағза-банкы була. Шул ваҡыттан алып Рәсәй Visa ағзаһы булған банктар һаны даими арта бара.
Виза карталары ҡабул ителгән тәүге банкомат Мәскәүҙә 1992 йылда «Мосбизнесбанк» тарафынан ҡуйыла. 2000 йылда Мәскәүҙә Visa International Suvice Assocotion вәкиллеге асыла. 2012 йылдың 18 декабрендә компания Рәсәй Федерацияһы Үҙәк банкы тарафынан 11-се һанлы түләү системаһы операторҙары реестрына индерелә.
Бөгөнгө көнгә компанияның Рәсәйҙәге клиенттары - 220-нән ашыу банк. Рәсәйҙә бөтәһе 130 миллиондан ашыу карта сығарылған, улар бөтә ил буйынса 2 миллиондан ашыу сауҙа-хеҙмәтләндереү предприятиеларында ҡабул ителә.
Рәсәй Visa CEMEA төбәгенең төп баҙары булып тора.
2019 йылдың апреленән Visa 3 мең һумға тиклем (хәҙер 1 мең һумға тиклем) карта һатып алыу өсөн контактһыҙ коридорҙы киңәйтә, уларҙы PIN-код индермәйенсә эшләргә мөмкин.
Әлеге ваҡытта VISA International 6 төбәккә бүленгән:
- AP Region — Азия-Тымыҡ океан (шул иҫәптән Австралия һәм Яңы Зеландия);
- Region Canada — Канада;
- Visa CEMEA — Үҙәк һәм Көнсығыш Европа, Яҡын Көнсығыш, Урта Көнсығыш һәм Африка;
- Visa Europe — башлыса көнбайыш европа илдәре;
- LAC Region — Латин Америкаһы һәм Кариб регионы;
- US Region — АҠШ.
Тәнҡит һәм бәхәстәр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Викиликс
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]2010 йылдың 7 декабрендә Visa Eurоpe WikiLeaks-ҡа түләүҙәрҙе туҡтата башлай[8]. Ентекләп өйрәнмәйенсә, компания «был бизнестың характерын һәм Visa-ның эш ҡағиҙәләренә ҡаршы килеү-килмәүен тикшереүҙе көтә» тип белдерә. Үҙ сиратында, Wikileaks сайтына кредит һәм дебет карталары аша иғәнә биреүсе IT-компания Datacell Visa Europe компанияһына ҡаршы юридик саралар күрәсәген белдерҙе[9]. 8 декабрҙә Аноним хактивистар visa.com DDoS һөжүмен үткәрә, һөҙөмтәлә сайт һүндерелә[10]. Alcause «Teller AS финанс компанияһы (Visa яллаған) Wikileaks һәм Sunshine Press (Wikileaks өсөн иғәнә йыйыу буйынса юридик шәхес) эшмәкәрлегендә бер ниндәй ҙә тәртипһеҙлектәр тапмай», Visa Europe 2011 йылдың ғинуарында «үҙенең тикшереүен тамамлағансы йәшерен ҡойолған сайтҡа [secret-spilling site] иғәнәләрҙе ҡамасаулауын дауам итәсәк» тип белдерә.[11].
БМО-ның Кеше хоҡуҡтары буйынса юғары комиссары Нави Пиллай, Visa сайт хеҙмәттәрен инҡар итеп, «Wikileaks-тың һүҙ азатлығы хоҡуғын боҙа ала» тип белдерҙе[12].
Исландия судтары Валитор (Visa һәм MasterCard менән бәйләнгән компания) кредит картаһы ярҙамында сайтҡа иғәнә биреүҙе тыйған законды боҙоу тураһында ҡарар ҡабул итә. Судьялар, иғәнәләр сайтҡа 14 көн эсендә кире ҡайтарылырға тейеш, юғиһә компанияға кисектереүҙең һәр көнө өсөн 6000 доллар күләмендә штраф һалынасаҡ, тигән ҡарар сығарҙы.
Рәсәй ойошмаларына инеүҙе ҡамасаулау
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]2014 йылдың 21 мартында АҠШ-тың Финанс министрлығы Рәсәйҙең ҡайһы бер физик шәхестәренә һәм ойошмаларына ҡарата санкциялар индерә. АҠШ ҡануниәтен үтәү маҡсатында Visa Халыҡ-ара сервис ассоциацияһы бындай ойошмалар өсөн Visa селтәренә инеүҙе туҡтата.[13] Тәүге зыян күреү иҫәбендә — «Рәсәй», «Инвесткапитальбанк», «SMP Bank», «Finservice», «Sobinbank» һәм башҡа банктарҙың клиенттары. Рәсәйҙең ете банкы Visa һәм Mastercard ғәмәлдәре арҡаһында зыян күргән дә инде[14].
2018 йылдың 8 ғинуарында виза Европа партнеры Wave Crest менән аңлашылмаусанлыҡтар арҡаһында Европала алдан түләнгән биткойн карталарын хеҙмәтләндереүҙе туҡтатыу тураһында иғлан итә[15].
Төркмәнстанда эшмәкәрлеген туҡтатыу
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]2019 йылдың 13 апрелендә Төркмәнстандың Сит ил иҡтисады буйынса дәүләт банкы Visa Electron түләү карталарын биреүҙе һәм алмаштырыуҙы туҡтата.[16] Илдең ҡайһы бер төбәктәрендә Visa карталарының башҡа төрҙәрен сығарыу һәм алмаштырыу туҡтатылды.
Эшмәкәрлек күрһәткестәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]1980—1990 йылдарҙа Visa клиенттарға беренсе элиталы карталар тәҡдим итә, банкоматтарҙың беренсе глобаль системаһын булдыра, яңы смарт-карталар һәм алдан түләнгән карталар эшләй.
Visa бөтә донъя коммерцияһын — донъяның теләһә ҡайһы нөктәһендә, теләһә ҡайһы ваҡытта һәм теләһә ниндәй ысул менән коммерция менән шөғөлләнеү мөмкинлеген булдырыу инициаторы була.
Универсаль коммерцияны күҙҙә тота:
- Ғәҙәттә сауҙа һәм хеҙмәтләндереү предприятиеларында башҡарылған транзакциялар.
- Телефон, почта йәки факс аша түләүҙәр.
- Интернет селтәрендә персональ компьютер, кеҫә телефоны, ҡул радиоһы йәки комплектлы приставка, электрон һәм мобиль коммерция ярҙамында сауҙа итеү (e-commerce, m-commerce).
- Кеҫә телефоны йәки ноутбук компьютеры ярҙамында түләүҙәр тураһында мәғлүмәтте терминалға сигналдар ярҙамында ебәрә, шулай уҡ яуап сигналын алыу. Visa ошо коммуникация ысулын ҡулланып бер нисә уңышлы тест-транзакция үткәрә лә инде.
- Үҙ-үҙеңде хеҙмәтләндереү терминалдарында, мәҫәлән, бензин автонасостарында, сауҙа автоматтарында һәм банкоматтарҙа түләүҙәр.
VisaNet — Visa процессинг түләү селтәре. Апрелендә. 2012 йылдың апреленә ҡарата VisaNet аша бөтә донъя буйынса секундына 24 000 Visa картаһы транзакцияһы (тәүлегенә 130 миллион транзакция) үткәрелә.
Корпорацияның структураһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]2007 йылдың 3 октябренә тиклем Visa составына донъяның 4 төрлө теркәлгән субъекты инә, уларҙа яҡынса 6000 кеше эшләй: Visa International Service Association («VISA»), Visa U.S.A.Inc., Visa Canada Association һәм Visa Europe Ltd. компанияһының баш компанияһы. Һуңғы өс структура Visa International Service Association төркөмө ағза статусына эйә була. Донъяның ҡалған өлөшө (Visa Latin America [LAC], Visa Asia Pacific, Visa Centre һәм East Europe, Middle East and Africa (CEMEA)) виза сиктәрендәге департаменттар тарафынан идара ителә.
Акционерҙар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]2017 йылдың мартына институциональ инвесторҙар араһында иң эре акционерҙар:[17]:
- The Vanguard Group (6.7 %)
- BlackRock (6.1 %)
- FMR, LLC (4.7 %)
- T. Rowe Price (4.7 %)
- State Street Corporation (4.5 %)
IPO һәм реструктуризация
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]2006 йылдың 11 октябрендә Visa бизнестарҙың ҡушылыуын һәм Visa Inc асыҡ компанияһын булдырыу тураһында иғлан итә.[18][19][20] Үҙгәрештәр ваҡытында Visa Canada, Visa International һәм Visa U.S.A. бер бизнес-структураға берләштерелә. Көнбайыш Европалағы операциялар өсөн яуаплы филиал айырым тармаҡҡа әүерелә, уның менән Visa Inc акцияларының пакеттары булған бер нисә Европа банкы идара итә.[21] Транзакцияла бөтәһе 35-тән ашыу банк ҡатнаша, улар төрлө күләмдә аҡса һала.
2007 йылдың 3 октябрендә Visa Visa Inc. компанияһын үҙгәртеп ҡороуҙы тулыһынса тамамлай. Яңы компания IPO-ға табан мөһим аҙым була.[22] Киләһе аҙым 2007 йылдың 9 ноябрендә, Visa Inc. компанияһы SEC-ҡа $10 млрд суммаға IPO үткәреү тураһында мәғлүмәттәр биргәндә яһала.[23] 2008 йылдың 25 февралендә Visa компанияһы акцияларының яртыһын ғына IPO тәшкил итәсәге тураһында белдерә.[24] IPO 2008 йылдың 18 мартында башлана. Visa акцияға 44$ менән 406 миллион акция һата (көтөлгән 42 доллар хаҡынан 2 долларға юғарыраҡ).
Бирелгән карталарҙың төрҙәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Эш принцибы һәм үҙенсәлектәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Операция
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]VISA түбәндәге өс төр карта сығара:
- Дебет карталары (аҡса тупланма иҫәпкә һалына, ә һуңынан ҡулланғанда дебетлана)
- Кредит карталары (клиент бурысты ҡайтарыу өсөн ай һайын түләү башҡара, шулай уҡ иҫәпләү проценттарын һүндерә)
- Алдан түләнгән карталар (ағымдағы иҫәп ярҙамында түләү, уларға чектар яҙырға ярамай)
Иҫкәрмә
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ 1,0 1,1 2009 Investor News Release. Дата обращения: 20 август 2010. Архивировано 24 август 2011 года.(недоступная ссылка)
- ↑ Форма 10-K, Visa Inc." 2016 йыл 4 март архивланған. годовой отчётности о прибылях.
- ↑ Visa Inc - Profile. Zoominfo.com. Дата обращения: 7 ғинуар 2020.
- ↑ Visa Global Presence. Дата обращения: 20 август 2010. Архивировано 24 август 2011 года.
- ↑ MasterCard или Visa: как выбрать выгодную платежную систему. // lf.rbc.ru. Дата обращения: 2014-7-17.
- ↑ Юржик, 2007, с. 127
- ↑ История Визы 2009 йыл 2 февраль архивланған. (инг.)
- ↑ BBC News. Retrieved December 8, 2010.
- ↑ Wikileaks' IT firm says it will sue Visa and Mastercard (8 декабрь 2010). 8 декабрь 2010 тикшерелгән.
- ↑ The Guardian
- ↑ Өҙөмтә хатаһы:
<ref>тамғаһы дөрөҫ түгел;WikiAPтөшөрмәләре өсөн текст юҡ - ↑ UNifeed Geneva/Pillay {{{2}}}., UN Web site. Retrieved on 15 December 2010.
- ↑ VISA объяснила ситуацию с российскими банками введением санкций / РИА НОВОСТИ.
- ↑ Россияне почувствовали на себе первые результаты введения санкций США против «близкого круга Путина». / Newsru.com
- ↑ Visa прекращает поддержку предоплаченных биткоин-карт в Европе 2018 йыл 8 ғинуар архивланған.
- ↑ Внешэкономбанк Туркменистана прекращает изготовление платёжных карточек Visa Electron
- ↑ Visa Inc. (V)
- ↑ Visa, Inc. Corporate Site 2007 йыл 4 февраль архивланған..
- ↑ «Visa plans stock market floatation», BBC News — Business, October 12, 2006.
- ↑ Bawden, Tom. «Visa plans to split into two and float units for $13bn.»(недоступная ссылка), The Times, October 12, 2006.
- ↑ Bruno, Joel Bel. «Visa Reveals Plan to Restructure for IPO» 2007 йыл 27 июнь архивланған., Associated Press, June 22, 2007.
- ↑ «Visa, Inc. Complete Global Restructuring» 2007 йыл 13 декабрь архивланған., Visa, Inc. Press Release, October 3, 2007.
- ↑ «Visa files for $10 billion IPO», Reuters, November 9, 2007.
- ↑ «Visa plans a $19 billion initial public offering», Economist.com, February 25, 2008.
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Павел Юржик. Платежные карты. Энциклопедия 1870-2006 = Platebni karty: Encyklopedie 1870-2006. — М.: «Альпина Паблишер», 2007. — 296 с. — ISBN 5-9614-0436-6.