Wancerzów (gmina)

Wancerzów
	gmina wiejska
	1868–1952
Państwo	Polska
Województwo	1868–1915: gub. piotrkowska; 1919–1939: kieleckie (II RP); 1945–1950: kieleckie (PRL); 1950–1952: katowickie
Powiat	częstochowski
Data powstania	8 lutego?/20 lutego 1868
Data likwidacji	1 lipca 1952
Siedziba	Wancerzów
brak współrzędnych

Wancerzów (do 1868 Krasice; od 1952 Mstów) – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1868–1952 w Kieleckiem i Katowickiem. Siedzibą władz gminy był Wancerzów^[2].

Historia

Gmina Wancerzów powstała 8 lutego^?/20 lutego 1868 z obszaru zniesionej gminy Krasice. Jednostka należała do powiatu częstochowskiego w guberni piotrkowskiej Królestwa Polskiego^[3]^[4]. 19 maja^?/31 maja 1870 do gminy przyłączono pozbawiony praw miejskich Mstów^[5].

W okresie międzywojennym gmina Wancerzów należała do powiatu częstochowskiego w woj. kieleckim^[2].

Po wojnie gmina przejściowo zachowała przynależność administracyjną, lecz już 6 lipca 1950 roku została wraz z całym powiatem częstochowskim przyłączona do woj. katowickiego^[6].

1 lipca 1952 gmina Wancerzów została zniesiona^[7]:

większość jej terytorium została przemianowana na gminę Mstów (Brzyszów, Cegielnia, Gąszczyk, Jaskrów, Kłobukowice, Kuchary, Małusy Małe, Małusy Wielkie, Mstów, Siedlec, Wancerzów i Zawada),
- do nowej gminy Mstów włączono także gromadę Srocko z gminą Rędziny, natomiost osiedle Ołowianka z gminy Mstów (czyli z dotychczasowej gminy Wancerzów) włączono do gminą Rędziny;
pięć gromad z gminy Wancerzów włączono do nowo utworzonej gminy Mokrzesz (Jaźwiny, Krasice, Łuszczyn, Mokrzesz i Wola Mokrzeska),
jedną gromadę włączono do nowo utworzonej gminy Żuraw (Kobyłczyce).

W dniu powołania gmina Mstów była podzielona na 13 gromad: Brzyszów, Cegielnia, Gąszczyk, Jaskrów, Kłobukowice, Kuchary, Małusy, Małusy Wielkie, Mstów, Siedlec I, Srocko, Wancerzów i Zawada^[8] (gromadę Wancerzów zniesiono 20 kwietnia 1953, włączając ją do gromady Mstów^[9]).

Przypisy

↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. kieleckiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
↑ ^a ^b Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, s. 279)
↑ Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, s. 359)
↑ Postanowienie z 23 stycznia (4 lutego) 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 77)
↑ Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
↑ Dz.U. z 1952 r. nr 19, poz. 120
↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, PRL, GUS, Warszawa, 1952
↑ Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie, 1953, nr 4, poz. 15

[1] Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. kieleckiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.

[gus-2] Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933

[3] Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, s. 279)

[4] Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, s. 359)

[5] Postanowienie z 23 stycznia (4 lutego) 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 77)

[6] Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255

[7] Dz.U. z 1952 r. nr 19, poz. 120

[wykaz-8] Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, PRL, GUS, Warszawa, 1952

[9] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie, 1953, nr 4, poz. 15

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Przynależność wojewódzka	gubernia piotrkowska (1867–1915) woj. kieleckie (II RP) (1919–39) woj. kieleckie (1945–50) woj. katowickie (1950–53) woj. stalinogrodzkie (1953–56) woj. katowickie (1956–75)
Miasta	Blachownia (od 1967) Częstochowa (do 1928 →) Janów (do 1870) Kłobuck (do 1870 i 1919–52 →) Krzepice (do 1870 i 1919–52 →) Mstów (do 1870) Olsztyn (do 1870) Przyrów (do 1870)
Osiedla (1954–72)	Blachownia (1959–66)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Bargły (1868–187?) Cykarzew Stary (1952–54) Dankowice (do 1868) Dźbów (do 1954) Gnaszyn Dolny (od 1952) Grabówka (do 1954) Huta Stara (do 1931) Hutki (1952–54) Iwanowice (do 1868) Janów (od 1952) Kamienica Polska (od 1868) Kamyk (do 1952 →) Klepaczka (do 1868) Konopiska (od 1952) Krasice (do 1868) Krzepice (1870–1919) Kuźniczka (1868–1952) Lipie (do 1952 →) Lubojna (1952–54) Miedźno (do 1954) Mokrzesz (1952–54) Mstów (od 1952) Mykanów Olsztyn Opatów (1868–1952 →) Ostrowy (1952–54) Panki (do 1952 →) Poczesna (do 1868 i od 1923) Popów (do 1952 →) Potok Złoty (Złoty Potok) (do 1952) Przyrów (od 1870) Przystajń (do 1952 →) Rędziny Rększowice (do 1952) Staropole (do 1877/1880) Wancerzów (1868–1952) Węglowice (1868–1952 →) Wrzosowa (1931–54) Zrębice (1952–54) Żuraw (1952–54)
Gromady (1954–72)	Aleksandria (1954–61) Biskupice (1954–57) Blachownia (1954–59) Borowno (← 1958–72) Broniszew Nowy (1954–57) Brzeziny Wielkie (1954–61) Brzyszów (1954–61) Bystrzanowice (1954–61) Cykarzew Stary (1954–72) Dźbów (1954–72) Gnaszyn Dolny (1954–72) Grabówka (1954–72) Hutki (1954–72) Janów (1954–72) Kamienica Polska (1954–72) Kawodrza Dolna (1954–61) Konopiska (1954–72) Kościelec (1954–59) Krasice (1954–59) Lubojna (1954–72) Łojki (1954–57) Mokrzesz (1954–72) Mstów (1954–72) Mykanów (1954–72) Nierada (1954–59) Olsztyn (1954–72) Ostrowy (1954–72) Piasek (1954–59) Poczesna (1954–72) Przyrów (1954–72) Rędziny (1954–72) Rudniki (1954–72) Rybna (1954–61) Siedlec (1954–57) Starcza (1954–72) Szarlejka (1954–61) Turów (1954–59) Wanaty (1954–61) Wrzosowa (1954–72) Wyczerpy Górne (1954–61) Zalesice (1954–68) Zarębice (1954–57) Zawada (1954–59) Zrębice (1954–61) Żuraw (1954–68)