Whakatāne
| ||||
| Localización | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Reinos da Commonwealth | Nova Zelandia | |||
| Rexión | Rexión da Baía de Plenty | |||
| Distrito | Distrito de Whakatāne  | |||
| Capital de | ||||
| Poboación | ||||
| Poboación | 16.850 (2023) (3,79 hab./km²) | |||
| Xeografía | ||||
| Superficie | 4.441 km² | |||
| Identificador descritivo | ||||
| Código postal | 3120 | |||
| Fuso horario | ||||
Whakatāne é unha vila situada na rexión da Baía de Plenty, na Illa Norte de Nova Zelandia, a 90 quilómetros ao leste de Tauranga e 89 quilómetros ao nordeste de Rotorua. A cidade está situada na desembocadura do río Whakatāne. O distrito de Whakatāne é a autoridade territorial que abrangue a cidade, así como a área ao sur e ao oeste da cidade, excluíndo o enclave do distrito de Kawerau.
Historia
[editar | editar a fonte]Ocupación maorí
[editar | editar a fonte]A zona onde se atopa a cidade leva moito tempo poboado. Os pā maorís (aldea fortificada maorí) da zona remóntanse aos primeiros asentamentos polinesios, que se estima que foron ao redor do ano 1200. Segundo a tradición maorí, Toi-te-huatahi, máis tarde coñecido como Toi-kai-rakau, desembarcou en Whakatāne cara ao ano 1150 na procura do seu neto Whatonga. Ao non atopalo, instalouse na localidade e construíu un pā no punto máis alto do promontorio agora chamado Whakatāne Heads, con vistas á cidade actual. Uns 200 anos despois, a waka (canoa) Mātaatua desembarcou en Whakatāne.[1]
O nome maorí Whakatāne ten fama de conmemorar un incidente acontecido despois da chegada da canoa Mātaatua. Os homes desembarcaran e a canoa comezou a ir á deriva. Wairaka, unha muller líder dixo: "Kia whakatāne au i ahau" ("Actuarei coma un home") e comezou a remar, algo que ás mulleres non se lles permitía facer. Coa axuda das outras mulleres salvouse a canoa.[2] Os esforzos de Wairaka son conmemorados cunha estatua de bronce dela na desembocadura do río Whakatāne, que foi instalada en 1965.[3][4]
A rexión ao redor de Whakatāne tivo importancia durante as guerras de Nova Zelandia de mediados do século XIX, en particular polo incidente Völkner. O seu papel culminou en 1869 coas incursións das forzas de Te Kooti e algúns dos seus poucos edificios foron arrasados, o que provocou que unha policía armada quedara estacionada enriba da cidade durante un tempo. A praia de Whakatāne acolleu tamén unha reunión histórica o 23 de marzo de 1908 entre o primeiro ministro Joseph Ward e o profeta e activista maorí Rua Kenana Hepetipa.[5] Kenana afirmaba ser o sucesor de Te Kooti.
Asentamento europeo
[editar | editar a fonte].jpg?lang=gl)
A cidade foi un notable centro de construción naval e comercio desde 1880, e coa drenaxe do pantano de Rangitāiki para crear terras de cultivo produtivas a partir de 1904, Whakatāne creceu considerablemente. A principios da década de 1920, foi a cidade de máis rápido crecemento do país durante un período duns tres anos e isto viu a introdución da electricidade por primeira vez. A fábrica de cartón de Whakatāne comezou como unha pequena operación en 1939[6] e continúa funcionando ata o día de hoxe.
O río Whakatāne tivo unha vez unha ruta moito máis longa e tortuosa ao longo do bordo occidental da área urbana de Whakatāne, tras ser desviado significativamente na década de 1960, eliminando algúns dos seus meandros máis ondulados para axudar a evitar inundacións e facilitar a expansión da cidade. Quedan restos do curso de auga orixinal como o lago Sullivan e a lagoa Awatapu. A ponte orixinal de formigón de ferro construída en 1911 na chamada Bridge Street foi demolida en 1984 e substituída pola ponte de Landing Road.[7]
Demografía
[editar | editar a fonte]Whakatāne tiña en 2023 unha poboación urbana de 16 850 habitantes,[8] o que a converte na 33ª área urbana máis grande de Nova Zelandia e na terceira área urbana máis grande da baía de Plenty, despois de Tauranga e Rotorua. Outras 21 950 persoas viven no resto do distrito de Whakatāne. Ao redor do 42% da poboación identifícase como de ascendencia maorí e o 66% como de ascendencia europea/pakeha, en comparación co 17% e o 72% a nivel nacional (algunhas persoas identifícanse con varias etnias).
| Gráfica de evolución demográfica de Whakatāne entre 2006 e 2023 |
 |
| Fontes:[8] |
Clima
[editar | editar a fonte]| Datos climáticos para Whakatāne, Nova Zelandia | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mes | Xan | Feb | Mar | Abr | Mai | Xuñ | Xul | Ago | Set | Out | Nov | Dec | Anual |
| Media máxima en °C | 24 | 24 | 23 | 21 | 18 | 15 | 15 | 15 | 17 | 19 | 21 | 22 | 19,5 |
| Media diaria en °C | 19 | 19 | 18 | 15 | 12 | 10 | 9 | 10 | 12 | 14 | 16 | 18 | 14,3 |
| Media mínima en °C | 14 | 14 | 13 | 10 | 7 | 5 | 4 | 5 | 7 | 9 | 11 | 13 | 9,3 |
| Chuvia media mm | 111 | 100 | 142 | 108 | 124 | 148 | 134 | 153 | 131 | 116 | 119 | 149 | 1 535 |
| Media de horas de sol mensuais | 248,0 | 197,8 | 186,0 | 180,0 | 155,0 | 150,0 | 155,0 | 155,0 | 180,0 | 217,0 | 210,0 | 217,0 | 2 250,8 |
| Fonte #1: The Weather Network[9] | |||||||||||||
| Fonte #2: World Climate Guide[10] | |||||||||||||
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ McLintock, A. H. (1966). "An Encyclopaedia of New Zealand". Arquivado dende o orixinal o 27 de setembro de 2007. Consultado o 24 de agosto de 2006.
- ↑ "The legend of Wairaka and the naming of Whakatāne". Arquivado dende o orixinal o 27 de setembro de 2007. Consultado o 13 de xullo de 2007.
- ↑ "Wairaka Statue". Whakatane.info. Arquivado dende o orixinal o 21 de xaneiro de 2019. Consultado o 21 de xaneiro de 2019.
- ↑ "The Lady on the Rock". Whakatane.com. Arquivado dende o orixinal o 21 de xaneiro de 2019. Consultado o 21 de xaneiro de 2019.
- ↑ Binney, Judith (1996). "Rua Kenana Hepetipa meeting with Joseph George Ward on the beach at Whakatāne, March 1908". Te Ara – the Encyclopedia of New Zealand. Arquivado dende o orixinal o 21 de xaneiro de 2019. Consultado o 21 de xaneiro de 2019.
- ↑ "Whakatāne Board Mill". Arquivado dende o orixinal o 24 de xaneiro de 2012. Consultado o 2 October 2012.
- ↑ Skelton, H (2002) Pictures from the Past- Bay of Plenty, Volcanic Plateau & Gisborne. Wyatt and Wilson Print, Christchurch; pg 76.
- ↑ 8,0 8,1 "Subnational population estimates (RC, SA2), by age and sex, at 30 June 1996-2023 (2023 boundaries)". Statistics New Zealand. Consultado o 3 de maio de 2024.
- ↑ "Climate Statistics for Whakatāne, New Zealand". Arquivado dende o orixinal o 25 de decembro de 2018. Consultado o 16 de maio de 2012.
- ↑ "Whakatāne Climate Guide, New Zealand". Arquivado dende o orixinal o 5 de marzo de 2013. Consultado o 29 de maio de 2013.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte] |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Whakatāne  |
