Wikipedia:Nazwiska indyjskie

Przedmiot zalecenia

Zasięg j. indoaryjskich i dardyjskich

Zasięg j. drawidyjskich

Niniejsza strona objaśnia zasady zapisu imion własnych Indusów stosowane w polskojęzycznej wikipedii.

Granica językowa

Liczba języków Indii jest znaczna. Indusi obejmowani tym normatywem winni przynależeć do którejś z poniższych jednostek językowych:

• indoaryjskiej
• dardyjskiej
• austroazjatyckiej (w tym indyjskie języki mundajskie - np. język santali)
• drawidyjskiej

Granica okresów

Indusów na potrzeby tego normatywu umownie podzielono na dwie grupy:

• Indusi historyczni
• Indusi nowożytni
  

Granicę czasową rozgraniczającą okres historyczny i nowożytny ustalono na rok 1800.

Indusi historyczni

Definicja grupy

Osoby urodzone przed dniem 1 stycznia 1800 traktowane są jako historyczne. Historycznymi Indusami w takim ujęciu są więc ówcześni mieszkańcy krajów i regionów geograficznych subkontynentu indyjskiego.

Zapis

W Wikipedii wobec Indusów historycznych należy stosować zapis w polskiej transkrypcji języka, z którego pochodzą imiona własne danej postaci.

Przykłady

• Ćajtanja Mahaprabhu: dewanagari चैतन्य महाप्रभु, ang. Chaitanya Mahaprabhu, właściwie: Wiśwambharamiśra, także: Gaura, Gauranga), ur. 1486 - Indus historyczny. ⇒ zapis imion w polskiej transkrypcji

Indusi nowożytni

Definicja grupy

Osoby urodzone od dnia 1 stycznia 1800 włącznie, traktowane są jako nowożytne. Indusami nowożytnymi w takim ujęciu są więc też mieszkańcy krajów i rejonów geograficznych subkontynentu indyjskiego, współcześnie sąsiadujących z Indiami, urodzeni po 1799.

Zapis

W Wikipedii:

• imiona
• nazwiska
• pseudonimy
  

Imiona Indusów nowożytnych (niezależnie z jakiego języka Indii i krajów sąsiednich oryginalnie pochodzą) należy zapisywać w angielskiej transkrypcji.

Źródło

Forma zapisu w angielskiej transkrypcji powinna być zgodna z wersją jaką zastosowali sami zainteresowani na swoich oficjalnych anglojęzycznych stonach www (lub jakiej użyto na stronach ich żyjących oficjalnych przedstawicieli albo kontynuatorów). W przypadkach rozbieżności pomiędzy oficjalnymi stronami pochądzącymi z różnych krajów, za miarodajną uznać należy stronę polską a gdy jej brak stronę indyjską prezentującą zapis w angielskiej transkrypcji stosowanej w Indiach.

Wyjątki

Imiona własne Indusów nowożytnych zapisujemy jednak w polskiej transkrypcji jeżeli:

1. na reprezentujących ich polskojęzycznych stronach internetowych (lub ich żyjących oficjalnych przedstawicieli albo kontynuatorów) preferowany jest zapis w polskiej transkrypcji
2. oficjalnie opublikowane ich dzieło w wydaniu książkowym, znajdowało sie w ogólnodostępnej sprzedaży i imiona własne autora zostały tam umieszczony w polskiej transkrypcji
3. oficjalnie opublikowane dzieło o danej postaci stosowało zapis jej imion własnych w polskiej transkrypcji

Przykłady

• Indusi nowożytni: Atal Bihari Vajpayee - ur. 1924, Sathya Sai Baba - ur. 1926, Shah Rukh Khan - ur. 1965
• Ramana Mahariszi: Bhagawan Śri Ramana Maharszi (dewanagari रामन महर्षि, trl. Rāmana Maharṣi, tkb. Ramana Maharszi, ang. Ramana Maharshi, Ramana Maharishi), ur. 1879 - Indus nowożytny. ⇒ Przykład wyjątku. O zastosowaniu polskiej transkrypcji decyduje zapis stosowany w krajowych publikacjach.
• Paramahansa Jogananda: dewanagari परमहंस योगानन्‍द, ang. Paramahansa Yogananda, faktycznie Mukunda Lal Ghosh ur. 1893 - Indus nowożytny. ⇒ Przykład wyjątku. O zastosowaniu polskiej transkrypcji decyduje zapis stosowany w krajowych publikacjach, w tym wydania jego dzieła Autobiografia jogina.

Funkcje, tytuły i określenia

Określenia poboczne w imionach własnych

Charakterystyczne dla indyjskich imion własnych jest ich występowanie wraz z różnorakimi określeniami: honoryfikatywnymi, funkcyjnymi, tytularnymi etc., które mocno zrastają się z właściwym imieniem Indusa i są powszechnie postrzegane jako całość (np. Mahatma + Gandhi, Lokmanja + Bal Gangadhar Tilak). Zjawisko takie często obserwuje się w przypadkach imion przywódców religijnych, współwystępujących z licznymi przedrostkami i przyrostkami, rozbudowującymi imię opisywanej nimi osoby do zbioru wieloelementowego (np. H.H. Aćarja Maha-mandeleśwar Jug Purusz Śri Swami Param-anand Dźi Giri Maha-radź).

• Zgodnie z odrębnymi ustaleniami polskojęzycznej wikipedii, posługujemy się najbardziej znanym określeniem danej osoby (może to być pseudonim lub imię duchowe). Dlatego:

1. Dodajemy określenia (np. Maharadź, Śri, Paramahansa, Mahatma) w tytule hasła, jeśli dana osoba jest powszechnie identyfikowana w ten sposób, a w literaturze przedmiotu nie jest preferowane inne określenie tej postaci.
2. Dodajemy (zgodnie z praktyką wobec duchownych o identycznych imionach):
   1. wskazanie miejsca siedziby - analogia z tytułem Franciszek z Asyżu (np. Nityananda z Ganeshpuri i Nitjananda). UWAGA: formę dla zapisu indyjskiego nazewnictwa geograficznego określa zalecenie edycyjne Wikipedia:Nazewnictwo geograficzne
   2. wskazanie formacji w której osoba otrzymała wtajemniczenie religijne (np. Swami w Swami Rama, Giri w Śri Yukteshwar Giri).
3. Alternatywne określenia postaci pisownie, imiona, tytuły, przydomki, pseudonimy itp. nie stosujemy jako tytuł hasła, jednak prezentujemy w jego definicji. Alternatywne określenia wykorzystujemy natomiast do stworzenia stron przekierowujących na hasło główne.

Zapis

Tytuły świeckie i religijne oraz dookreślenia charakteryzowane bezpośrednio powyżej, niebędące częścią formy najpopularniejszego określenia opisywanej osoby, zapisujemy zgodnie z kluczem granicy czasowej. Forma transkrypcji przyjęta dla zapisu imion i nazwisk danej postaci wymusza rodzaj transkrypcji używanej dla dodatkowych określeń podmiotu.

Wyjątki w polskiej transkrypcji

• Wyjątki dotyczą słów dobrze zadomowionych w języku polskim (np. radża, maharadża, dżina - zwycięzca). Takie ich formy zapisu zawierają słowniki ortograficzne, co nie przeszkadza indologom stosować w publikacjach zapisów opartych o współczesną wersję polskiej transkrypcji (np. radźa).
• Jeśli imię świeckie lub duchowe historycznego Indusa zbudowane jest z któregoś ze wskazanych wyżej wyjątków, zapisujemy je zgodnie z polską transkrypcją (na mocy konsensusu z dyskusji w WP:NAZ). Przykłady: Dharmaradźa, Radźaradźa Ćhola I, Radźniś.

Przykłady

• Jam Saheb Digvijay Sinhji: Maharadża Jam Shri Sir Digvijaysinhji Ranjitsinhji Sahib Bahadur z Nawanagar, ang. Jam Shri Sir Digvijaysinhji Ranjitsinhji Sahib Bahadur, trl. Dźam Śri Sir Digwidźajsinhdźi Randźitsinhdźi Sahib Bahadur, ur. 1895 = Indus nowożytny. ⇒ Przykład dwukrotnego użycia dźi (ang. ji), które wraz z innymi określeniami (śri, sir, maharadża, sahib) zagnieździły się wewnątrz pełnego imienia. Pisownia imion własnych i określeń towarzyszących pozostaje w angielskiej transkrypcji.
• Bhaktivedanta Swami Prabhupada: ang. Abhay Charanaravinda Bhaktivedanta Swami Prabhupada, trk. Abhaj Ćaranarawinda Bhaktiwedanta Swami Prabhupada, sanskryt अभयचरणारविन्द भक्तिवेदान्त स्वामीप्रभुपाद, trl. abhaya-caraṇāravinda bhakti-vedānta svāmī prabhupāda, właściwie Abhay Charan De, ur. 1896 - Indus nowożytny. ⇒ Przykład pozostawienia tytułów i określeń formacji duchowej (bhaktivedanta, swami) jako najpopularniejszej formy imienia. Mimo dużej popularności podmiotu, oficjalna polskojęzyczna strona ISKCONu stosuje zapis w angielskiej transkrypcji.

Konsekwencje

Przystanie na zapis imion własnych i określeń towarzyszących wobec Indusów współczesnych:

1. w angielskiej transkrypcji
2. zgodnie z formą jaką preferują sami zainteresowani (lub oficjalne strony ich reprezentantów)

powoduje zaakceptowanie odmiennych form zapisu tych samych słów (zarówno imion, jak i określeń), jakie występują w stosunku do różnych podmiotów.

Odmienności formy

Przykładowo tytuł śri może występować w postaciach: Shree, Shre, Shri, Sri (jak w nazwie Sri Lanka):

1. Acharya Shree Koshalendraprasadji Maharaj
2. Bhagwan Shree Rajneesh
3. Shri Swami Vishwananda
4. Shri Shri Shri 1008 Mahamandaleshvar Swami Alakhgiriji Maharaj
5. Bhagawan Sri Ramana
6. Sri Ramakrishna

Odmienności szyku

Przykładowo tytuł dźi:

1. może wystąpić w pisowni łącznej bądź rozdzielnej:
   1. Awadhut Mahaprabhu Aghoreshwar Bhagwan Ramji
   2. Shri Hans Ji Maharaj (wł. Hans Ram Singh Rawat)
2. może być również zapisany małą lub dużą literą:
   1. Sri Swami Anandpuri ji Maharaj
   2. Shri Paramhansa Dayal Ji = Advaitanand Ji = Shri Swami Advait Anand Ji Maharaj

Odmienności leksykalne

Przystanie na transkrypcję, każdorazowo właściwą danemu językowi indyjskiemu, oznacza zgodę na odmienność form zapisu nawet popularnych składników imion własnych Indusów historycznych i współczesnych, jeśli zajdzie przypadek wspólnego pochodzenia np. sanskryckiego.
Przykłady:

1. Wisznu
   1. mieszkaniec Benares: Wisznu (zapis w forma sanskrytyzowanej)
   2. mieszkaniec Kalkuty: Bisznu (analogicznie do nazwy Bisznupur występującej na mapach i drogowskazach Bengalu Zachodniego)
2. Rawi+...
   1. Ravindranath/Rawindranath - jak w treści Satish Kaushik
   2. Rabindranath - jak w Rabindranath Tagore (wyraz bengalski pochodzenia sanskryckiego, zapis zgodny z bengalska wymową)
3. Madhaw
   1. Madhav/Madhaw - jak w Madhav Kumar Nepal - Nepalczyk
   2. Madhab - domniemany Dhakijczyk (wyraz bengalski pochodzenia sanskryckiego, zapis zgodny z bengalska wymową)

Zobacz też

     Zasięg geograficzny języków tybeto-birmańskich , występujących w Indiach a nieobjętych tym zaleceniem

• Wikipedia:Zalecenia edycji artykułów biograficznych
• Wikipedia:Kawiarenka pod Wesołym Encyklopedystą/Pseudonimy - pseudonimy czy nazwiska rodzinne
• Dyskusja Wikiprojektu:Chrześcijaństwo/Archiwum/1#Tytuły biogramów biskupów prawosławnych - kwestia ich tytulatury (Dymitr (arcybiskup rostowski), Hermogen (biskup Tobolska))
• Wikipedia:Kawiarenka/Nazewnictwo dyskusja/Archiwum/1#W trosce o NPOV (Jezus Chrystus, czy Jezus z Nazaretu?) (+Dalajlama, Mahdi, Budda, Chrystus - tytuły religijno-teologicznie-tendencyjne?)
• Dyskusja Wikiprojektu:Biografie#Nagłówek wojskowych - pisownia tytułów naukowych, zawodowych i stopni
• Wikipedia:Standardy artykułów/biogram - nazewnictwo i kolejność sekcji hasła biograficznego
• Kategoria:Hinduistyczne funkcje i tytuły - zbiór nazw

• Wikipedia:Nazewnictwo geograficzne

Bibliografia

• Zasady pisowni słownictwa religijnego. Renata Przybylska i Wiesław Przyczyna (red.). Wyd. 3 popr. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, 2010, seria: Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie . Wydział Teologiczny. Sekcja w Tarnowie : Academica 71 / Teolingwistyka 1. ISBN 978-83-733279-3-1. Brak numerów stron w książce