Wydrzyk brunatny
| Stercorarius antarcticus[1] | |||
| (Lesson, 1831) | |||
.jpg?lang=pl)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Parvordo | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
wydrzyk brunatny | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 w sezonie lęgowym poza sezonem lęgowym | |||
Wydrzyk brunatny (Stercorarius antarcticus) – gatunek dużego ptaka z rodziny wydrzyków (Stercorariidae). Zamieszkuje wody półkuli południowej. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Po raz pierwszy gatunek opisał René Lesson w 1831 na podstawie holotypu z Falklandów. Nadał nowemu gatunkowi nazwę Lestris antarcticus[4]. Obecnie (2021) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) umieszcza wydrzyka brunatnego w rodzaju Stercorarius. Wyróżnia 3 podgatunki[5]. S. antarcticus bywał uznawany za jeden gatunek wraz z wydrzykiem wielkim (S. skua), jednak badania mtDNA, upierzenie i wymiary wskazują na odrębność tych dwóch taksonów. Podgatunek S. a. lonnbergi bywał podnoszony do rangi gatunku. Proponowane podgatunki S. a. clarkei i S. a. intercedens zsynonimizowano z S. a. lonnbergi[2].
Podgatunki i zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]IOC wyróżnia następujące podgatunki[5]:
- S. a. antarcticus (Lesson, 1831) – wydrzyk brunatny[6] – Falklandy i południowo-wschodnia Argentyna; zimuje u południowo-wschodnich wybrzeży Ameryki Południowej[2]
- S. a. lonnbergi (Mathews, 1912) – wydrzyk subantarktyczny[6] – Tristan da Cunha i Gough; zimują w okolicy miejsc gniazdowania[2]
- S. a. hamiltoni (Hagen, 1952) – wydrzyk atlantycki[6] – Półwysep Antarktyczny i subantarktyczne wyspy Atlantyku, Pacyfiku i Oceanu Indyjskiego; niektóre osobniki zimują w pobliżu miejsc gniazdowania, wiele innych w szerokim pasie oceanów półkuli południowej[2]
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała wynosi 52–64 cm, rozpiętość skrzydeł 126–160 cm, masa ciała 1200–2100 g[2]. Upierzenie w większości brązowe, niektóre z piór mają jednak białe zakończenia. Pod koniec sezonu lęgowego, wraz z postępującym niszczeniem piór, białe końcówki zyskuje coraz więcej piór[7]. Dziób szaroczarny, tęczówka jasnobrązowa, nogi ciemnoszare. Wymiary szczegółowe dla S. a. lonnbergi: długość skrzydła u samców 405−427 mm, u samic 389–450 mm; długość ogona u samców 152–172 mm, u samic 155–165 mm; długość górnej krawędzi dzioba u samców 46–52 mm, u samic 47–56 mm; długość skoku u samców 57–77 mm, u samic 67–78 mm[8].
Ekologia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod].jpg?lang=pl)
Typowo dla ptaków pelagicznych, wydrzyki brunatne po zakończeniu lęgów opuszczają stały ląd, wracając na niego ponownie dopiero w celu rozrodu. Swoje gniazda budują w miejscach pozbawionych śniegu. Żywią się jajami i pisklętami pingwinów[7], petrelkami, petrelami, nawałnikami i burzykami, rybami i innymi zwierzętami wodnymi oraz odpadkami. Odbierają także zwrócony pokarm innym ptakom[2].
Lęgi
[edytuj | edytuj kod]Okres lęgowy trwa od października[2] do grudnia. Gnieżdżą się w luźnych koloniach; największe odnotowane zagęszczenie wyniosło 132 pary na km². Gniazda budują z porostów, traw i mchów. Składają 1 lub 2 jaja pokryte brązowymi, zielonymi i czarnymi plamami. Inkubacja trwa 28–32 dni. Pisklęta mają jednolity kolorystycznie puch barwy od szarej po brązową. Opuszczają gniazdo po kilku dniach. Są w pełni opierzone po około 50 dniach życia. Osiągają dojrzałość płciową po przynajmniej 5 (zazwyczaj 8) latach życia[7].
Status
[edytuj | edytuj kod]IUCN uznaje wydrzyka brunatnego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). W 1996 roku liczebność światowej populacji szacowano na około 26–28 tysięcy dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Stercorarius antarcticus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Furness, R.W.: Brown Skua (Catharacta antarctica). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2017. [dostęp 2017-02-25].
- ↑ Catharacta antarctica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-12-14] (ang.).
- ↑ René Lesson: Traité d'ornithologie. T. 1. 1831, s. 616.
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-12-14]. (ang.).
- ↑ a b c P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Stercorariidae Gray,GR, 1870 (1831) - wydrzyki - Skuas/Jaegers (Wersja: 2016-11-18). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-09-27].
- ↑ a b c Stercorarius antarcticus (Lesson, 1831). Antarctic Field Guide. [dostęp 2017-02-25].
- ↑ Roger Safford, Frank Hawkins: The Birds of Africa. T. VIII: The Malagasy Region: Madagascar, Seychelles, Comoros, Mascarenes. A&C Black, 2013, s. 433–434. ISBN 978-0-7136-6532-1.
- ↑ Brown Skua Catharacta antarctica. BirdLife International. [dostęp 2021-12-14].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).