Z jakim się wdajesz, takim się stajesz
.jpg?lang=pl) Strona wydania z 1880 | |
| Autor | |
|---|---|
| Typ utworu | |
| Data powstania |
po 1864(?) |
| Wydanie oryginalne | |
| Język | |
| Data wydania |
1880 |
Z jakim się wdajesz, takim się stajesz. Przysłowie – jednoaktowa komedia Aleksandra Fredry.
Data powstania sztuki nie jest znana[1]. Stanisław Pigoń domniemywał, że mogła powstać w późniejszym okresie twórczości po 1864, ale zastrzegał, że jest to luźna hipoteza[1]. Po śmierci autora komitet zajmujący się jego spuścizną zaliczył utwór do słabszych i przeznaczył do zagrania w 1877[2]. Prapremiera odbyła się we Lwowie 14 lutego 1877, w Krakowie sztukę wystawiono 18 lutego 1877, zaś w Warszawie 28 czerwca 1877[2]. Drukiem ukazała się po raz pierwszy w 1880 w tomie IX pośmiertnego wydania dzieł Fredry (s. 201–236)[2]. Komedia miała dwie inscenizacje w Teatrze Polskiego Radia: w 1976 (reż. Jan Świderski) oraz w 1995 (reż. Jan Warenycia)[3].
Treścią utworu jest zazdrość starych mężów o żony, również w podeszłym wieku[4]. Sprytna służąca Justysia pokazuje jednak braciom, że to kompan Mateusz zatruwa ich podejrzliwością[4][5]. Utwór można określić jako krotochwilę[2]. Zalicza się też do gatunku przysłowia dramatycznego, który powstał w XVIII w., a w wieku XIX przeżywał odrodzenie[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Pigoń 1957 ↓, s. 377.
- ↑ a b c d Pigoń 1957 ↓, s. 378.
- ↑ Z jakim się wdajesz, takim się stajesz, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki) [dostęp 2023-09-26].
- ↑ a b Mazanowski 1931 ↓, s. 170.
- ↑ Ratajczak 1993 ↓, s. 43.
- ↑ Ratajczak 1993 ↓, s. 44.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Mikołaj Mazanowski: Aleksander hr. Fredro. Złoczów: W. Zukerkandel, 1931.
- Stanisław Pigoń: Komentarz. W: Aleksander Fredro: Komedie. Seria pierwsza IX. T. 9. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1957, s. 307–435, seria: Pisma wszystkie.
- Dobrochna Ratajczak. Świat Fredrowskich jednoaktówek. „Pamiętnik Literacki”. 84/1, s. 27–51, 1993.