Zeta Cancri
| ζ Cnc | |||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
08h 12m 12,71s[1] | ||||||||||||||||||||
| Deklinacja |
+17° 38′ 53″[1] | ||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−151,73 ± 0,99 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
−7,93 ± 0,08 km/s[1] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
F8 V / G0 V[1] | ||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Zeta Cancri (ζ Cnc, Tegmine) – gwiazda wielokrotna w gwiazdozbiorze Raka. Jest odległa od Słońca o ok. 82 lata świetlne.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Gwiazda ta ma tradycyjną nazwę Tegmine, która wywodzi się od zniekształconego łacińskiego słowa Tegmen, co oznacza „skorupę (Raka)”[2][3]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna zatwierdziła użycie nazwy Tegmine dla określenia tej gwiazdy[4].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Zeta Cancri to układ czterech gwiazd zgrupowanych w dwa układy podwójne. ζ Cnc AB (inaczej ζ¹ Cnc), do której odnosi się nazwa Tegmine to para żółto-białych karłów należących do typu widmowego F8 i F9. Temperatury ich powierzchni, według typu widmowego, to 6200 i 6100 K, są nieco wyższe od temperatury fotosfery Słońca. Mają one jasność równą 3,5 i 1,8 jasności Słońca i promienie równe około 1,6 i 1,2 promienia Słońca. Ich masy to odpowiednio 1,4 i 1,25 M☉. Zeta Cancri B jest ciemniejsza niż wskazywałaby teoria, co prawdopodobnie oznacza błędnie wyznaczony typ widmowy lub odległość. Wokół tej pary krąży Zeta Cancri C (inaczej ζ² Cnc), którą tworzą dwa żółte karły (oznaczane ζ Cnc Ca i ζ Cnc Cb) reprezentujące typ widmowy G. Mają one temperatury 5900 i 5600 K, jasność 1,7 i 0,9 L☉, a teoretyczne wartości masy to 1,25 i 0,9 M☉. Masy obliczone z praw Keplera są znacznie mniejsze, co wskazuje na obecność błędu w danych[2].
Zeta Cancri A ma obserwowaną wielkość gwiazdową 5,30m, Zeta Cancri B ma wielkość 6,25m, na niebie dzieli je 1,1 sekundy kątowej (pomiar z 2016 r.)[5]. W przestrzeni gwiazdy te są odległe o średnio 22,1 au, oddalają się na 29 au i zbliżają na 15 au; ostatni raz miało to miejsce w 1989 roku. Okres obiegu wspólnego środka masy to 59,6 roku[2]. Zeta Cancri C znajduje się 6″ od pary AB, tworzą ją składniki Ca i Cb o wielkości odpowiednio 6,2 i 7,1m oddalone o 0,3″ (pomiary z 2016 r.)[5]. Okrążają one parę AB w okresie 1115 lat, w średniej odległości 197 au (od 150 do 244 au). Ostatnie zbliżenie obu par miało miejsce w 1970 roku[2].
Układ ma także czterech optycznych towarzyszy, których odmienne ruchy własne dowodzą, że nie są powiązane z tą gwiazdą poczwórną[2]. Składnik D jest odległy o 275,6″ od pary ζ Cnc AB i ma obserwowaną wielkość gwiazdową 8,89m (pomiary z 2012 r.)[5][6]. Składnik E jest oddalony o 562,2″, ma on wielkość 10,08m[5][7]. Gwiazda F jest odległa o 638,1″ i ma wielkość 11,21m[5][8]. Składnik G jest oddalony o 672,3″ i ma wielkość 10,15m (pomiary z 2007 r.)[5][9].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h Zeta Cancri w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e Jim Kaler: TEGMINE (Zeta Cancri). [w:] STARS [on-line]. 2009-04-03. [dostęp 2017-05-10]. (ang.).
- ↑ Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 350. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-02-01. [dostęp 2017-05-10].
- ↑ a b c d e f Mason et al.: WDS J08122+1739AB,C. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
- ↑ BD+18 1870 w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ TYC 1381-1036-1 w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ TYC 1381-323-1 w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ BD+18 1865 w bazie SIMBAD (ang.)
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- zet01 Cnc A w bazie SIMBAD (ang.)
- zet01 Cnc B w bazie SIMBAD (ang.)
- zet02 Cnc w bazie SIMBAD (ang.)