Zeta Pegasi
| ζ Peg | |||||||||||||||||||||
 Położenie w gwiazdozbiorze | |||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
22h 41m 27,7s[1] | ||||||||||||||||||||
| Deklinacja |
+10° 49′ 53″[1] | ||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−11,38 ± 0,15 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
6,10 ± 0,30 km/s[1] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
B8 V | ||||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] |
0,06 ± 0,04[2] | ||||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||||||
| Okres obrotu | |||||||||||||||||||||
| Prędkość obrotu |
140 km/s[3] | ||||||||||||||||||||
| Wiek |
~260 mln lat[3] | ||||||||||||||||||||
| Temperatura |
11 190 K[3] | ||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Zeta Pegasi (ζ Peg, Homam) – gwiazda w gwiazdozbiorze Pegaza, odległa od Słońca o około 204 lata świetlne[4].
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Gwiazda ta wraz z niedaleką Ksi Pegasi (bliskość jest tylko pozorna) tradycyjnie nosiła nazwę Homam, która wywodzi się od arabskiego سعد الهمام saʿd al-humām, co oznacza „szczęśliwe gwiazdy bohatera” i przypuszczalnie odnosi się do Perseusza[3][5]. Współcześnie jest używana tylko w odniesieniu do pierwszej gwiazdy i Międzynarodowa Unia Astronomiczna zatwierdziła użycie nazwy Homam dla określenia Zeta Pegasi[6].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Homam to błękitna gwiazda należąca do typu widmowego B8, sklasyfikowana jako gwiazda ciągu głównego, lecz prawdopodobnie kończy ona już syntezę wodoru w hel w jądrze i jest w rzeczywistości podolbrzymem. Jej temperatura to 11 190 K, ma ona promień równy 4 R☉ i masę od 3,3 do 3,5 masy Słońca. Jej metaliczność jest o około 40% niższa od słonecznej, nie emituje ona promieniowania rentgenowskiego. Jest to także wolno pulsująca gwiazda zmienna, która nieznacznie zmienia obserwowaną wielkość gwiazdową, o 0,00049m w okresie 22,95 h[3].
Zeta Pegasi ma czterech optycznych kompanów. Składnik B o obserwowanej wielkości gwiazdowej 11,6m jest odległy na niebie o 57,9 sekundy kątowej (pomiar z 2007 r.)[7], jego obserwowany ruch własny ukazuje, że nie jest on związany z jaśniejszą gwiazdą[3]. Składnik C o wielkości 12,09m, odległy o 175,8″ (pomiar z 2009)[7] w ciągu stulecia obserwacji tylko nieznacznie zmienił względne położenie, co wskazuje że może być związany grawitacyjnie z zetą Pegasi[3]. Jeśli faktycznie tak jest, to gwiazda jest pomarańczowym karłem typu K6[3] lub K5[8], oddalony od głównego składnika o 11 tysięcy jednostek astronomicznych i okrążający go w czasie 600 tysięcy lat; układ ten byłby wszakże słabo związany i mogłoby go łatwo rozerwać oddziaływanie innych gwiazd[3]. Pozostali towarzysze zety Pegasi to składnik D o wielkości 12,13m odległy o 146,9″[7][9] i składnik E o wielkości 13,4m, oddalony o 62,3″[7].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Lista gwiazd w gwiazdozbiorze Pegaza
- Lista najjaśniejszych gwiazd w poszczególnych gwiazdozbiorach
- Tabela gwiazd z oznaczeniami Bayera
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Zeta Pegasi w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c Anderson E., Francis C.: HIP 112029. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2017-05-14]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Jim Kaler: HOMAM (Zeta Pegasi). [w:] STARS [on-line]. 2007-11-16. [dostęp 2017-05-14]. (ang.).
- ↑ F. Van Leeuwen, Validation of the new Hipparcos reduction, „Astronomy & Astrophysics”, 474 (2), 2007, s. 653–664, DOI: 10.1051/0004-6361:20078357, ISSN 0004-6361 [dostęp 2024-09-09].
- ↑ Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 327–328. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-02-01. [dostęp 2017-05-14].
- ↑ a b c d Mason et al.: WDS J22415+1050A. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
- ↑ StKM 1-2035 w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ TYC 1155-411-1 w bazie SIMBAD (ang.)
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Homam. Alcyone ephemeris. [dostęp 2017-05-14]. (ang.).