Tom Cruise
 Tom Cruise (2008) | |
| Imię i nazwisko |
Thomas Cruise Mapother IV |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
3 lipca 1962 |
| Zawód |
aktor, producent filmowy |
| Współmałżonek |
Mimi Rogers |
| Lata aktywności |
od 1981 |
| |
| Strona internetowa | |
Tom Cruise, właśc. Thomas Cruise Mapother IV[1][2][3] (ur. 3 lipca 1962 w Syracuse) – amerykański aktor i producent filmowy; scjentolog. Uznany przez magazyn „Forbes” za najbardziej wpływowego człowieka show-biznesu.
Za początek wielkiej kariery aktora uważa się nominowaną do Złotego Globu rolę w filmie Ryzykowny interes z 1983. Światową sławę zdobył rolą pilota Mavericka w filmie Top Gun z 1986[4].
Wczesne lata
Urodzony w Syracuse w Nowym Jorku jako trzecie dziecko, jedyny syn z czworga dzieci Mary Lee (z domu Pfeiffer; 1936–2017), nauczycielki pedagogiki specjalnej, i Thomasa Cruise’a Mapothera III (1934–1984), inżyniera elektronika[5]. Dorastał z trzema siostrami: Lee Anne De Vette (ur. 1959), Marian (ur. 1961) i Cass (ur. 1963). Ojciec rozszedł się z matką, gdy Tom miał 12 lat. Kiedy Tom był już sławnym aktorem, wynajął detektywa, by ten odnalazł jego ojca. Znalazł go w szpitalu chorego na raka.
W ciągu kilku lat rozpoczynał naukę w 15 szkołach w USA i Kanadzie. Ostatecznie osiedlił się w Glen Ridge w stanie New Jersey, wraz z matką i ojczymem, Joe Southem. Uczęszczał do Packanack School w Wayne, w New Jersey, krótko był uczniem St. Xavier High School w Louisville, w stanie Kentucky i dorabiał jako roznosiciel dziennika „Kurier Louisville”. Miał problemy z nauką i z kontaktami z rówieśnikami. Poczucie alienacji pogłębiła dysleksja, na którą cierpiał jeszcze na początku kariery aktorskiej.
Myślał o karierze w sporcie, lecz kontuzja kolana w drużynie zapaśników przekreśliła plany. Prosto z ulicy zgłosił się na aktorskie przesłuchanie i otrzymał rolę w musicalu Faceci i lalki (Guys and Dolls). Po ukończeniu w czerwcu 1980 Glen Ridge High School[6] i rezygnacji z planów zostania księdzem (przez rok był w seminarium franciszkańskim), studiował aktorstwo pod kierunkiem Phila Gushee w renomowanej Neighborhood Playhouse School of Theatre[7].
Kariera
.jpg?lang=pl)
Karierę filmową rozpoczął od udziału w melodramacie Franco Zeffirelliego Niekończąca się miłość (Endless Love, 1981) z Brooke Shields, Shirley Knight i Jamesem Spaderem. Następnie wystąpił obok Matta Dillona i Patricka Swayze w dramacie kryminalnym Francisa Forda Coppoli Outsiderzy (The Outsiders, 1983).
Sławę zdobył jako zdemoralizowany Joel Goodsen, który dostaje się na ekskluzywny Uniwersytet Princeton w komedii kryminalnej Ryzykowny interes (Risky Business, 1983)[8] z Rebeccą De Mornay. Kariera Cruise’a rosła, a apogeum osiągnęła przy okazji premiery melodramatu sensacyjnego Tony’ego Scotta Top Gun (1986). Przed realizacją filmu, choć cierpiał na chorobę lokomocyjną, odbył jako pasażer serię lotów myśliwcem, a w 1994 w Toronto otrzymał licencję pilota.
Na planie dramatu sportowego Martina Scorsese Kolor pieniędzy (The Color of Money, 1986) jego partnerem filmowym był Paul Newman. Przez kilka lat grywał amantów, aż w 1988 wcielił się w postać egoisty, który opiekując się chorym bratem (w tej roli Dustin Hoffman), uczy się bezinteresowności w przygodowym komediodramacie Rain Man. W 1989 został nominowany do nagrody Oscara za rolę weterana wojny w Wietnamie w biograficznym dramacie wojennym Urodzony 4 lipca (Born on the Fourth of July) Olivera Stone’a[9]. W 1990 roku został okrzyknięty przez „People” najseksowniejszym mężczyzną świata.
Kolejne filmy: Wywiad z wampirem (Interview with the Vampire: The Vampire Chronicles, 1994), Mission: Impossible (1996), Jerry Maguire (druga nominacja do Oscara, 1996) i Magnolia (trzecia nominacja do Oscara, 1999) ugruntowały jego pozycję jako aktora o dużych możliwościach, który nie korzysta z dublerów i kaskaderów.
Życie prywatne
Spotykał się z Diane Cox (1980-1981)[10], Melissą Gilbert (1982), Heather Locklear (w marcu 1982)[10], Rebeccą De Mornay (1983-1985), Patti Scialfą (1985)[10] i Cher (1985-1986)[10]. W styczniu 1986 poznał aktorkę Mimi Rogers, którą poślubił 9 maja 1987[11][12]. 4 lutego 1990 rozwiedli się[10]. W 1990 na planie filmu Szybki jak błyskawica (Cole Trickle) poznał Nicole Kidman, z którą się ożenił 24 grudnia 1990. Adoptowali dwójkę dzieci: w styczniu 1993 Isabellę Jane (ur. 22 grudnia 1992) i w lutym 1995 Connora Antony’ego (ur. 17 stycznia 1995). 8 sierpnia 2001 rozwiedli się[10]. Po romansie z poznaną na planie filmu Vanilla Sky (2001) hiszpańską aktorką Penélope Cruz (od lata 2001 do stycznia 2004) i Nazanin Boniadi (od listopada 2004 do stycznia 2005), 17 czerwca 2005 w Paryżu na wieży Eiffela oświadczył się aktorce Katie Holmes, z którą ma córkę Suri (ur. 18 kwietnia 2006 w Los Angeles). Pobrali się 18 listopada 2006 w średniowiecznym zamku warownym Odescalchi w Bracciano. 28 czerwca 2012 Holmes złożyła pozew o rozwód, żądając wyłącznej opieki nad Suri.Mimo związków z kobietami i bycia trzykrotnie żonatym,był posądzany o romanse homoseksualne (co nigdy nie zostało potwierdzone) w tym z innym hollywodzkim aktorem,Johnem Travoltą.
W latach 90. XX wieku rozpoczął zainteresowanie scjentologią[13] i z czasem został aktywnie rozpoznawanym członkiem scjentologii[14][15].
Filmy i zarobki
| Rok | Tytuł | Rola | Przychód (w $) | Gaża (w $) | Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|
| 1981 | Niekończąca się miłość | Billy | 32 492 674 | ||
| Szkoła kadetów | David Shawn | 35 856 053 (USA) | 50 000 | ||
| 1983 | Wyrzutki | Steve Randle | 25 697 647 (USA) | ||
| Tracąc to | Woody | 1 246 141 (USA) | 15 000 | ||
| Wszystkie właściwe posunięcia | Stefen „Stef” Djordjevic | 17 233 166 (USA) | |||
| Ryzykowny interes | Joel Goodson | 63 541 777 (USA) | 75 000 | nominacja do Złotego Globu dla najlepszego aktora komediowego | |
| 1985 | Legenda | Jack O’ The Green | 15 502 112 (USA) | 500 000 | |
| 1986 | Top Gun | Maverick | 353 816 701 | 2 000 000 | |
| Kolor pieniędzy | Vincent Lauria | 52 293 982 (USA) | 1 000 000 | ||
| 1988 | Koktajl | Brian Flanagan | 171 504 781 | 3 000 000 | |
| Młode strzelby | cowboy | epizod (niewymieniony w czołówce) | |||
| Rain Man | Charlie Babbitt | 354 825 435 | 5 000 000 + % zysku | ||
| 1989 | Urodzony 4 lipca | Ron Kovic | 161 001 698 | Złoty Glob dla najlepszego aktora w dramacie nominacja do Oscara dla najlepszego aktora | |
| 1990 | Szybki jak błyskawica | Cole Trickle | 157 920 733 | 9 000 000 | |
| 1992 | Za horyzontem | Joseph Donnelly | 137 783 840 | 13 000 000 | |
| Ludzie honoru | Daniel Kaffee | 24 3240 178 | 12 500 000 | nominacja do Złotego Globu dla najlepszego aktora | |
| 1993 | Firma | Mitch McDeere | 270 248 367 | 12 000 000 | |
| 1994 | Wywiad z wampirem | Lestat de Lioncourt | 223 664 608 | 15 000 000 | |
| 1996 | Mission: Impossible | Ethan Hunt | 457 696 359 | 70 000 000 | |
| Jerry Maguire | Jerry Maguire | 273 552 592 | 20 000 000 | Złoty Glob dla najlepszego aktora komediowego nominacja do Oscara dla najlepszego aktora | |
| 1999 | Oczy szeroko zamknięte | Bill Harford | 162 091 208 | 20 000 000 | |
| Magnolia | Frank T.J. Mackey | 48 451 803 | 100 000 | Złoty Glob dla najlepszego aktora nominacja do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego | |
| 2000 | Mission: Impossible II | Ethan Hunt | 546 388 105 | 75 000 000 | |
| 2001 | Vanilla Sky | David Aames | 203 388 341 | 20 000 000 + 30% zysków | jest także producentem |
| 2002 | Raport mniejszości | John Anderton | 353 600 000 | 25 000 000+ | |
| 2003 | Ostatni samuraj | kapitan Nathan Algren | 456 758 981 | 25 000 000 + % zysku | nominacja do Złotego Globu dla najlepszego aktora; jest także producentem |
| 2004 | Zakładnik | Vincent | 217 764 291 | ||
| 2005 | Wojna światów | Ray Ferrier | 591 745 528 | 100 000 000 (20% zysków) | |
| 2006 | Mission: Impossible III | Ethan Hunt | 397 850 012 | 75 000 000 | jest także producentem |
| 2007 | Ukryta strategia | senator Jasper Irving | 59 072 652 | jest także producentem | |
| 2008 | Jaja w tropikach | Les Grossman | 187 964 083 | nominacja do Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego | |
| Walkiria | Claus von Stauffenberg | 200 276 784 | 33 670 550 | film oparty na prawdziwej historii | |
| 2010 | Wybuchowa para | Roy Miller | 261 930 436 | 11 000 000 + % z zysków | |
| 2011 | Mission: Impossible – Ghost Protocol | Ethan Hunt | 506 747 000 | 12 500 000 + % z zysków | |
| 2012 | Rock of Ages | Stacee Jaxx | |||
| 2012 | Jack Reacher: Jednym strzałem | Jack Reacher | produkcja | ||
| 2013 | Niepamięć | Jack Harper | |||
| 2014 | Na skraju jutra | major William Cage | |||
| 2015 | Mission: Impossible – Rogue Nation | Ethan Hunt | |||
| 2016 | Jack Reacher: Nigdy nie wracaj | Jack Reacher | |||
| 2017 | Mumia | Nick Morton | |||
| Barry Seal: Król przemytu | Barry Seal | ||||
| 2018 | Mission: Impossible – Fallout | Ethan Hunt | |||
| 2021 | Top Gun: Maverick | Pete „Maverick” Mitchell | |||
| 2022 | Mission: Impossible 7 | Ethan Hunt |
- Informacje o zarobkach za IMDb.
- Informacje o zyskach pochodzą z boxofficemojo.com.
Przypisy
- ↑ Personalidade: Tom Cruise (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2017-09-24]. (port.).
- ↑ Tom Cruise. Listal. [dostęp 2017-09-24]. (ang.).
- ↑ Tom Cruise (3 de Julho de 1962). Filmow. [dostęp 2017-09-24]. (port.).
- ↑ Tom Cruise. TV.com. [dostęp 2017-09-24]. (ang.).
- ↑ Tom Cruise Biography (1962-). Film Reference. [dostęp 2017-09-24]. (ang.).
- ↑ Tom Cruise – Actor. CineMagia.ro. [dostęp 2017-09-24]. (rum.).
- ↑ Tom Cruise. MYmovies.it. [dostęp 2017-09-24]. (wł.).
- ↑ Tom Cruise. Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-09-24]. (ang.).
- ↑ Tom Cruise. ČSFD.cz. [dostęp 2017-09-24]. (cz.).
- ↑ a b c d e f Tom Cruise Dating History. FamousFix. [dostęp 2017-09-24]. (ang.).
- ↑ Ex-wife Mimi Rogers sympathises with Tom Cruise. News18. [dostęp 2017-06-10]. (ang.).
- ↑ Tom Cruise’s first wife Mimi Rogers expresses her sympathy over his split with Katie Holmes. Daily Mail. [dostęp 2017-09-10]. (ang.).
- ↑ 15 Strange Facts About Tom Cruise’s Life In Scientology. TheClever. [dostęp 2017-09-24]. (ang.).
- ↑ Andrew Court (2017-07-10): Tom Cruise visits $16m Scientology HQ in Aukland. Daily Mail. [dostęp 2017-09-24]. (ang.).
- ↑ Jethro Nededog (2017-08-16): ‘He’s diabolical’: Leah Remini says Scientology poster boy Tom Cruise is not a good person. thisisinsider.com. [dostęp 2017-09-24]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Tom Cruise w bazie IMDb (ang.)
- Tom Cruise w bazie Filmweb
- Tom Cruise w bazie Notable Names Database (ang.)
- ISNI: 0000000121416345
- VIAF: 84032940
- LCCN: n87880878
- GND: 118872206
- NDL: 00620541
- BnF: 12199014b
- SUDOC: 059677414
- NLA: 35830645
- NKC: jn20000700340
- BNE: XX1109117
- NTA: 073163406
- BIBSYS: 90929862
- CiNii: DA08938697
- PLWABN: 9810555660105606
- NUKAT: n2008123192
- J9U: 987007436954505171
- CANTIC: a11779627
- LNB: 000186847
- CONOR: 7425379
- BLBNB: 000169194
- KRNLK: KAC202076794
- LIH: LNB:+Pi;=BZ
- Amerykańscy aktorzy filmowi
- Amerykańscy producenci filmowi
- Amerykańscy reżyserzy filmowi
- Laureaci Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie dramatycznym
- Laureaci Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie komediowym lub musicalu
- Laureaci Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego w filmie
- Ludzie urodzeni w Syracuse (Nowy Jork)
- Urodzeni w 1962