Tp110
| |
| Producent |
Sormowo (Niżny Nowogród) |
|---|---|
| Lata budowy | |
| Układ osi |
D (D h2) |
| Wymiary | |
| Masa służbowa | |
| Długość z tendrem |
18 550 mm[2] |
| Wysokość |
4650 mm[1] |
| Rozstaw osi skrajnych |
4200 mm[1] |
| Średnica kół napędnych |
1 300 mm (inne źródła 1340 mm)[a] |
| Napęd | |
| Trakcja |
parowa |
| Typ tendra |
23D1 |
| Ciśnienie w kotle |
12,5 at[1] |
| Powierzchnia ogrzewalna kotła |
165,2 m² (inne źródła 179 m²)[b] |
| Powierzchnia przegrzewacza |
43,1 m²[1] |
| Powierzchnia rusztu |
3,32 m²[1] |
| Średnica cylindra |
575 mm[1] |
| Skok tłoka |
650 mm[1] |
| Pojemność skrzyni węglowej |
7 t[2] |
| Pojemność skrzyni wodnej |
23 m³ |
| Parametry eksploatacyjne | |
| Maksymalna siła pociągowa |
13 600 kg[2] |
| Prędkość konstrukcyjna |
55 km/h[1] |
Tp110 – oznaczenie PKP rosyjskich parowozów towarowych serii CzWPS (CzWP/S, ros. ЧВПС), o układzie osi D, budowanej w 1914 roku dla Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Parowóz serii CzWPS powstał na zamówienie silnego parowozu towarowego o układzie osi D, złożone w Zakładach Sormowskich przez Kolej Warszawsko-Wiedeńską w 1914 roku, krótko przed wybuchem I wojny światowej. Lokomotywa została zaprojektowana w szybkim tempie, pod kierunkiem inż. B. Małachowskiego, z wykorzystaniem części produkowanej przez te zakłady lokomotywy pasażerskiej serii S (ros. С), w tym tłoczonych elementów jej kotła[1]. Charakterystyki lokomotywy były podobne do wcześniejszych lokomotyw serii Ѵ (iżyca) Zakładów Kołomieńskich, lecz dla zwiększenia prędkości z 50 do 55 km/h, zwiększono średnicę kół. Lokomotywa miała silniki bliźniacze takie, jak seria Ѵ, lecz dla zachowania uciągu zwiększono ciśnienie pary z 12 do 12,5 atmosfer, powierzchnię rusztu oraz powierzchnię ogrzewalną kotła i przegrzewacza Schmidta[1]. W odróżnieniu od typowych lokomotyw rosyjskich, przystosowana była do toru o standardowej europejskiej szerokości 1435 mm, używanego na Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Nowe lokomotywy miały tam uzupełnić m.in. lokomotywy serii CzWPK.
Wyprodukowano 27 parowozów tej serii, które otrzymały rosyjskie oznaczenie serii CzWPS (ros. ЧВПС), z tego Cz oznaczało parowóz z czterema osiami wiązanymi (ros. czetyriechosnyj), W w indeksie górnym – model dla kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, P – przegrzewacz pary (ros. paropieriegriewatiel) i S w indeksie dolnym – producenta (Sormowo). Otrzymały one numery od 601 do 627[1]. Były to najmocniejsze lokomotywy w układzie osi D zbudowane w Rosji przed I wojną światową[1].
Eksploatacja
[edytuj | edytuj kod]Podczas I wojny światowej 25 lokomotyw zostało przystosowanych do pracy na szerokim torze (1524 mm). Były one używane na rosyjskich kolejach – najpierw na Kolei Podolskiej (lokomotywownia Podwołoczysk), a następnie na Kolei Moskiewsko-Kazańskiej, gdzie pracowały lokomotywy serii Ѵ. Z uwagi na pokrewieństwo z serią Ѵ, w 1923 roku zamieniono ich oznaczenie serii na Ѵs (Iżycas, ros. Ѵс) i numery lokomotyw na 557-581[1]. Z łącznego stanu 81 lokomotyw obu serii w 1940 roku wynika, że wszystkie 25 było eksploatowanych do tej pory. Przynajmniej część przetrwała II wojnę światową. Większość lokomotyw obu serii została wycofana w latach 1950–1957[1].
Tylko jedna lokomotywa trafiła po I wojnie światowej na stan Polskich Kolei Państwowych, gdzie otrzymała oznaczenie serii Tp110, a tender – 23D1[2]. Po II wojnie światowej nie było już w Polsce lokomotyw tej serii.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Średnica kół 1340 mm według J. Piwowońskiego (op. cit., s. 224); 1300 mm według W. Rakow, s. 179.
- ↑ Powierzchnia ogrzewalna kotła 165,2 m² według J. Piwowońskiego (op. cit., s. 224). Powierzchnia 179 m² według źródeł rosyjskich (W. Rakow, s.179) wynika być może z innego sposobu obliczania.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- W.A. Rakow, Łokomotiwy otieczestwiennych żeleznych dorog 1845-1955, Moskwa 1995, ISBN 5-277-00821-7 (ros.)