İmpuls

İmpuls
${\vec {p}}=m{\vec {v}}$
Ölçüsü	LMT-1
Ölçü vahidi
BS	kq•m/san
SQS	q•sm/san
Qeyd
vektorial kəmiyyət
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Qüvvə impulsu
${\vec {p}}={\vec {F}}\cdot t$
Ölçü vahidi
BS	N•san
Qeyd
vektorial kəmiyyət
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Cismin kütləsi ilə sürəti hasilinə bərabər olan kəmiyyətə impuls deyilir.

${\vec {\mathbf {p} }}=m{\vec {v}}$

Burada $\mathbf {p}$ (vahidi ${\frac {kq\cdot m}{san}}$) impuls, $m$ (vahidi $kq$)cismin kütləsi və $v$ (vahidi ${\frac {m}{san}}$) cismin sürətidir.

Impuls vektorial kəmiyyətdir və sürət istiqamətində yönəlir. İmpulsun, Qüvvə impulsu kimi növüdə var.

Qüvvə impulsu

Qüvvə $F$ ilə onun $\Delta \mathbf {t}$ təsir müddətinin hasilinə bərabər olan kəmiyyətə qüvvə impulsu deyilir. Cismin impulsunun dəyişməsi qüvvə impulsuna bərabərdir.

$\Delta {\vec {\mathbf {p} }}=m{\vec {v}}-m{\vec {v}}_{0}={\vec {\mathbf {F} }}\Delta \mathbf {t}$

Qüvvə impulsunun tapılmasının bəzi tətbiqlərinə baxaq:

a) Cismin əvvəlki və sonrakı impulsları bir düz xətt üzrə eyni istiqamətdə yönəldikdə;

$\Delta \mathbf {p} =\mathbf {mv_{2}-mv_{1}}$

b) Cismin əvvəlki və sonrakı impulsları bir düz xətt üzrə əks istiqamətdə yönəldikdə;

$\Delta \mathbf {p} =\mathbf {mv_{2}+mv_{1}}$

c) Cismin perpendikulyar istiqamətdə səth ilə elastik toqquşarsa,

$\Delta \mathbf {p} =\mathbf {2mv}$, plastiki toqquşarsa $\Delta \mathbf {p} =\mathbf {mv}$ olar.

d) Ümumi halda, yəni $\mathbf {p_{1}}$ və $\mathbf {p_{2}}$ müxtəlif istiqamətlərdə olarsa,

$\Delta \mathbf {p}$ -nin qiyməti kosinuslar teoreminə görə tapılır:

$\Delta \mathbf {p} ={\sqrt {p_{1}^{2}+p_{2}^{2}-2p_{1}p_{2}\cos \alpha }}$

Burada $\mathbf {\alpha }$ $-$ $\mathbf {p_{1}}$ və $\mathbf {p_{2}}$ vektorları arasındakı bucaqdır deyildir

• təkan, səbəb, stimul;
• fiziologiyada qeyri-iradi hərəkət;
• mexanikada hərəkət prosesində əldə olunan orta əhəmiyyətə malik qüvvə;
• elektronikada elektrik cərəyanının sürətli və qısa müddətli sıçrayışı;
• hər hansı bir hərəkəti doğuran daxili səbəb, təkan. Məsələn, yaradıcılıq impulsu. İradə impulsu.

Ədəbiyyat

• Əliquliyev R.. Şükürlü S., Kazımova S. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan terminlər. Bakı, İnformasiya Texnologiyaları, 2009, 201 s.