แบไรต์

แบไรต์
Baryte crystals on dolomite
การจำแนก
ประเภท	แร่ซัลเฟต
สูตรเคมี	BaSO4
คุณสมบัติ
สี	ไม่มีสี, ขาว, ฟ้า, เหลือง, เทา, น้ำตาล
โครงสร้างผลึก	ออร์โธรอมบิก (2/m 2/m 2/m)
ความยืดหยุ่น	เปราะ
ค่าความแข็ง	3-3.5
ความวาว	วาวแบบแก้ว - ไข่มุก
ดรรชนีหักเห	nα = 1.634–1.637 nβ = 1.636–1.638 nγ = 1.646–1.648
ค่าแสงหักเหสองแนว	0.012
สีผงละเอียด	สีขาว
ความถ่วงจำเพาะ	4.3–5
ความหนาแน่น	4.48 g/cm3
สภาพละลายได้	ต่ำ
ความโปร่ง	โปร่งใส - ทึบแสง
อ้างอิง:

แบไรต์ (อังกฤษ: Barite) เป็นชื่อแร่ที่มาจากภาษากรีก ซึ่งแปลว่า “หนัก” เนื่องจากเป็นแร่ที่มีความถ่วงจำเพาะสูง

รูปผลึกระบบออร์โทรอมบิก ผลึกมักเป็นแผ่นหนา ยาวขนานไปกับฐานของผลึกหรือรูปแท่งเหลี่ยมๆ หรือพบเป็นผลึกเกิดร่วมเป็นกลุ่มเหมือนดอกกุหลาบเรียก “Crested Barite” หรือ “Barite Roses” อาจพบเป็นแผ่นบางซ้อนกันค่อนข้างหนา หรือเป็นมวลเมล็ด หรือแบเนื้อด้านเหมือนดิน มีแนวแตกรียบเด่นสมบูรณ์แข็ง 3-3.5 ถ.พ. 4.5 (จัดเป็นแร่อโลหะที่หนักผิดปกติแร่หนึ่ง) วาวคล้ายแก้วหรือวาวคล้ายมุก อาจไม่มีสี สีขาว หรือมีสีออกน้ำเงิน เหลือง แดงอ่อนๆเนื้อแร่โปรงใสไปจนกระทั่งโปร่งแสง

มีสูตรเคมีคือ BaSo4 มี BaO 65.7% SO3 34.3% อาจมีธาตุสตรอนเชียมหรือตะกั่วเข้าแทนที่แบเรียมได้ ลักษณะเด่นและวิธีตรวจ สังเกตเป็นแร่ที่หนักตึงมือรู้สึกได้ทันที ดูรูปลักษณะผลึกเป็นรูปแผ่นหนาและมีแนวแตกเรียบเด่นชัด มีดขีดเข้า

การเกิด

มักจะพบเกิดเป็นกากแร่ในสายแร่โลหะ โดยเฉพาะมักเกิดร่วมกับเงิน ตะกั่ว สังกะสี ทองแดง โคบอลต์ แมงกานิส และแอนทิโมนี บางครั้งอาจพบเกิดเป็นสายแร่ตัดผ่านหินปูนมีแคลไซต์ปะปน หรือพบเกิดเป็นก้อนแร่ตกค้าง (Residual messes) ในดินเหนียวที่ซ้อนอยู่บนหินปูน หรือเป็นวัตถุประสานในหินทราย

แหล่งที่พบ

ประเทศไทยพบที่ จ.ชลบุรี กาญจนบุรี เพชรบุรี นครศรีธรรมราช สุราษฎร์ธานี ตรัง กระบี่ เชียงใหม่ ลำพูน แม่ฮ่องสอน แพร่ ตาก อุตรดิตถ์ ลำปาง พิจิตร เพชรบูรณ์ เลยและอุดรธาณีต่างประเทศ เช่น พบแบบผลึกในประเทศ อังกฤษ โรมาเนีย โบฮีเมีย สหรัฐอเมริกา แบบเป็นมวลสารเนื้อแน่นและเกิดเป็นสายแร่ตัดดผ่านในหินปูนพบในสหรัฐอเมริกา เช่น ที่รัฐจอร์เจีย เทนเนสซี มิสซูรี

ประโยชน์

มากกว่า 80% นำมาทำโคลนผง (Drilling mud) ซึ่งใช้ในการเจาะสำรวจน้ำมันหรือน้ำบาดาลใช้ในอุตสาหกรรมทำเม่สีและเนื้อสี อุตสาหกรรมทำแก้ว ทำยาง ผ้าน้ำมัน กระดาษน้ำมัน พรมน้ำมัน และพลาสติก ใช้บดทำยาสำหรับรับประทานก่อนที่จะทำการฉายเอกซเรย์เกี่ยวกับการตรวจกระเพาะ ลำไส้ ใช้ทำ filler ในอุตสาหกรรมต่างๆ ใช้ในอุตสาหกรรมฟอกหนัง ทำแป้งผัดหน้า

อ้างอิง

• หนังสือแร่ กรมทรัพยากรธรณี พิมพ์ครั้งที่ 4 พ.ศ. 2543 หน้า 137