15 жніўня

15 жні́ўня — 228-ы дзень году (227-ы ў невысакосным годзе) паводле Грыгарыянскага календару. Да канца году застаецца 139 дзён.

Падзеі

• 778 — на ар’егард франскай арміі Карла Вялікага нечакана напалі басцкія сяляне ў даліне Рансваль (Арэага) і зьнішчылі частку арміі. Сярод тых, хто загінуў у бітве, быў таксама брэтонскі маркграф Хруодланд (Роланд), якому пазьней была прысьвечана песьня пра Роланда
• 927 — армія сарацынаў на чале з славянінам Сабірам аль Фата канчаткова зьнішчыла грэка-рымскі горад Таранта
• 1057 — кароль Шатляндыі Макбэт пацярпеў паразу ў Бітве пры Люфанане супраць сына Дункана Малькольма III, якога падтрымаў сваёй арміяй англа-саксонскі кароль Эдвард Спавядальнік
• 1235 — на паседжаньні скліканага імпэратарам Фрыдрыхам II Райхстага вырашана ўтварыць Майнскі зямельны мір
• 1248 — пачынаецца будаўніцтва Кёльнскага сабору
• 1373 — па Фюрстэнвальдзкім пагадненьні імпэратар Карл IV атрымаў ад маркграфа Ота V маркграфства Брандэнбург. Вітэльсбахі ў сваю чаргу атрымалі ўзамен 500 000 гульдэнаў і некаторыя гарады і замкі з каралеўскай уласнасьці ў Пфальцы
• 1483 — адбылося сьвяточнае адкрыцьцё Сыкстынскай капэлы
• 1537 — Хуан дэ Салазар і Гансала дэ Мэндоса заснавалі ў месцы зьліцьця рэчак Пількамая і Парагвай горад Асунсьён, які потым стаў сталіцай Парагваю
• 1599 — у бітве на Курлевым перавале Дзевяцігадовай вайны ірляндзкія паўстанцы атрымалі перамогу над ангельскім войскам
• 1620 — паруснікі «Mayflower» і «Speedwell» пакідаюць порт Саўтгэмптан, узяўшы курс на Амэрыку, але пасьля некалькіх дзён заходзяць у Дартмаўс, бо «Speedwell» даў цеч
• 1649 — Олівэр Кромвэл высадзіўся з арміяй у Ірляндыі для падаўленьня паўстаньня каталіцкіх раялістаў
• 1785 — у Францыі ліўр быў фармальна заменены на франк
• 1836 — балівійская армія на чале з генэралам Андрэсам дэ Санта Крусам увайшла ў пэруанскую сталіцу Ліму. Наступнае ўтварэньне канфэдэрацыі стала падставай для пачатку Пэруана-Балівійскай канфэдэрацыйнай вайны
• 1843 — адбылося адкрыцьцё парка Цівалі ў Капэнгагене
• 1945 — пасьля атамнай бамбардыроўкі Хірасімы і Нагасакі і аб’яўленьня Савецкім саюзам вайны Японіі, імпэратар Хірахіта выступіў з радыёзваротам аб безумоўнай капітуляцыі японскіх узброеных сіл
• 1945 — Карэя атрымала незалежнасьць ад Японіі
• 1947 — Індыя атрымала незалежнасьць ад Вялікабрытаніі
• 1948 — у паўночнай частцы паўвострава Карэя заснавана Рэспубліка Карэя
• 1960 — Рэспубліка Конга атрымала поўную незалежнасьць ад Францыі
• 1968 — землятрус на Сулавэсі, загінула 68 200 чалавек
• 1969 — пачаўся Фэстываль музыкі і мастацтва Ўудсток у месцы Бэтэль (штат Нью-Ёрк)
• 1971 — Бахрэйн атрымаў незалежнасьць
• 2007 — пачатак антыўрадавых пратэстаў у М’янме

Нараджэньні

• 774 — Хэйдзэй, 51-ы імпэратар Японіі
• 1171 — Альфонс IX, кароль Леона
• 1195 — Антоні Падуанскі, партугальскі францысканэр, тэолаг, сьвяты Рымска-каталіцкай царквы
• 1255 — Матэа I Вісконці, палітычны правадыр Міляну
• 1455 — Георг фон Вітэльсбах, герцаг Баварыі-Ландсхут
• 1568 — Здэнэх Войтэш фон Лабковіч, багемскі дваранін
• 1679 — Адам Фрыдрых Цюрнэр, нямецкі картограф
• 1728 — Георг Даніэль Аўбэрлен, нямецкі настаўнік, музыкант і кампазытар
• 1740 — Матыяс Кляўдыюс, нямецкі пісьменьнік і журналіст
• 1768 — Крыстоф фон Шмід, нямецкі паэт і аўтар кніг для дзяцей
• 1769 — Напалеон I Банапарт, францускі імпэратар
• 1771 — Ўолтэр Скот, шатляндзкі пісьменьнік
• 1776 — Готліб Шык, нямецкі мастак
• 1776 — Ігнац Ксавер фон Сэйфрыд, аўстрыйскі кампазытар
• 1780 — Еўдакія Галіцына, княгіня
• 1785 — Томас дэ Квінсі, ангельскі пісьменьнік
• 1787 — Аляксандар Аляб'еў, расейскі кампазытар
• 1794 — Эліас Магнус Фрыз, швэдзкі батанік
• 1799 — Вільгельм Ахтэрман, нямецкі скульптар
• 1808 — Альфрэд фон Раймонт, нямецкі дзяржаўны дзяяч і гісторык
• 1810 — Лаўрынас Івінскіс, літоўскі пісьменьнік, паэт, публіцыст, перакладчык
• 1813 — Жуль Грэві, францускі дзяржаўны дзяяч і палітык
• 1822 — Вільгельм Руст, нямецкі кампазытар і музыказнаўца
• 1831 — Вінцэсь Каратынскі, беларускі паэт і журналіст
• 1845 — Вальтэр Крэйн, ангельскі мастак і ілюстратар
• 1858 — Міхаіл Пліс, беларускі грамадзкі дзяяч, праваслаўны сьвятар
• 1892 — Люі дэ Бройль, францускі фізык, ляўрэат Нобэлеўскае прэміі па фізыцы
• 1923 — Шымон Пэрэс, ізраільскі палітык і ляўрэат Нобэлеўскай прэміі міра
• 1925 — Оскар Пітэрсан, канадзкі джазавы піяніст
• 1927 — Аляксандар Крывіцкі, беларускі мовазнаўца, аўтар «Дыялекталягічнага атласа беларускай мовы»
• 1929 — Ганна Валентыновіч, актывістка і заснавальніца прафсаюзу «Салідарнасьць»
• 1938 — Леў Чайлытка, заслужаны будаўнік Рэспублікі Беларусь
• 1942 — Валерыя Заклунная, украінская акторка
• 1958 — Віктар Шэндэровіч, расейскі і ізраільскі журналіст, празаік, паэт, драматург, сцэнарыст
• 1960 — Ігар Варашкевіч, беларускі музыка, лідэр гурта «Крама»
• 1972 — Бэн Афлек, амэрыканскі актор
• 1978 — Лілія Падкапаева, украінская гімнастка, абсалютная чэмпіёнка Алімпійскіх гульняў 1996 году ў Атланце

Сьмерці

• 388 — Шапур III, пэрсыдзкі кароль
• 423 — Ганорыюс, першы заходнерымскі імпэратар
• 778 — Хруодланд, брэтонскі маркграф і герой песьні пра Роланда
• 874 — Альтфрыд, біскуп Гільдэсгайму
• 952 — Суцакі, 61-ы імпэратар Японіі
• 1038 — Іштван I, першы кароль Вугоршчыны
• 1057 — Макбэт, кароль Шатляндыі
• 1118 — Алексій I Камнін, бізантыйскі імпэратар з 1081 па 1118 год
• 1196 — Конрад II, швабскі герцаг
• 1274 — Робэрт дэ Сарбон, францускі тэоляг
• 1315 — Маргарыта Бургундзкая, каралева Францыі
• 1382 — Кейстут, вялікі князь літоўскі
• 1388 — Войтэш Ранькуў зь Езова, чэскі тэоляг і філёзаф
• 1506 — Аляксандар Агрыкала, кампазытар, сьпявак, інструмэнталіст
• 1528 — Адэт дэ Фуа, францускі ваеначальнік, маршал Францыі
• 1528 — Герман V фон Від, кёльнскі архіяпіскап
• 1568 — Станіслаў Костка, польскі езуіт
• 1576 — Валянцін Бакфарк, вугорскі кампазытар
• 1666 — Адам Шаль фон Бел, нямецкі навуковец і місіянэр
• 1728 — Марэн Марэ, францускі гамбіст і кампазытар
• 1799 — Бартэлемі Жубер, францускі генэрал
• 1819 — Карнэліюс Герман фон Айрэнхоф, аўстрыйскі афіцэр і аўтар
• 1824 — Карл Арнольд Кортум, нямецкі ўрач і пісьменьнік
• 1988 — Мікола Дварэцкі, беларускі паэт і рэлігійны дзяяч
• 1944 — Георгі Скрыпнікаў, Герой Савецкага Саюзу, удзельнік нямецка-савецкай вайны
• 1910 — Зыгмунт Глёгэр, польскі археоляг, этнограф, гісторык і фальклярыст
• 1974 — Казімер Пацэвіч, польскі мастак, афіцэр
• 1990 — Віктар Цой, лідэр рок-гурта «Кіно»
• 1996 — Макс Турыян, швайцарскі тэоляг
• 2003 — Герхард Маўц, нямецкі журналіст
• 2004 — Сунэ Бэргстром, швэдзкі біяхімік, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі
• 2005 — Джэймз Доэрці, першы муж Мэрылін Манро
• 2005 — Херта Уэр, амэрыканская акторка
• 2006 — Це Арыкінуі Даме Це Атаірангікааху, каралева, шосты манарх маоры
• 2006 — Кляўс Конрад, нямецкі палітык
• 2018 — Хведар Нюнька, беларускі грамадзка-культурны дзеяч у Летуве

Сьвяты

• Міжнародны Дзень археоляга
• Нацыянальнае сьвята Польшчы — Дзень Войска Польскага
• Нацыянальнае сьвята Індыі — Дзень незалежнасьці
• Нацыянальнае сьвята Ліхтэнштайну