1655
- Ovo je članak o godini 1655.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1620-e 1630-e 1640-e – 1650-e – 1660-e 1670-e 1680-e |
| Godine: | 1652 1653 1654 – 1655 – 1656 1657 1658 |
_during_The_Deluge_and_Chmielnicki%27s_Uprising.png?lang=sh)
| Gregorijanski | 1655. (MDCLV) |
| Ab urbe condita | 2408. |
| Islamski | 1065–1066. |
| Iranski | 1033–1034. |
| Hebrejski | 5415–5416. |
| Bizantski | 7163–7164. |
| Koptski | 1371–1372. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1710–1711. |
| • Shaka Samvat | 1577–1578. |
| • Kali Yuga | 4756–4757. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4291–4292. |
| • 60 godina | Yin Drvo Koza (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11655. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1655 (MDCLV) bila je redovna godina koja počinje u petak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u ponedjeljak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
- 5. 1. - Go-Sai je novi japanski car (do 1663).
- 1. 2. - Rusko-poljski rat (1654-67): Bitka kod Ohmatova je poljsko-tatarska pobeda nad Rusima i Kozacima.
- februar - maj - Neuspešna poljsko-litvanska opsada Mogiljeva.
- 15. 3. - Ferenc Wesselényi izabran za ugarskog palatina (do 1667).
- mart - Rojalistički Penruddockov ustanak u Engleskoj je lako ugušen, ali zemlja će u avgustu biti podeljena na vojne distrikte.
- mart - Kandijski rat u Egeju: Francesco Morosini naneo štetu turskom položaju na Egini, opljačkao i zapalio Volos[1].
- mart - Bokeljski hajduci poharali Trebinje i s mnogo roblja i plena prešli preko dubrovačkog Cavtata[2].
- 18. 3. - John Casor je prvi sudski proglašeni rob u današnjim SAD, ranije se radilo o najamnim slugama (vlasnik mu je slobodni crnac Anthony Johnson).
- 25. 3. - Christian Huygens otkrio najveći Saturnov satelit Titan.
- 27. 3. - Carlo Contarini je novi mletački dužd (do 1656).
- travanj - Dvanaest "vlaških" zadruga uskočilo iz turske Korenice u ogulinsku kapetaniju[3].
- 7. 4. - Papinski državni sekretar kardinal Fabio Chigi je novi papa Aleksandar VII. (do 1667).
- 14. 4. - Engleski admiral Robert Blake porazio berberske korsare kod Tunisa.
- 23 - 30. 4. - Anglo-španski rat (1655-60): Englezi neuspešno opsedali Santo Domingo.
- 24. 4. - "Pijemontski uskrs" (Pasque piemontesi): savojski vladar Karlo Emanuel II masakrirao valdenze. Događaj izaziva indignaciju širom protestantske Evrope.
- 10. 5. - Englezi pod admiralom Williamom Pennom se iskrcali na špansko ostrvo Santjago - kasnije nazvano Jamajka (ostaje pod britanskom vlašću do 1962).
- 11. 5. - Nakon što su janičari ubili Ibšir Mustafa-pašu, veliki vezir je ponovo Kara Murat-paša ali već u avgustu daje ostavku.
- jun, sredinom - Harambaša Kulišić hara turske teritorije prelazeći preko dubrovačkog primorja[4].
- lipanj - Petar Zrinski odnosi pobjedu nad Turcima kraj Perušića[5], takođe s Ogulincima i Senjanima porobio Korenicu, odakle se vratio s velikim plijenom[3].
- 21. 6. - Druga Dardanelska bitka, Mlečani naneli teške gubitke Turcima[6].
- 27. 6. - Leopold okrunjen za ugarskog kralja[3].
- jul, početkom - Bokeljski hajduci opljačkali dva sela blizu Trebinja, prešavši preko Župe dubrovačke - ovakvi napadi dovode do prekida odnosa između Dubrovnika i novskih turskih prvaka[4].
- 3. 7. - Završen ugarski sabor u Požunu, između ostalog određen sastanak komisije za vlaška pitanja i da se uguši pobuna kmetova u Posavini i oko Siska - generali Auersperg i Leslie će na Posavce poslati krajiške vojnike koji će počiniti mnogo krvoprolića i grabeža[3].
- 3. 7. - 18. 8. - Uzaludna mletačka opsada Monemvasije na Peloponezu[7].
- 21. 7. - Drugi severni rat (1655-60): švedske snage ulaze u Poljsku. Ovaj period je u Poljskoj poznat kao "Potop".
- 25. 5. - Bitka kod Ujście: švedska pobeda, Velikopoljska im se potčinjava.
- 9. 8. - Bitka kod Vilniusa dovodi do rusko-kozačkog zauzeća tog grada sledećih šest godina. Ubijeni mnogi Jevreji.
- avgust - Pobunjeni turski vojnici razrušili pašin saraj u Banjoj Luci[8]. Kotarski uskoci zatim koriste takvo stanje za hvatanje roblja u Bosni, ali paša ih, nakon smirivanja bune, porazio i ubio 200. Kasnije odbijen od Kotara[8].
- 8. 9. - Švedski kralj Karl X Gustav ušao u Varšavu - prva strana okupacija tog grada.
- septembar - Holandski generalni direktor Novog Amsterdama Peter Stuyvesant zauzeo Novu Švedsku. Istovremeno se događa Breskvin rat - Indijanci napadaju Novu Holandiju.
- 16. 10. - Šveđani zauzeli Krakov.
- 20. 10. - Kejdanska unija predviđa okončanje unije Litvanije sa Poljskom.
- 28. 11. - 27. 12. - Opsada Jasna Góre: monasi i dobrovoljci obranili samostan od njemačkih plaćenika na švedskoj plaći. Istovremeno raste poljski otpor.
- Turci potukli Andriju Gusića, zapovjednika tvrdje u Otočcu (poginulo preko 200 Otočana i Senjana), ali Otočani iste godine dvaput razbili Turke[3].
- Za novog pećkog patrijarha izabran Maksim Skopljanac (Gavrilo za sada ostaje u Rusiji).
- Filip Smiljanić sa uskocima ponovo osvojio Sinj. Lički Turci odbijeni od Novigrada, Ražanca i Posedarja[8].
- Gradovi u ovo doba (broj kuća): Sarajevo 7-8000[9], Banja Luka 2100 kuća i 15 džamija (Maravić) ili 3000 kuća (Georgice), Mostar 1000, Foča više od Mostara, Novi Pazar 3000, Livno 800, Šabac 800, Zvornik 500-600[10].
- Prema popisu bosanskog biskupa Maravića u Bosni ima oko 74.000 katolika - tendencija opadanja usled prelaska na islam, "sve veće opasnosti od pravoslavlja" i odseljavanja[11].
- Neuspio pokušaj Ferdinanda III. da Habsburgovci dobiju nasljedno pravo na hrvatsko-ugarsku krunu umjesto izbornog[12].
- U Segedinu od ove godine stalno živi jedan katolički svećenik Hrvat koji povremeno obilazi i Suboticu[13].
- Vasilije preneo sedište mitropolije iz Trebinja u Onogošt (Nikšić)[14].
- Srbi u Komoranu/Komarnu dobili kraljevsku diplomu od Ferdinanda III kojim su im potvrđena prava[15].
- "Traktat o konusnim presjecima" Johna Wallisa uvodi znak za beskonačnost.
- 6. 1. - Eleonore Magdalene von Pfalz-Neuburg, supruga cara Leopolda I († 1720)
- 6. 1. - Jacob Bernoulli, matematičar († 1705)
- 13. 1. - Bernard de Montfaucon, osnivač paleografije († 1741)
- 8. 4. - Ludwig Wilhelm (Baden-Baden), vojskovođa († 1707)
- 4. 5. - Bartolomeo Cristofori, pronalazač klavira († 1731)
- 13. 5. - Michelangelo dei Conti, papa Inocent XIII. († 1724)
- 10. 9. - Caspar Bartholin mlađi, anatom († 1738)
- 4. 12. - Karl XI, kralj Švedske († 1697)
- 5. 1. - Inocent X., papa (* 1574)
- 27. 2. - Francesco Da Molin, mletački dužd (* 1575)
- 27. 6. - Eleonora Gonzaga, udovica cara Ferdinanda II (* 1598)
- 11. 7. - Alonso II de la Cueva y Benavides, španski diplomata (* 1574)
- 28. 7. - Cyrano de Bergerac, dramatičar (* 1619)
- 28. 7. - Suzuki Shōsan, samuraj i monah (* 1579)
- 24. 10. - Pierre Gassendi, filozof, matematičar (* 1592)
- 1655/56 - Mustafa hadži-Kalfa, geograf
- ↑ Setton, 179
- ↑ Istorija s. n., 379
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Horvat, Ban Nikola Zrinski mladji
- ↑ 4,0 4,1 Istorija s. n., 380
- ↑ Iz povijesti Vrbovca Arhivirano 2013-12-08 na Wayback Machine-u, zupa-vrbovec.com
- ↑ Setton, 180-1
- ↑ Setton, 181
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Istorija s. n., 373
- ↑ Historija n. J., 588
- ↑ Historija n. J., 590
- ↑ Historija n. J., 597
- ↑ Historija n. J., 703
- ↑ Historija n. J., 540
- ↑ Džomić, Velibor V. Golgota Mitropolita Crnogorsko-primorskog Joanikija: Poslanice, besjede, raspisi, tekstovi i dokumenti - godina 1943., rastko.rs
- ↑ Cerović, Ljubivoje Srbi u Slovačkoj, rastko.rs
- Literatura
- Rudolf Horvat, Ban Nikola Zrinski mladji (hr Wikisource)
- Kenneth Meyer Setton. Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century. American Philosophical Society; 1991. ISBN 978-0-87169-192-7.
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5
