Albert Sasko-Cieszyński

Albert Sasko-Cieszyński
	; Albert Sasko-Cieszyński
	Książę cieszyński
Okres	od 1766; do 1822
Poprzednik	Józef II Habsburg
Następca	Karol Ludwik Habsburg
	Namiestnik Niderlandów Austriackich
Okres	od 1781; do 1787
Poprzednik	Georg Adam von Starhemberg
Następca	Joseph, hrabia Murray
	Dane biograficzne
Dynastia	Wettynowie
Data i miejsce urodzenia	11 lipca 1738 ; Moritzburg
Data i miejsce śmierci	10 lutego 1822 ; Wiedeń
Ojciec	August III Sas
Matka	Maria Józefa Habsburżanka
Żona	Maria Krystyna Habsburg
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Albert Kazimierz Sasko-Cieszyński (Albert Kasimir August Ignaz Pius Franz Xaver von Sachsen, ur. 11 lipca 1738 w Moritzburgu koło Drezna, zm. 10 lutego 1822 w Wiedniu) – książę cieszyński i saski, królewicz polski; syn króla polskiego Augusta III i Marii Józefy Habsburżanki.

Biografia

Początkowo rodzice przewidywali dla niego karierę duchowną. Od 1759 roku wraz ze swoim bratem Klemensem służył w armii austriackiej.

Pełnił wiele funkcji wojskowych i politycznych. Od 1760 był generałem-porucznikiem w armii austriackiej, w latach 1765–1780 namiestnikiem cesarskim na Węgrzech, od 1780 do 1792 generalnym gubernatorem w austriackich Niderlandach. W 1794 książę został mianowany feldmarszałkiem Rzeszy, ale z przyczyn politycznych wkrótce zrezygnował i w 1795 przeszedł w stan spoczynku.

W kwietniu 1766 Albert Kazimierz ożenił się z arcyksiężną Marią Krystyną, ulubioną córką cesarzowej Marii Teresy. Niedługo po ślubie, 31 maja 1766, cesarzowa przekazała Księstwo Cieszyńskie jako niepodzielne lenno w ręce nowożeńców. Wtedy Albert Kazimierz przyjął tytuł księcia sasko-cieszyńskiego. 1 października 1766 r. hołd nowemu księciu złożyła cieszyńska szlachta, po czym nastąpiło przyjęcie lenna i ślubowanie urzędników Komory Cieszyńskiej oraz 4 miast i 48 wsi kameralnych^[1].

Poprzez konsekwentną politykę gospodarczą Albert Kazimierz doprowadził do znacznego wzrostu znaczenia Księstwa Cieszyńskiego w tej części Europy, m.in. zakładając w 1772 r. hutę w Ustroniu. Rozpoczął też powiększanie dóbr książęcych, zarządzanych bezpośrednio w imieniu księcia przez Komorę Cieszyńską. Na początku konfederacji barskiej bardzo poważnie traktowano jego kandydaturę jako przyszłego króla Polski po usunięciu Stanisława Augusta Poniatowskiego. Gwałtowny rozwój Księstwa Cieszyńskiego, jaki dokonywał się za sprawą Alberta, przerwała śmierć jego żony Marii Krystyny w 1798. Pogrążony w smutku Albert mieszkał w Wiedniu, poświęcając się sztuce, zwłaszcza zaś powiększaniu swoich zbiorów rycin. Zlecił znanemu włoskiemu rzeźbiarzowi Antonio Canovie wykonanie w wiedeńskim kościele Augustianów nagrobka z dedykacją UXORI OPTIMAE (najlepszej żonie). Do końca życia Albert nie mógł pogodzić się ze śmiercią Marii Krystyny, stał się mało aktywny politycznie i przestał przywiązywać wagę do spraw gospodarczych.

Książę Albert zmarł 10 lutego 1822 w wieku 83 lat. Ponieważ nie miał własnych dzieci, cały majątek odziedziczył jego przybrany syn, arcyksiążę Karol Ludwik Habsburg.

W 1738 w kołysce udekorowany Orderem Orła Białego^[2].

Był protektorem lóż wolnomularskich Świętego Cesarstwa Rzymskiego w 1774 roku^[3]. Był kolekcjonerem sztuki i założyciel „Albertiny” w Wiedniu, największej na świecie kolekcji rysunków i grafik starych mistrzów.

Przypisy

↑ AlicjaA. Michałek AlicjaA., Ustroń na początku XIX w. - w czasach pastora Karola Kotschego, „Kalendarz Ustroński 2023”, Wydawnictwo Galeria "Na Gojach", s. 128-145, ISSN 1506-848X .
↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 167.
↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 393.

Zobacz też

Bibliografia

Władysław Konopczyński, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 54–55. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03484-0 On-line: [1]

Linki zewnętrzne

JulianJ. Bartoszewicz JulianJ., Albert (Kazimierz), [w:] Encyklopedia Orgelbranda, t. 1, Warszawa: Samuel Orgelbrand, 1859, s. 336-338 .

[AM-1] AlicjaA. Michałek AlicjaA., Ustroń na początku XIX w. - w czasach pastora Karola Kotschego, „Kalendarz Ustroński 2023”, Wydawnictwo Galeria "Na Gojach", s. 128-145, ISSN 1506-848X .

[2] Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 167.

[3] Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 393.

[1]

[2]

[3]

Siedemnaście Prowincji	Wilhelm de Croÿ (1506–1507) Małgorzata Austriaczka (1507–1530) Maria Habsburżanka (1530–1555)
Niderlandy Hiszpańskie	Emanuel Filibert (1555–1559) Małgorzata Parmeńska (1559–1567) Ferdynand Álvarez de Toledo (1567–1573) Luis de Requesens y Zúñiga (1573–1576) Don Juan de Austria (1576–1578) Aleksander Farnese (1578–1581)
Niderlandy Południowe	Aleksander Farnese (1581–1592) Peter Ernst I von Mansfeld-Vorderort (1592–1594) Ernest Habsburg (1594–1595) Piotr Henryk de Acevedo (1595–1596) Albrecht VII Habsburg (1596–1621) Izabela Klara Eugenia (1598–1633) Ferdynand Habsburg (1633–1641) Francisco de Melo (1641–1644) Emmanuel de Moura y Corte Real (1644–1647) Leopold Wilhelm Habsburg (1647–1656) Juan José d’Austria (1656–1659) Luis de Benavides Carillo (1659–1664) Francisco Castel Rodrigo (1664–1668) Íñigo Fernández de Velasco (1668–1670) Juan Domingo de Zuñiga y Fonseca (1670–1675) Carols de Gurrea (1675–1677) Aleksander di Odoardo Farnese (1678–1682) Otto Henryk (1682–1685) Fray Antonio de Agurto (1685–1692) Maksymilian II Emanuel (1692–1706)
Niderlandy Austriackie	Dominik von Königsegg-Rothenfels (1716) Ercole Giuseppe Luigi Turinetti (1716–1717) Eugeniusz Sabaudzki (1717–1724) Philipp Wirich von Daun (1724–1725) Maria Elżbieta Habsburżanka (1725–1741) Friedrich August von Harrach-Rohrau (1741–1743) Karl Ferdinand von Königsegg-Erps (1743–1744) Karol Lotaryński (1744–1746) Maurycy Saski (1745–1748) Károly József Batthyány (1748–1749) Karol Lotaryński (1749–1780) Maria Anna Austriaczka (1744) Georg Adam von Starhemberg (1780–1781) Albert Sasko-Cieszyński (1781–1787) Maria Krystyna Lotaryńska (1781–1787) Joseph Jacob Murray de Melgum (1787) Karol Ludwik Habsburg (1793–1794)