Chetty
| Jumlah penduduk | |
|---|---|
| ~5000[1] | |
| Kawasan ramai penduduk | |
 Malaysia (Melaka) ·  Singapura | |
| Bahasa | |
| Melayu (Bahasa Melayu Kreol Chet) · Bahasa English · Bahasa Tamil | |
| Agama | |
| Hinduism | |
| Kumpulan etnik berkaitan | |
| Tamil · }Melayu · Peranakan · India Malaysia · India Singapura |
Chitty, juga dikenali sebagai Chetty atau Chetti Melaka, adalah kumpulan etnik yang majoritinya terdiri daripada keturunan Tamil, yang kebanyakannya ditemui di Melaka, Malaysia dan Singapura. Mereka mula menetap sekitar abad ke-16. Turut dikenali secara tidak formal sebagai "Peranakan India," budaya Chitty banyak dipengaruhi oleh rantau Nusantara, sambil mengekalkan agama dan warisan Hindu mereka. Pada abad ke-21, populasi mereka dianggarkan berjumlah 2,000 orang.[2] Komuniti Chitty/Chetti berbeza daripada Chettiar, iaitu golongan peminjam wang yang dibawa dari Tamil Nadu ke Tanah Melayu British. Mereka adalah penganut Hindu.
Sejarah
[sunting | sunting sumber]Rekod sejarah menyatakan bahawa pedagang Tamil dari Panai di Tamil Nadu menetap di Melaka semasa pemerintahan Kesultanan Melaka. Seperti golongan Peranakan, mereka kemudian menetap dan bergaul secara bebas dengan masyarakat Melayu tempatan serta penduduk keturunan Cina, Melayu, dan Tamil. Namun, dengan kejatuhan Kesultanan Melaka selepas tahun 1511, masyarakat Chitty akhirnya terputus hubungan dengan tanah asal mereka.
Di bawah pentadbiran penjajah Portugis, Belanda, dan British, masyarakat Chitty akhirnya mula menyederhanakan budaya dan adat mereka dengan mengadaptasi adat tempatan. Hal ini dapat dilihat dalam seni bina Kuil Sri Poyatha Moorthi, yang dibina oleh Thaivanayagam Pillay, pemimpin masyarakat Chitty, pada tahun 1781 selepas kerajaan kolonial Belanda memberikannya sebidang tanah. Pada masa itu, kawasan kejiranan Chitty mungkin telah dibentuk di sekitar kuil tersebut, di jalan yang dikenali sebagai Goldsmith Street.[3]
Semasa Perang Dunia Kedua, ancaman tentera Jepun yang merogol gadis Chitty menyebabkan keluarga Chitty membenarkan perkahwinan antara gadis Chitty dengan golongan Eurasia, Cina, dan India tulen, sekaligus menghentikan amalan endogami.[4]
Penempatan tradisional Chitty terletak di Kampung Tujuh sepanjang Jalan Gajah Berang, yang turut didiami oleh sebilangan kecil masyarakat Cina berketurunan Tamil dan Melayu. Ramai dalam kalangan masyarakat Chitty kini bekerja di Singapura dan bahagian lain di Malaysia.
Identiti etnik Chitty hampir lenyap. Disebabkan ramai daripada mereka yang berasimilasi ke dalam komuniti etnik India, Cina, dan Melayu arus perdana secara budaya, kumpulan kecil tetapi unik ini, yang telah bertahan selama berabad-abad, kini berada di ambang kepupusan.
Pameran sejarah, barangan antik, dan budaya Peranakan Chitty boleh dilihat di Muzium Chitty di Kampung Chitty, Melaka, Malaysia. Pada tahun 2013, terdapat kontroversi berkaitan pembangunan yang melibatkan pemusnahan sebahagian Kampung Chitty, sebuah perkampungan bersejarah dan budaya. Cadangan untuk membina kondominium, hotel, dan jalan yang memotong kampung tersebut dilihat sebagai ancaman yang menjejaskan penduduk dan sebuah kuil yang dibina pada tahun 182.
Bahasa
[sunting | sunting sumber]- Rencana utama:Bahasa Melayu Cheti
Seperti masyarakat Peranakan, Chitty bertutur dalam bahasa pasar Melayu yang khusus untuk komuniti mereka, yang bercampur dengan banyak kata pinjaman Tamil. Kebanyakan masyarakat Chitty tidak mampu bertutur dalam bahasa Tamil atau Telugu.
Creole Chetti
[sunting | sunting sumber]Bahasa ibunda komuniti Chetti adalah kreol berasaskan bahasa Melayu yang mencerminkan akar budaya mereka yang pelbagai. Dikenali sebagai Kreol Chetti oleh penyelidik JA Grimes pada tahun 1996 dan Noriah Mohamed pada tahun 2009, ia merupakan gabungan unik bahasa utama di Selat Melaka yang terdiri daripada bahasa Melayu dan Tamil. Sebagai contoh, istilah untuk nenek ialah nenek (Melayu), datuk ialah thatha (Tamil), dan pakcik ialah mama (Tamil).
Kreol Chetti mempunyai persamaan dengan beberapa dialek Melayu dan bahasa kreol lain yang dituturkan di Singapura dan Malaysia, bahasa kreol Melayu Ambon, dan bahasa kreol Melayu Jakarta (Melayu Betawi). Ia juga serupa dengan bahasa kreol yang digunakan oleh masyarakat Melayu Sri Lanka.
Bahasa Melayu memainkan peranan penting dalam Kreol Chetti, yang terbukti dengan fakta bahawa masyarakat Chetti Melaka masih berdoa dalam bahasa Melayu sambil mengekalkan beberapa istilah agama dalam bahasa Sanskrit dan Tamil yang biasa digunakan oleh masyarakat Hindu Chetti. Selain penggunaan istilah dan frasa Melayu, masyarakat Chetti Melaka juga fasih berbahasa Inggeris akibat pengaruh penjajah British. Bahasa Inggeris turut digunakan sebagai medium komunikasi harian dengan kumpulan etnik lain serta oleh Chetti Melaka yang berkahwin di luar komuniti mereka.
Budaya
[sunting | sunting sumber]Busana
[sunting | sunting sumber]Pakaian tradisional Chetti Melaka mencerminkan pengaruh silang budaya selama berabad-abad dan menggambarkan gabungan gaya Jawa, Bugis, Aceh, Batak, dan Tamil. Dalam kalangan komuniti ini, pakaian tradisional lelaki terdiri daripada sarung berkotak seperti kain pulicat atau sarung batik, tunik, dan penutup kepala daripada kain batik yang diikat, dikenali sebagai talapa (penutup kepala). Lelaki Chetti Melaka pada asalnya memakai terompah kayu dengan paku perak, walaupun terompah ini kini telah digantikan dengan selipar kulit.
Pakaian tradisional wanita terdiri daripada sarung kebaya dan baju kurung, yang dipasangkan dengan tiga kerongsang (brooch). Wanita Chetti Melaka yang berada turut memakai kerongsang yang diperbuat daripada emas bertatahkan berlian untuk baju panjang mereka. Kerongsang dan aksesori lain ini sering dihasilkan oleh tukang emas Tamil dan menampilkan elemen seperti addiggai (rantai leher emas bertatahkan batu separa berharga), thali (loket perkahwinan), dan silambu (gelang kaki).
Selain gaya tempatan dan Tamil, perhiasan dan aksesori wanita juga mencerminkan pengaruh British, di mana syiling emas British dari abad ke-20 sering dijadikan loket. Wanita Chetti Melaka juga menyanggul rambut mereka dengan ketat, dikenali sebagai sanggul nyonya, yang diikat menggunakan kombinasi tiga cucuk sanggul. Kasut mereka terdiri daripada selipar manik-manik yang dikenali sebagai kasut manek-manek, yang sering dibuat dengan teliti secara manual selama beberapa minggu.
Makanan
[sunting | sunting sumber]Masakan Chetti Melaka adalah gabungan yang menarik antara gaya masakan India dan Melayu. Dalam masakan Chetti Melaka, rempah-rempah tradisional India biasanya digabungkan dengan bahan-bahan Melayu seperti belacan , serai, lengkuas , daun pandan, dan santan untuk menghasilkan hidangan Chetti yang unik.
Hidangan tradisional Chetti Melaka yang digemari termasuk ikan parang (kari ikan), lauk pindang (ikan dalam kari asam jawa), ikan sipat masek nanas (ikan dalam kari nanas), dan sambal belimbing (buah masam jeruk). Hidangan kari biasanya dihidangkan bersama hidangan nasi seperti nasi lemak yang disediakan dengan cara khas Chetti menggunakan nasi kukus yang dimasak dengan santan dan daun pandan.
Bagi Chetti Melaka, perayaan dan majlis khas ditandakan dengan penyediaan hidangan tertentu. Sebagai contoh, Chetti Melaka menyediakan nasi lemak untuk persembahan doa dan nasi kembuli (nasi yang dimasak dengan kacang cashew dan rempah) untuk pengantin baru. Puttu, hidangan tradisional India selatan disajikan semasa upacara baligh, manakala Tosai dan kari ikan dikaitkan dengan Deepavali.
Seperti banyak komuniti, makanan tetap menjadi bahagian penting dalam identiti Chetti dan menyatukan golongan muda dan tua. Bagi Chetti Melaka, majlis khas ditandakan dengan pelbagai manisan dan kek. Kek-kek ini biasanya disediakan dengan gabungan kelapa, gula melaka, dan tepung mengikut resipi Melayu. Beberapa kek dan pencuci mulut Chetti Melaka yang popular termasuk pulot tekan, kuih wajek, kwey ondei ondei, kwey kanda kasturi, dan penggat durian
Perayaan
[sunting | sunting sumber]Secara tradisional, komuniti Chetti Melaka adalah pengikut teguh Agama Hindu Saivite dan perayaan utama Chetti Melaka bertepatan dengan acara keagamaan utama dalam kalendar Hindu Tamil. Ini termasuk Pongal (Perayaan Menuai), Mahashivratri (Perayaan Shiva), Puthandu (Tahun Baru Tamil), Navaratri (Perayaan Sembilan Malam), dan Deepavali. Memandangkan komuniti Chetti juga terdiri daripada ramai penganut Kristian, Krismas dan Paskah juga merupakan perayaan penting bagi komuniti ini.
Perayaan tahunan yang paling penting, Sembahyang Dato Chachar atau Megammay Thiruvizha, adalah untuk menyembah dewi Mariamman. Semasa perayaan ini, ribuan penganut menghadiri perayaan yang diadakan di Kuil Muthu Mariamman di Gajah Berang. Kuil-kuil lain seperti Kailasanthar dan Angalamman Paramesvari, juga menganjurkan perayaan untuk dewa utama mereka, seperti Mahashivratri dan Theemithi, walaupun dalam skala yang lebih kecil.
Walaupun beberapa perayaan diadakan di kuil, terdapat juga banyak amalan dan ritual yang dilakukan di rumah. Amalan Chetti yang paling terkenal adalah doa parachu yang diadakan dua kali setahun – Bhogi pada Januari dan Parachu Buah Buahan pada Julai. Kedua-dua doa ini adalah untuk penyembahan nenek moyang dan melibatkan penyediaan makanan khas yang disusun di atas daun pisang dalam nombor ganjil untuk nenek moyang menikmati.
Walaupun amalan ritual yang berkaitan dengan perayaan ini dahulu sangat dipatuhi, sedikit keluarga di luar Melaka yang masih mengamalkannya ketika menyambut perayaan tradisional Chetti Melaka pada masa kini.
Ritual
[sunting | sunting sumber]Ritual dan upacara dalam kehidupan komuniti Chetti Melaka sangat mengikuti amalan tradisional Hindu Tamil. Ini termasuk upacara kedewasaan seperti kaadhu kuthal (penusukan telinga) untuk kedua-dua gadis dan lelaki, serta upacara kesuburan sadanggu untuk gadis yang menandakan kedatangan baligh. Upacara yang berlangsung selama 16 hari ini hanya untuk perempuan dan diadakan di rumah, di mana gadis tersebut dimandikan secara ritual, diberikan makanan istimewa, dan diberkati oleh wanita-wanita dalam keluarga.
Upacara perkahwinan tradisional bagi komuniti Chetti adalah sangat terperinci, dan biasanya berlangsung antara empat hari hingga tiga minggu. Komponen utama dalam perkahwinan Chetti termasuk parisom (upacara pertunangan), hantar sireh koil pathiram (penyerahan kad jemputan ke kuil), berhinai (aplikasi inai), menepah thali (pembuatan loket perkahwinan), berarak (perarakan perkahwinan), dan upacara perkahwinan itu sendiri.
Chetti Melaka mengamalkan pengebumian jenazah mereka dan, menurut amalan tradisional pengebumian Chetti Melaka, si mati akan dimandikan, dipakaikan pakaian, dan diletakkan di dalam keranda, kemudian dibawa oleh lelaki ke tanah perkuburan. Di Melaka dan Singapura, jenazah Chetti Melaka akan dikebumikan di Batu Berendam dan Tanah Perkuburan Hindu Choa Chu Kang masing-masing.
Rujukan
[sunting | sunting sumber]- ^ "Chetti Melaka of the Straits - Rediscovering Peranakan Indian Communities". www.roots.sg. Diarkibkan daripada yang asal pada 11 August 2020. Dicapai pada 15 June 2020.
- ^ "Meet the Chetti Melaka, or Peranakan Indians, striving to save their vanishing culture". CNA.
- ^ De Witt, Dennis (2011). History of the Dutch in Malaysia (ed. 2nd). Nutmeg Publishing. m/s. 153. ISBN 9789834351939. OCLC 973774027.
- ^ Pillai, Patrick (2016). "Chitty+girls+being+hastily"&pg=PP66 Yearning to Belong. Flipside Digital Content Company Inc. m/s. 47. ISBN 978-9814762007.
| Malaysia |  | |
|---|---|---|
| Semenanjung Malaysia |
| |
| Sarawak | ||
| Sabah | ||
| Kumpulan etnolinguistik | |
|---|---|
| Mengikut negeri | |
| Orang terkenal | |
| Diaspora | |