Ciochowice
wieś | |
Ciochowice – Kapliczka pod wezwaniem Św. Marii Magdaleny | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Wysokość |
223 m n.p.m. |
Liczba ludności (2022) |
401[2] |
Strefa numeracyjna |
32 |
Kod pocztowy |
44-180[3] |
Tablice rejestracyjne |
SGL |
SIMC |
0222462 |
Położenie na mapie gminy Toszek | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa śląskiego | |
Położenie na mapie powiatu gliwickiego | |
50°25′42″N 18°31′18″E/50,428333 18,521667[1] |
Ciochowice (niem. Ciochowitz[4], 1936-1945 Stillenort[5]) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie gliwickim, w gminie Toszek[6][7].
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Toszku.
W okresie II wojny światowej w granicach III Rzeszy. Jako ziemie odzyskane przyłączone do Polski w 1945. W latach 1945–1950 w granicach województwa śląskiego, w latach 1950–1975 w granicach tzw. dużego województwa katowickiego (w latach 1953-56 przemianowanego na stalinogrodzkie), a w latach 1975–1998 w granicach tzw. małego województwa katowickiego. W latach 1946–1954 wchodziły w skład Gminy Pławniowice, do reformy wprowadzającej gromady, natomiast od 1 stycznia 1973 stały się częścią Gminy Toszek.
Integralne części wsi
[edytuj | edytuj kod]SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
0222479 | Gajówka | część wsi |
Informacje ogólne
[edytuj | edytuj kod]Ciochowice leżą około 3 km na południe od Toszka, w dolinie strumyka będącego dopływem Potoku Toszeckiego.
Najbliższymi miejscowościami są: Pisarzowice, Boguszyce, Słupsko, Bycina oraz Toszek.
We wsi znajduje się remiza Ochotniczej Straży Pożarnej, powstała w 1888 roku, przy której działa Młodzieżowa Drużyna Pożarnicza – MDP Ciochowice, znajduje się również przystanek autobusowy, sala sportowo-taneczna oraz leśniczówka nadleśnictwa Rudziniec.
Władze
[edytuj | edytuj kod]Miejscowość stanowi samodzielne sołectwo, które obejmuje obszar o powierzchni 439,8513 ha. W wyborach do Rady Miejskiej w Toszku Ciochowice należy do okręgu wyborczego nr 3, któremu przysługuje 1 mandat. Okręg ten współtworzy również sołectwo Pisarzowice.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Dawne zapisy nazwy Ciochowice świadczą, że nazwa przez stulecia niewiele się zmieniła:
- Shzouitz (1302)
- Tiachowicze (1537) (czyt. Ciachowice)
- Tiachowice (1539) (czyt. Ciachowice)
- Tiachowitz (1540) (czyt. Ciachowic)
- Chiechowic (1679)
- Scheihowitz (1782)
- Ciochowitz (przed 1936)
- Stillenort (12.02.1936 – 1945)
- Ciochowice (od 1946)[8]
Historia
[edytuj | edytuj kod]Średniowiecze
[edytuj | edytuj kod]Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 16 lutego 1302 roku, z bulli papieża Bonifacego VIII, w której zatwierdza on wszystkie posiadłości, jakie kiedykolwiek otrzymał klasztor cystersów z Jemielnicy. Pierwotnie należała do tego klasztoru, na rzecz którego, musiała płacić dziesięcinę, następnie przeszła do klucza dóbr toszecko-pyskowickich. Występują słabo widoczne ślady grodziska z XII–XIV wieku. Krążą legendy o istniejącym tu niegdyś zamku, o zamurowanych w jego lochach Krzyżakach i ogromnym skarbie.
Nowożytność
[edytuj | edytuj kod]W 1539 należały do Jana Starzimskiego. W 1790 hrabia Henryk Leopold von Seherr-Thoss zakupił Ciochowice za 300 000 talarów, włączając je do dominium bycińskiego. Za 280 000 talarów przeszły w 1838 pod panowanie rodziny Hohenlohe-Öhringen. Od 1780 roku dzieci z Ciochowic uczęszczały do szkoły w sąsiedniej Bycinie, aż do 1876, czyli powstania szkoły podstawowej w samych Ciochowicach.
Historia najnowsza
[edytuj | edytuj kod]W drugiej połowie XIX wieku we wsi znajdował się młyn, który według legendy został pochłonięty przez bagno. 20 marca 1888 roku założona została Ochotnicza Straż Pożarna, działająca nieformalnie od 1883. W 1906 roku w ogrodzie szkolnym wykopano młot kamienny pochodzący z neolitu. Znalezisko liczy ponad 3000 lat. Miejscowy nauczyciel przekazał je do Muzeum w Gliwicach. Przed II wojną światową wieś należała administracyjnie do Niemiec. W plebiscycie w 1921 roku za Polską opowiedziało się 80%, a za Niemcami 20% uprawnionych do głosowania. W 1946 roku nazwa wsi dostosowana została do wymowy ludowej – Ciochowice. W latach 1946–1954 wchodziły w skład Gminy Pławniowice, natomiast od 1 stycznia 1973 stały się częścią Gminy Toszek. W 2001 roku zlikwidowano szkołę podstawową, będącą filią szkoły w Toszku. 22 lipca 2009 roku z okazji 200-lecia powstania kapliczki wieś odwiedził biskup Jan Wieczorek.
Rozwój demograficzny wsi:
- 1910: 394 mieszkańców
- 1933: 670 mieszkańców
- 1939: 698 mieszkańców
- 2000: 539 mieszkańców
- wrzesień 2013: 374 mieszkańców (163 mężczyzn, 211 kobiet)
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Kapliczka Św. Marii Magdaleny – kapliczka z 1809 roku, w szczycie przyczółek z sygnaturką, zwieńczona kutym krzyżem. Na szczycie kapliczki data jej odnowienia, rok 1909, wewnątrz polichromowana ludowa rzeźba św. Jana Nepomucena z 1800 roku i obraz Matki Boskiej Częstochowskiej na szkle z pierwszej połowy XIX wieku. Pierwotnie pod wezwaniem św. Jana Nepomucena.
- Tablica pamiątkowa – tablica pamiątkowa poświęcona mieszkańcom Ciochowic poległym w czasie I wojny światowej. Na tablicy znajduje się napis: Gefallen fürs Vaterland! 1914-1918 i 19 nazwisk.
- Krzyż drewniany – przydrożny krzyż.
- Krzyż kamienny – neogotycki krzyż z 1901 roku. U podstawy krzyża znajduje się napis: Es ist vollbracht! czyli: Dokonało się!.
- Grodzisko średniowieczne – grodzisko z XII–XIV wieku, owalne o średnicach 31 m i 36 m, wysokości 1,5 m. W 1968 roku wpisane do rejestru zabytków, stanowisko archeologiczne. Położone w zachodniej części wsi, na łąkach, po wschodniej stronie strumyka.
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Przez wieś przebiega szlak turystyczny:
Edukacja
[edytuj | edytuj kod]W latach 1876–2001 we wsi funkcjonowała szkoła podstawowa, będąca filią Szkoły Podstawowej nr 1 w Toszku, kształcąca, w ostatnich latach funkcjonowania, klasy I–III. Po roku 2001 nauczanie przeniesione zostało do Szkoły Podstawowej im. Gustawa Morcinka w Toszku.
Sport
[edytuj | edytuj kod]W Ciochowicach działa Ludowy Klub Sportowy Przyszłość Ciochowice, grający obecnie[kiedy?] w IV lidze, gr. śląskiej I.
- Barwy: niebiesko-żółte
- Prezes: Rainhard Morawiec (od 1985)
- Trener: Andrzej Orzeszek (od 2013)
- Stadion: Stadion w Ciochowicach, 450 miejsc
- Adres: ul. Szkolna 19, Ciochowice, 44-180 Toszek
Kalendarium:
- 1948 – założenie Klubu, jako LZS Przyszłość
- 1952 – pierwsze rozgrywki w D-klasie
- 1955 – awans do C-klasy
- 1964 – awans do B-klasy
- 1980 – awans do A-klasy
- 1985 – awans do klasy okręgowej
- 2009 – awans do IV ligi
We wsi znajduje się kompleks sportowy przy LKS Przyszłość Ciochowice, wybudowany w latach 1992–1998, przy czynnym udziale mieszkańców wsi. W latach 1999–2001 zmodernizowano boisko sportowe. W 2010 zamontowano stałe miejsca siedzące.
Transport
[edytuj | edytuj kod]- Wieś graniczy z drogą wojewódzką 907 oraz drogą krajową 94.
- Przez północne krańce wsi przebiega linia kolejowa Gliwice-Opole Główne.
- Najbliższy wjazd na autostradę: A4 Łany (284) – 9 km
- Najbliższe lotnisko: Katowice-Pyrzowice – 50 km
Znani Ciochowiczanie
[edytuj | edytuj kod]- Krzysztof z Tiachowicz – kanclerz księstwa raciborskiego w latach 1488–1499
- Ks. Ignacy Dobiasz (1880–1941) – salezjanin męczennik, zamordowany w KL Auschwitz.
Religia
[edytuj | edytuj kod]Na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi kościół rzymskokatolicki. Miejscowość należy do Parafii św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Toszku. Kilka razy w roku odprawiane są msze św. przy Kaplicy Św. Marii Magdaleny.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 17809
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07] .
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 166 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ Na mapach wojskowych WIG z lat 30. XX pojawia się nazwa Ciochowitz.
- ↑ Database Search Utility [online], www.kartenmeister.com [dostęp 2024-06-13] .
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ W wyniku działania przy Ministrze Administracji Publicznej Komisji Ustalania Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjokratycznych, z lat 1946-1950
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Ciochowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 703 .