Conceyu ecuménicu

Conceyu ecuménicu
conceyu y sínodu

Imaxe alegórica del primer conceyu ecuménicu celebráu en Nicea nel añu 325. Sicasí amuésase'l testu del Símbolu Niceno-Constantinopolitano del segundu conceyu ecuménicu celebráu en Constantinopla nel añu 381 col inicial πιστεύομεν (creemos) sustituyíu por πιστεύω (creo), como na lliturxa.

Un conceyu ecuménicu ye una asamblea celebrada pola Ilesia católica y les Ilesies ortodoxes con calter xeneral a la que son convocaos tolos obispos pa reconocer la verdá en materia de doctrina o de práutica y proclamala. El términu conceyu provién del llatín concilium, que significa "xunta". Ecuménicu, provién del llatín oecumenicum, traducción de la mesma del griegu οἰκουμένoν, que significa (mundu) habitáu.

La xunta d'apóstoles y presbíteros celebrada en Xerusalén, hacia l'añu 50, nun se cunta como conceyu ecuménicu.

Los conceyos ecuménicos numberar del I al XXI, y estrémense en dos grupos: griegos y llatinos, según tuvieren llugar n'Oriente o Occidente. Los conceyos griegos fueron convocaos polos emperadores de la dómina que, xeneralmente, presidir. Los conceyos llatinos fueron convocaos polos papes.

Los conceyos de la Ilesia católica son convocaos pol papa y presidíos por él o por un delegáu so, y nellos va haber de tar representada una mayoría de los obispos de les provincies eclesiástiques. Pa la validez de los sos alcuerdos ye precisu, como condición sine qua non, la sanción del mesmu papa.

Conceyos pre-Nicenos

Los conceyos o sínodos pre-Nicenos fueron, na so mayor parte, xuntes de naturaleza rexonal, nunca llegando a axuntar a tolos obispos de la Ilesia. A pesar d'eso, estos conceyos yeren bien importantes pa clarificar dellos aspeutos doctrinales o disciplinares nos principios del Cristianismu y les sos decisiones, polo xeneral, son siguíes por munchos cristianos y obispos que nun participaron nestos alcuentros. L'exemplu más paradigmáticu d'estos conceyos ye'l Conceyu de Xerusalén (49 d. C.), que lliberó a la Ilesia cristiana naciente de les regles antigües de la Sinagoga y, por eso, marcó definitivamente la desvinculación del cristianismu del xudaísmu y confirmó pa siempres l'ingresu de los xentiles (non-xudíos) na cristiandá. El primer conceyu coles mires d'axuntar a tolos obispos de la Ilesia, y polo tanto ecuménicu, realizóse solamente en 325 y llamóse Primer Conceyu de Nicea.

Núm.	Papa mientres el Conceyu	Llocalización y designación	Añu de celebración del Conceyu	Temes principales
	San Pedro	Xerusalén	Seronda de 51	Los convertíos del paganismu (nuevos cristianos) exentos de ciertes práutiques de la llei mosaica, como la circuncisión. Vease discutiniu de la circuncisión
	San Victor I	Conceyu (Sínodu) de Roma	197	Esamina la cuestión de la fecha de la Pascua, que se celebra de manera distinta n'Oriente y Occidente.
	San Esteban I	Conceyu (Sínodu) de Cartago	256	Cipriano, obispu de Cartago, axunta 87 obispos africanos. Alderiquen el Cisma novaciano.
		Conceyu (Sínodu) d'Elvira	306	Axunta 19 obispos y 24 presbíteros de la península Ibérica. Decreten el celibatu del cleru.
	San Silvestre I	Conceyu (Sínodu) de Galia	314	Constantín convoca n'Arles, 33 obispos africanos, intentáu evitar el Cisma donatista.

Conceyos griegos

Nicea I

Artículu principal: conceyu de Nicea I

Del 20 de mayu al 25 de xunetu de 325, convocáu pol emperador romanu Constantín I, que tuvo presente, y presidíu pol Obispu Osio de Córdoba, qu'actuó en representación del Papa. Formuló la primer parte del Símbolu de fe conocíu como'l Credo Niceno, definiendo la divinidá del Fíu de Dios, y afitáronse les feches pa celebrar la Pascua.

Constantinopla I

Artículu principal: Primer Conceyu de Constantinopla

Ente mayu y xunetu de 381, convocáu pol emperador romanu Teodosio I y presidíu socesivamente pol Patriarca d'Alexandría Timoteo, el Patriarca d'Antioquía Melecio, el Patriarca de Constantinopla Gregorio Nacianceno, y el so socesor el Patriarca de Constantinopla Nectariu. El papa Dámaso I nun unvió representación.

Formuló la segunda parte del Símbolu de Fe, conocíu como'l Credo Niceno Constantinopolitano, definiendo la divinidá del Espíritu Santu. Condergar a los siguidores de Macedoniu I de Constantinopla, por negar la divinidá del Espíritu Santu (Macedonianismu).

Éfesu

Artículu principal: Conceyu d'Éfesu

Del 22 de xunu al 17 de xunetu de 431, convocáu pol emperador romanu d'oriente Teodosio II, y presidíu pol Patriarca d'Alexandría Cirilo, el conceyu denunció les enseñances de Nestorio (nestorianismu, tamién conocíu como difisismu) como errónees, decretándose que Xesús yera una persona y non dos persones distintes. El Papa mandó como mandaos a los obispos Felipe, Arcadio y Proyeutu.

Proclamó a Xesucristu como la Pallabra de Dios Encarnada y a María como la Madre de Dios. Condergar al obispu de Constantinopla Nestorio, y anovóse la condena de Pelagio y los sos siguidores.

Este conceyu y posteriores nun son reconocíos pola Ilesia Católica Apostólica Asiria del Oriente.

Calcedonia

Artículu principal: Conceyu de Calcedonia

Del 8 d'ochobre al 1 de payares de 451, convocáu pol emperador romanu d'oriente Marcianu, y presidíu pol Patriarca de Constantinopla Anatolio. El Papa mandó como'l so representante personal al obispu Pascanio. Proclamó a Xesucristu como totalmente divín y totalmente humanu, dos naturaleces nuna persona.

Refugó la doctrina contraria (monofisismu), aniciándose la dixebra de les Ilesies que la acepten: les Ilesies ortodoxes orientales, como la Ilesia Copta, la Ilesia Apostólica Armenia, la Ilesia Jacobita y la Ilesia Ortodoxa Malankara, de la India.

Constantinopla II

Artículu principal: Segundu Conceyu de Constantinopla

Del 5 de mayu al 2 de xunu de 553, convocáu pol emperador romanu d'oriente Xustinianu I, y presidíu pol Patriarca de Constantinopla Eutiquio. Allegó en persona'l papa Vigilio. Confirmó les doctrines de la Santa Trinidá y la persona de Xesucristu. Condergar los errores d'Oríxenes y dellos escritos de Teodoreto; del obispu de Mopsuestia Teodoro, y del obispu d'Edesa Dibes.

Constantinopla III

Artículu principal: Tercer Conceyu de Constantinopla

Del 7 de payares de 680 al 16 de setiembre de 681, convocáu pol Emperador romanu d'oriente Constantino IV, y presidíu por él en persona. Tamién se conoz como Conceyu Trullano. Definió dos voluntad en Cristu: divina y humana, como dos principios operativos. Condergóse'l Monotelismu.

Nicea II

Artículu principal: Conceyu de Nicea II

Del 24 de setiembre al 23 d'ochobre de 787, convocáu por Irene, rexente del emperador romanu d'oriente, Constantino VI, y presidíu pol Patriarca de Constantinopla, Tarasio. Foi ratificáu pol papa Adriano I. Afirmó l'usu d'iconos como xenuina espresión de la fe cristiana, regulándose la veneración de les imáxenes sagraes.

Constantinopla IV

Artículu principal: Conceyu de Constantinopla IV

Pa la Ilesia católica, l'octavu conceyu ecuménicu, Constantinopla IV, ye aquel que, convocáu pol emperador bizantín Basilio I, depunxo y escomulgó a Focio y rehabilitó a Ignacio de Constantinopla.

Artículu principal: Conceyu de Constantinopla de 879–880

El Conceyu de Constantinopla de 879–880, convocáu pol mesmu emperador bizantín Basilio I, ye llamáu Cuartu conceyu de Constantinopla por dellos teólogos de la Ilesia Ortodoxa. Rehabilitó a Focio, y condergó la adición al Credo Niceno de la Clausa Filioque.

Constantinopla V

Artículu principal: Conceyu de Constantinopla sobre hesicasmo

El quintu conceyu de Constantinopla, de 1341 hasta 1351, consideráu como'l postreru poles Ilesies Ortodoxes, onde se resuelven cuestiones con respectu al hesicasmo y la disputa sobre la "lluz increada" ente'l téologo bizantín Gregorio Palamás y el llatín Barlaam de Seminara.

Conceyos llatinos

Laterano I

Artículu principal: Conceyu de Laterano I

Foi convocáu pol papa Calistu II n'avientu de 1122, darréu dempués del Concordatu de Worms que punxo fin a la querella de les invistidures; aboliéndose'l derechu, que reclamaben los príncipes, a investir dignidaes y tener beneficios eclesiásticos. Remató en 1123.

Laterano II

Artículu principal: Conceyu de Laterano II

Foi convocáu por Inocenciu II en 1139, y encaró l'asuntu de los falsos pontífices, la simonía, la usura, les falses penitencies y los falsos sacramentos. Condergar a Arnaldo de Brescia.

Laterano III

Artículu principal: Conceyu de Laterano III

Convocáu sol papa Alexandru III en 1179, pa condergar a los albigenses y valdenses, y de nuevu la simonía. Dictáronse munches disposiciones pa la reforma moral de los miembros de la Ilesia.

Laterano IV

Artículu principal: Conceyu de Laterano IV

Foi convocáu so l'autoridá del papa Inocenciu III en 1215, pa condergar delles herexíes: de los albingenses, de los valdenses, del abá Joaquín de Fiori, y otres. Ellaboróse un credo más estensu, contra los albigenses.

Lyon I

Artículu principal: Conceyu de Lyon I

Convocáu en 1245, y presidíu por Inocencio IV; namái s'encetaron problemes morales y disciplinares de la Ilesia. Escomulgóse y depunxo al emperador Federico II y convocóse una cruzada encabezada pol rei Lluis IX de Francia (San Luis), qu'asistió al conceyu. y vivió en Portugal.

Lyon II

Artículu principal: Conceyu de Lyon II

Foi convocáu por Gregorio X en 1274, y consiguióse una curtia unión cola Ilesia d'Oriente, que taba dixebrada de Roma dende'l llamáu Cisma d'Oriente. Promulgáronse normes pa la eleición del papa. Añadióse la clausa Filioque al símbolu Constantinopolitano.

Vienne

Artículu principal: Conceyu de Vienne

Convocáu por Clemente V (1311-1312), el primer papa residente n'Avignon. Trátase de los errores de los Templarios, Fraticelli, Beguardos y Beguinas, de Pedro Juan Olivi. Abolióse la orde de los Templarios. Dictáronse normes pa reformar al cleru.

Constanza

Artículu principal: Conceyu de Constanza

Convocáu por Martín V (1414-1418). Condergó les afirmaciones de Juan Hus, Wicleff y otros. Tamién s'ocupó de les divisiones na Ilesia provocaes pol Cisma d'Occidente. Ye consideráu conceyu ecuménicu namái nes sos últimes sesiones (XLII-XLV), cuando lo legitimó Gregorio XI al convocalo formalmente.

Basilea

Artículu principal: Conceyu de Basilea

Convocáu por Eugenio IV (1431-1445) pa buscar la pacificación relixosa de Bohemia. Celebrar en Basilea, Ferrara y Florencia. Intentóse la unidá colos ortodoxos, ensin resultaos, y la de los armenios y jacobitas cola Ilesia de Roma.

Laterano V

Artículu principal: Conceyu de Laterano V

Convocáu en 1511 (empezó en 1512) pol Papa Xuliu II y clausuráu por Lleón X en 1517. La so tema central foi la reforma de la Ilesia, decretándose disposiciones disciplinaries. Propúnxose una cruzada contra los turcos, que nun llegó a realizase.

Trento

Artículu principal: Conceyu de Trento

Convocáu por Pablo III (1545-1563) pa tratar la tema de la dixebra de la Ilesia pola reforma protestante. Tamién s'ocupó de munchos temes doctrinales, morales, y disciplinares. Decretóse sobre la Xustificación, los Sacramentos, la Eucaristía, el Canon de la Sagraes Escritures y otres temes, con variaes disposiciones disciplinares. Condergar les idees de Lutero y otros reformadores. Foi'l conceyu más llargu y nel que se promulgaron más decretos dogmáticos.

Vaticanu I

Artículu principal: Conceyu Vaticanu I

Convocáu por Pío IX en 1869, tuvo qu'atayase'l 20 de setiembre, por tomar de Roma por Garibaldi. Trató les temes de la fe y constitución de la Ilesia. Definióse la potestá del Romanu Pontífiz y el so infalibilidad cuando fala ex cathedra en temes de fe y moral.

Vaticanu II

Artículu principal: Conceyu Vaticanu II

Convocáu por Xuan XXIII (1962-1965) que presidió la primer etapa, hasta seronda de 1962; los trés sesiones siguientes fueron convocaes y presidíes por Pablo VI, el so socesor. Foi un conceyu pastoral, non dogmáticu.

Los XXI conceyos ecuménicos citaos, son los reconocíos pola Ilesia católica.

De la Ilesia católica

Según los cánones 337 y 341 del Códigu de Derechu Canónicu, un conceyu ecuménicu (ecuménicu: universal, esto ye, tola Ilesia católica) ye una xunta de tolos obispos de la Ilesia pa cavilgar sobre punto de doctrina y de disciplina que precisen de ser esclariaos, promulgar dogmes, correxir errores pastorales, condergar herejíes y, d'últimes, resolver sobre toles cuestiones d'interés pa la Ilesia universal. "Pertenez puramente al Romanu Pontífiz convocar el Conceyu Ecuménicu, presidilo personalmente o per mediu d'otros, treslladalo, suspendelo o eslleilo, y aprobar los sos decretos". Asina nun ye necesariu que'l Papa tea presente pa celebrar un conceyu, pero por que seya válidu ye necesaria la so confirmación.

Hasta agora son 21 los conceyos ecuménicos, entendiendo "ecuménicu", equí, nel sentíu de "universal", cola participación de tolos obispos católicos del mundu. Nun esiste nenguna manifestación del maxisteriu de la Ilesia católica qu'indique qu'estos son los conceyos qu'han de llamase ecuménicos. En realidá, la llista, siquier hasta'l Conceyu de Laterano V foi afitada por Roberto Bellarmino.

La mesma potestá exercida polos obispos de manera solemne nun conceyu ecuménicu exerzse tamién "por aciu l'acción conxunta de los obispos esvalixaos pel mundu, promovida o llibremente aceptada como tal pol Romanu Pontífiz, de cuenta que se convierta nun actu verdaderamente escolín".

Mientres l'Obispu de Roma (el Papa) tien potestá "plena, inmediata y universal na Ilesia", "el Colexu Episcopal, que la so cabeza ye'l Sumu Pontífiz y del cual son miembros los Obispos en virtú de la consagración sacramental y de la comunión xerárquica cola cabeza y miembros del Colexu, y nel que de cutio persevera el cuerpu apostólicu, ye tamién, n'unión cola so cabeza y nunca ensin esa cabeza, suxetu de la potestá supremo y pleno sobre tou la Ilesia".

Nᵘ/center>	Papes Mientres el Conceyu	Llocalización y designación	Fecha de celebración del Conceyu	Temes principales
1º	Papa San Silvestre I	Nicea I	20 de mayu a 25 de xunetu de 325	Primero n'axuntar la Cristiandá. Conderga'l Arrianismu como herexía y exila al so fundador Arriu. Proclama la igualdá de naturaleza ente'l Padre y el Fíu. Redaición del Símbolu o Credo que se recita na misa.
2º	Papa San Dámaso I	Constantinopla I	Mayu a xunetu de 381	Afirma la naturaleza divina del Espíritu Santu. Establez que l'obispu de Constantinopla va recibir les honres depués, dempués el de Roma.
3º	Papa San Celestín I	Éfesu	22 de xunu a 17 de xunetu de 431	Conderga'l Nestorianismu como herexía. Afirma la unidá personal de Cristu y de María. La Ilesia Asiria del Oriente nun reconoz este conceyu nin nengunu de los posteriores.
4º	Papa San Lleón I, Magno	Calcedonia	8 d'ochobre a 1 de payares de 451	Condenación del monofisismu. Afirma la unidá de los dos naturaleces, completes y perfectes en Xesucristu, humana y divina. El papa Lleón I escribe la carta dogmática "Tomu a Flaviano". Les Ilesies ortodoxes orientales nun reconocen este conceyu nin nengunu de los posteriores.
5º	Vigilio	Constantinopla II	5 de mayu a 2 de xunu de 553	Conderga les enseñances d'Oríxenes y otros. Conderga los documentos nestorianos designaos Los Trés Capítulos.
6º	Papa Santu Agatón	Constantinopla III	7 de payares de 680 a 16 de setiembre de 681	Dogmatiza los dos naturaleces de Cristu. Conderga'l monotelismu.
7º	Papa Adriano I	Nicea II	24 de setiembre a 23 d'ochobre de 787	Regula la cuestión de la veneración d'imáxenes (ícones). Conderga los iconoclastes.
8º	Papa Adrianu II	Constantinopla IV	5 d'ochobre de 869 a 28 de febreru de 870	Condenación y deposición de Focio, patriarca de Constantinopla. Zarra temporariamente el primer Cisma Occidental.
9º	Papa Calistu II	Laterano I	18 de marzu a 6 d'abril de 1123	Zarra la Querella de les Invistidures. Independencia de la Iglesia per delantre del poder temporal.
10º	Papa Inocenciu II	Laterano II	Abril de 1139	Vuelve obligatoriu'l celibatu pal cleru na Ilesia Occidental. Fin del cisma del Antipapa Anacleto II
11º	Papa Alexandru III	Laterano III	Marzu de 1179	Normes pa la eleición del Papa (mayoría de 2/3) y de la designación d'obispos (edá mínima de 30 años). Escomúlguense los barones que, en Francia, sofitaben los Cátaros.
12º	Papa Inocenciu III	Laterano IV	11 de payares a 30 de payares de 1215	Determina que tol cristianu, llegáu al usu de la razón, ta obligáu a recibir la Confesión y la Eucaristía na Pascua. Condenación de los Albigenses, Maniqueístas y Valdenses. Definición de transubstanciación.
13º	Papa Inocencio IV	Lyon I	28 de xunu a 17 de xunetu de 1245	Deposición de Federico II.
14º	Papa Beatu Gregorio X	Lyon II	7 de mayu a 17 de xunetu de 1274	Intentu de reconciliación cola Ilesia Ortodoxa. Reglamentu del cónclave pa la eleición papal. Cruzada pa lliberar Xerusalén. Establezse'l conceutu de Purgatoriu.
15º	Papa Clemente V	Vienne	16 d'ochobre de 1311 a 6 de mayu de 1312	Supresión de los Orde de los Templarios Templarios. Alderícase la cuestión de los chamizues de Roma y el nomamientu d'un arzobispu en Beixín, en China.
16º	Papa Gregorio XII y Papa Martín V	Constanza	5 d'ochobre de 1414 a 22 d'abril de 1418	Escasta'l Gran Cisma d'Occidente. Condenación de John Wycliffe y de Jan Hus. Decreta la supremacía del conceyu sobre'l Papa (darréu ab-rogáu). Eleición del Papa Martín V
17º	Papa Eugenio IV	Basilea	1431-1432	Sanciona'l canon católicu (rellación oficial de los llibros de la Biblia), intenta nueva unión coles Ilesies orientales ortodoxes. Reconocencia nel romanu pontífiz de poderes sobre la Ilesia Universal. Ratifica la figura del Purgatoriu.
18º	Papa Xuliu II y Papa Lleón X	Laterano V	10 de mayu de 1512 a 16 de marzu de 1517	Condenación del conceyu cismáticu de Pisa (1409-1411) y del conciliarismu. Reforma de la Ilesia.
19º	Papa Paulo III, Papa Julio III, Papa Marcelo II, Papa Paulo IV y Papa Pío IV	Trento	13 d'avientu de 1545 a 4 d'avientu de 1563	Reforma xeneral de la Ilesia, sobremanera por causa del protestantismu. Confirmación de la doctrina alrodiu de los siete sacramentos y de los dogmes eucarísticos. Decreta la versión de la Vulgata como auténtica.
20º	Papa Pío IX	Vaticanu I	8 d'avientu de 1869 a 18 de xunetu de 1870	Refuerza la ortodoxa establecida nel Conceyu de Trento. Conderga'l Racionalismu, el Naturalismu y el Modernismu. Dogmes sobre la Primacía del Papa y de la infalibilidad papal na definición espresa de doctrines de fe y de costumes.
21º	Papa Xuan XXIII y Papa Pablo VI	Vaticanu II	11 d'ochobre de 1962 a 8 d'avientu de 1965	Apertura al mundu modernu. Reforma de la Lliturxa. Constitución y pastoral de la Ilesia, Revelación divina, llibertá relixosa, como amuesa la Encíclica Mortalium Animos, de Pío XI), apostoláu de los llaicos. Este Conceyu xenera munchos discutinios.

Conceyos ecuménicos de la Ilesia ortodoxa

La Ilesia ortodoxa reconoz los siete primeros conceyos ecuménicos, que son los siguientes:

• I Conceyu de Nicea I, convocáu nel añu 325,
• II Conceyu de Constantinopla I, del añu 381,
• III Conceyu d'Éfesu, del añu 431,
• IV Conceyu de Calcedonia, del añu 451,
• V Conceyu de Constantinopla II, del añu 553,
• VI Conceyu de Constantinopla III, del añu 680, :Conceyu Quinisexto,

o Segundu Conceyu Trullano, del añu 692 (consideráu complementu de los dos anteriores, non un conceyu ecuménicu distintu),

• VII Conceyu de Nicea II, convocáu nel añu 787.

Tamién suelen ser consideraos por dellos teólogos ortodoxos como octavu y novenu conceyos ecuménicos:

• El Conceyu de Constantinopla de 879–880, convocáu pol Patriarca de Constantinopla Focio.
• El Conceyu de Constantinopla sobre hesicasmo, celebráu en 1341 o en 1351.

Conceyos ecuménicos de la Ilesia anglicana

La Ilesia anglicana reconoz como conceyos ecuménicos namái los cuatro primeros:

1. Nicea I
2. Constantinopla I
3. Éfesu
4. Calcedonia

Ilesia anglicana federal

Esta ilesia non en comunión cola Ilesia anglicana venera los siete primeros conceyos ecuménicos.

Conceyos ecuménicos de la Ilesia Presbiteriana Ortodoxa

La Ilesia Presbiteriana Ortodoxa almite los seis primeros.

Conceyos ecuménicos de les Ilesies ortodoxes orientales

Les denominaes Ilesies ortodoxes orientales namái acepten como conceyos ecuménicos los trés primeros. Estes son: la Ilesia ortodoxa siria, la Ilesia ortodoxa malankara, la Ilesia ortodoxa copta y la Ilesia apostólica armenia.

Enllaces esternos

• Datos: Q51645