Darxonariq
| Darxonariq | |
|---|---|
 Oqqoʻrgʻon va Darxon kanallari | |
| Tavsif | |
| Uzunligi | 3,1 km |
| Suv sarfi | 0,115 m³/s |
| Suv oqimi | |
| Boshlanishi | Oqqoʻrgʻon (ariq) |
| Joylashuvi | |
| Davlat | O'zbekiston Respublikasi |
Darxonariq (qadimgi nomi Tarxon Sayyod arigʻi) – Toshkent viloyati va shahridan oʻtuvchi Salor kanalining hozirgi temir yoʻl koʻprigidan yuqoriroqda oʻng qirgʻogʻidan boshlanuvchi boʻlimi. 1950-yillar oxirida yuqori oʻzani tekislab yuborilgach, qolgan qismi Oqqoʻrgʻon kanalining chap irmogʻiga aylantirildi. Asosan shimoli-sharqdan janubi-gʻarbga tomon oqadi. Bosh qismi Oqqoʻrgʻon kanalining Mudofaachilar koʻchasi bilan kesishgan joyida joylashgan.
Tavsifi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Darxon kanalining uzunligi 3,1 km, shundan 2,27 km qismi betonlangan. Kanaldagi suv oqimi eng kami kuniga 20 m³, oʻrtacha – 30 m³, maksimal – 60 m³. Suv sarfi 0,155 m³/sek. Mirzo Ulugʻbek shahar tumani hududi orqali oqib oʻtadi[1].
Ilgari Salor kanalining bir qismi boʻlgan taxminan, zamonaviy Toshkent halqa yoʻli hududida asosiy oʻzandan ajralib chiqqan. Kanalning uzunligi qariyb 6,5 km (6 verst 35 metr) boʻlgan, zamonaviy Qoʻqon yoʻli koʻchasidan biroz oldinroqda tugagan[2].
1950-yillarning oxirida oqimning yuqori qismi tekislab tashlangan, pastki qismi Oqqoʻrgʻon kanalining chap tarmogʻiga aylantirildi. Darxon arigʻining hozirgi boshlanish nuqtasi Oqqoʻrgʻonning Mudofaachilar koʻchasi bilan kesishga chorrahasida joylashgan. Kanal ushbu koʻcha boʻylab sharqqa oqadi, Oqqoʻrgʻon koʻchasi ostidagi koʻprik quvurlari orqali oqib oʻtadi, uning yonidan janub tomonga yoʻnaladi. Mustaqillik koʻchasidan oldin yer ostiga oʻtadi, xiyobondan keyin gʻarbga buriladi. 1980-yillarda Darxon Abduhamid Qayumov koʻchasiga oqib keladi.
1972-yilda taʼmirlangan, 3 ta dyuker, 7 ta koʻprik quvuri, 9 ta tarmoqga ega boʻlib, suvi 200 gektar maydonni sugʻorish uchun ishlatiladi. Kanal oqova suvlar bilan ifloslangan.
Tarixiy voqealar
[tahrir | manbasini tahrirlash]1865-yil 8-mayda Salor va Darxon kanallari oʻrtasida lashkarboshi Alimqul qoʻmondonligi ostidagi Qoʻqon xonligi qoʻshinlari va Rossiya imperiyasi qoʻshinlari otryadi oʻrtasida toʻqnashuv boʻlib oʻtgan. Askarlar general Mixail Chernyaev tomonidan razvedka uchun yuborilgan edi. Darxon sohillarida qoʻqonliklar mudofaa pozitsiyalarini egalladilar. Kuchli otishma bilan boshlangan bu ruslarning Shoʻrtepa hududidagi (Qorasuv va Kichkina-Qorasuv qoʻshilish joyida) qarorgohiga chekinishiga olib keldi.
Toshkent zabt etilgandan keyin Darxon kanali Yangi shahar qismidagi birinchi kvartallari xududidan oqib oʻtgan[3].
Adabiyot
[tahrir | manbasini tahrirlash]- OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Атлас «Ташкент» малый. Выпуск 1 (2007—2008 г.). Ташкент: Госкомгеодезкадастр, 2007 — 41-bet. ISBN 978-9943-15-128-4.
- ↑ „Постановление № 282 Кабинета Министров Республики Узбекистан о мерах по улучшению санитарного состояния и благоустройства каналов на территории города Ташкента от 16 октября 2013 года. Приложение № 3. Перечень передаваемой в ведение Специализированного управления части системы магистральных каналов и сооружений, расположенных на территории города Ташкента“ (deadlink). 2014-yil 25-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 27-dekabr.
- ↑ „Старый Ташкент. Улица Ассакинская“ (deadlink). 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 21-dekabr.
 | Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak. |