Grb Srbije
Grb Republike Srbije je beli dvoglavi orao na crvenom štitu, sa četiri ocila na grudima, i krunom iznad. Kljunovi orla su široko razjapljeni, noge su raširene, a ispod svake kandže leži po jedan zlatni ljiljan. Preporučen je 17. avgusta 2004. godine, zajedno sa drugim državnim znamenjima, a usvojen 19. maja 2009.[1] kada je zamenio dotadašnji grb Republike Srbije.
Na referendumu o nacionalnim simbolima,[2] 31. maja 1992., većina[3] je građana bila za zastavu sa crvenom petokrakom, i tradicionalni grb Srbije u obliku crvenoga štita s četiri ocila, ali bez dvoglavoga orla.[2] Referendum prema pravilima nije uspeo, jer nije izašlo preko 50% upisanih birača (uključujući i birače na Kosovu).
Grb Republike Srbije je isti kao grb Kraljevine Srbije i predstavlja čin vraćanja monarhijskih obeležja.
Glave orla su oivičene sa po devet pera i okrenuta ka spoljnim stranama štita. Kljunovi dvoglavog belog orla su zlatne boje i široko razjapljeni. Pera na repu orla raspoređena su po četiti reda sa sedam pera. Krila orla su raširena i zajedno sa repom i glavama formiraju krst. Na svakom krilu su četiri reda pera sa sledećim rasporedom: u prvom redu je sedam pera, u drugom redu je devet pera (dva velika i sedam manjih), u trećem redu je sedam pera, u četvrtom redu je sedam pera (četiri velika i tri manja). Noge orla su raširene po dijagonali štita, a ispod svake kandže nalazi se po jedan zlatni ljiljan (zlatni krin). Noge i kandže orla su zlatne boje. Pera na nogama su bele boje i ima ih sedam. Rep orla je pozicioniran u odnosu na vertikalnu osu štita. U tri reda je raspoređeno po sedam pera. Vrhovi svih pera na dvoglavom belom orlu su zaobljeni.
.svg?lang=sh)
Na grudima dvoglavog belog orla nalazi se mali štit polukružnog oblika crvene boje podeljen belim krstom na četiri polja sa po jednim ocilom u svakom polju. Ocila su bele boje okrenuta ka spoljnim stranama štita. Kruna je pozicionirana centralno u odnosu na vertikalnu osu štita i glava orlova. Boja krune je zlatna ukrašena sa četrdeset belih bisera, osam plavih safira i dva crvena rubina. Na vrhu krune se nalazi krst.
.svg?lang=sh)
O državnom grbu Srbije za vrijeme Nemanjića nema pozitivnih podataka. Dvoglavi orao, koga vidimo već na novcima i pečatima Dušanovoga vlastelina Olivera i kasnije Lazarevića i Brankovića, javlja se kao dvoglavi zlatni orao na crvenoni polju s rogovima u kljunu u zbornicima Ulriha Rajhentala i Konrada Grinenberga kao grb srpskih despota. Orbini donosi grb sa ocilima, okrenutim prema spoljašnosti, i jednoglavim orlom sa krunom u sredini krsta kao grb kralja Vukašina.
Grb sa četiri ocila je prihvatio Stefan Lazarević, sin kneza Lazara, nakon što je 1402. postao romejski podanik. Ocila su ustvari četiri slova beta (ββββ), vladarski akronim dinastije Paleolog: Bazileus Bazileom Bazilenom Bazilenovius ("Vladar vladara vlada vladarima"). Četiri ocila u trećoj deceniji 18. vijeka postaju dio grba karlovačke mitropolije. Grb karlovačke mitropolije potvrdila je carica Marija Terezija 17/5 1777, a krst sa ocilima ušao je u srpski narod. I u štitu grba srpske Vojvodine od 1848. i 1861. postoji srebrni krst na crvenom polju sa ocilima između krakova krsta.
Štit sa ocilima je postao državni grb za vrijeme kneza Miloša. U čl. 4 Sretenjskog ustava od 1835. opisan je ovako: Grb narodni srpski predstavlja krst na crvenom polju, a među krakovima krsta po jedno ognjilo okrenuto krstu. Sav grb opasan je zelenim vijencem s desne strane od hrastova, a sa lijeve od maslinova lista. Tvorac grba je Dimitrije Davidović.
1888. godine proglašenjem kraljevine promenjen je i srpski državni grb. Stojan Novaković je u grb novovekovne Srbije ubacio dvoglavog orla, pretpostavljajući da je to bio grb Nemanjićke Srbije. Grb je u čl. 2. Ustava od 21/12 1888 opisan ovako: Grb je kraljevine Srbije dvoglavi bijeli orao na crvenom štitu s krunom kraljevskom. Vrh obje glave dvoglavoga bijelog orla stoji kruna kraljevska; ispod svake pandže po jedan krinov cvijet. Na prsima mu je grb kneževine Srbije: bijeli krst na crvenom štitu sa po jednim ognjilom u svakom uglu krsta. Sličan je opis grba u Ustavima od 6/4 1901 i 5/6 1903.
1947. godine je usvojen grb Narodne Republike Srbije, iz kojeg su izbačena dinastička obeležja, a ubačena obeležja radnika i seljaka, u duhu socrealizma. Zadržan je štit sa četiri ocila, izbačen dvoglavi orao, a vraćena hrastova grana. Od novih simbola je ubačena pšenica koja predstavlja seljake, zupčanik koji predstavlja radnike, crvena petokraka simbol komunizma, i sunce na izlasku koje znači novo svitanje. U dnu su ispisane godine narodnih ustanaka u Srbiji, 1804. i 1941. Tvorac grba je Đorđe Andrejević Kun. Ovaj grb Srbije je službeno važio 62 godine (uveden ustavom 1947 - ukinut zakonom 2009), što ga čini najdugovečnijim grbom Srbije u novijoj istoriji.
Na referendumu o nacionalnim simbolima 1992. većina građana je bila za grb s četiri ocila, bez dvoglavoga orla. Referendum nije uspeo, pa su monarhijski simboli (orao i kruna) kasnije uvedeni bez referenduma. Skupština Srbije je 2004. mimo ustava naložila da se važeći grb Republike suspenduje, a da se koristi grb Kraljevine iz 1888. godine, što je 2009. godine zakonom potvrđeno.
- Narodna enciklopedija (1927 g.), članak napisao Dr. Milko Kos
- ↑ „Zakon o izgledu i upotrebi grba, zastave i himne Republike Srbije”. Službeni glasnik Republike Srbije – br. 36/2009. Narodna skupština Republike Srbije – JP „Službeni glasnik“. 11. 5. 2009. – važeći od: 2009-05-19. Arhivirano iz originala na datum 2010-01-06. Pristupljeno 21. 12. 2009.
- ↑ 2,0 2,1 Skrozza, Tamara; Grujičić, Nebojša (13. 02. 2003.). „Simboli Državne Zajednice Srbija i Crna Gora : Plavo i plavetno na paragvajski način”. Tjednik Vreme – broj 632. Izdavač: NP "Vreme" d.o.o. Pristupljeno 26. 06. 2009.
- ↑ „Svi naši referendumi”. Radio-televizija Vojvodine. 06. 03. 2008.. Pristupljeno 26. 06. 2009.
- Grb, zastava i himna Republike Srbije
- Кратки графички историјат нововековних грбова Србије од 1882. до 2010 Arhivirano 2018-04-18 na Wayback Machine-u
- House of Karadjordjevic Coat of Arms
- Друштво српских грбоносаца “Милош Обилић”
| Državna zastava / Državni grb |
| Spisak državnih zastava | Spisak državnih grbova |