István Ertl
| István Ertl | |
|---|---|
 István Ertl en aprilo 2019 | |
| Persona informo | |
| Naskiĝo | 24-an de aŭgusto 1965 (59-jaraĝa) en Budapeŝto |
| Lingvoj | Esperanto • franca • hungara • estona • nederlanda • angla |
| Nacieco | hungaro |
| Ŝtataneco | Hungario Francio 
|
| Familio | |
| Edz(in)o | Liina Vahtrik (2023–) Fabienne Berthelot-Ertl (1993–2018)
|
| Infanoj | Klára Ertl (  Fabienne Berthelot-Ertl)Ruben Ertl ( Fabienne Berthelot-Ertl)Dorián Ertl ( Fabienne Berthelot-Ertl)
|
| Okupo | |
| Okupo | esperantisto tradukisto instruisto
|
| Esperanto | |
| Tradukis en Esperanton | listo de liaj tradukoj |
| Verkis en Esperanto | listo de liaj verkoj |
| Aliaj aktivaĵoj | komitatano de UEA |
István Ertl (naskiĝis la 24-an de aŭgusto 1965[1] en Budapeŝto) estas hungara/franca esperantisto loĝanta en Luksemburgo.
Vivo
[redakti | redakti fonton]István Ertl estas instruisto, tradukisto kaj interpretisto. Li laboris en 2002-2003 kiel inform-oficisto de Eŭropa Reto Kontraŭ Rasismo en Bruselo, kaj en 2003 fariĝis la unua hungarlingva tradukisto de la Eŭropa Revizora Kortumo en Luksemburgo.
Lia patrino mortis relative frue en aĝo de 54 jaroj en 1991, kiam István estis 25-jara. Post kiam li edziĝis al la franca esperantistino Fabienne Berthelot, naskiĝis la infanoj Ruben, Klára kaj Dorián, kiuj ĉiuj iĝis denaskaj Esperanto-parolantoj kaj kreskis en Luksemburgo. Fabienne restis lia edzino ĝis sia morto en 2018. En 2023 li edziĝis al la estona aktorino Liina Vahtrik.
Esperanto-agado
[redakti | redakti fonton]Li esperantistiĝis memlerne en 1977, kiel 11-jarulo, kaj pasigis formalan korespondan kurson en 1980 kun Georgi Mihalkov. En Caltagirone (Sicilio) li instruis Esperanton en 1986 kaj 1987, kunfondis tie la lokan klubon "Verda aglo", kuninstruis (1986-88) en la t.n. "pirataj kursoj" hungaraj kaj instruis Esperanto-literaturon ĉe Universitato ELTE (Budapeŝto, 1990-91) kaj ĉe Universitato Adam Mickiewicz en Poznan (ekde 1999). Ertl redaktis la revuojn Internacia Pedagogia Revuo (1987-1991), Opus Nigrum (1987-1990), Kontakto (1990-1991) kaj Esperanto de UEA de 1992 ĝis 2001. Tiujare, li demisiis kun du aliaj oficistoj de UEA pro nekontento pri la konduto de kelkaj ties estraranoj. Ertl kunfondis en aprilo 2003 la retan bultenon Libera Folio.[2] Li estis redakciano de Literatura Foiro kaj estas unu el la redaktoroj de Beletra Almanako, redakciano de La Ondo de Esperanto, konstanta kunlaboranto de Kontakto kaj multjara, sporada kontribuanto al la magazino Monato.
Li estas membro de la Konsilio de UEA (2013-), estis ties komitatano (2004-2010) kaj membro (2005-2008) de ties Elekta Komisiono; estas estrarano de IKEL, Internacia Komitato por Etnaj Liberecoj (2005-), komitatano de Akademio Literatura de Esperanto (2007-), membro de la arbitracia komisiono de Tutmonda Esperantista Ĵurnalista Asocio (2008-). Sekretario de Fondaĵo Grabowski (2008-).
Ertl finis staĝon pri interpretado ĉe la Instituto de Tradukistoj, Interpretistoj kaj Internaciaj Rilatoj en Strasburgo; li faris samtempan interpretadon al Esperanto en eventoj pri lingvopolitiko.
Verkoj
[redakti | redakti fonton]Originalaj
[redakti | redakti fonton]- Lajos Tárkony kaj la Budapeŝta Skolo (literatura studo, 1990)
- Tiu toskana septembro (kun Corrado Tavanti, krimromano, 1990)
- Esperanto kaj la estonteca plurlingvismo. Diskuto kun Umberto Eco (Kun François Lo Jacomo, 1994)
- Du poemoj kaj kvin prozaĵoj en Ek al Leg'! (1991), Tempo fuĝas (1995), Sferoj 10 (2000), Mondoj (2001) kaj Vizaĝoj (2010).
- Eseoj en Struktura kaj socilingvistika esploro de Esperanto (1997), Abunda fonto. Memorlibro omaĝe al Prof. István Szerdahelyi (2009), La arto labori kune. Festlibro por Humphrey Tonkin (2009) kaj Dek gazetoj (2010)
- Rememoroj en Hermann: Fragmente / Fragmentoj (2000), Lee Chong-Yeong, gvidanto nia (2009) kaj Abunda fonto (2009)
- La Postdomo (satira romaneto, 2003)
- Provizore (poemaro, 2004).
- Vi(d)vokroniko, aŭ: Dek ok monatoj (eseo, Beletra Almanako 35, 2019)
Redaktis la anglan version The Infant Race de la Aulda poemo La infana raso, tradukita de Girvan McKay.
Tradukoj
[redakti | redakti fonton]Tradukoj al Esperanto:
- Stilekzercoj de Raymond Queneau (1986, 2006)
- Pri feliĉa vivado (filozofia traktato de Seneca, 1991, 2015)
- Kaj ni solas (poemaro, 1991, 2020), de Heinz Kahlau
- Mi ĉiam tia rememoru vin (antologio de bulgara ampoezio, red. kaj parte trad., 1992)
- Esplorvojaĝo (1994; senlicenca reeldono de ERA en 2000), de Jules Verne
- Unuminutaj noveloj (red. kaj parte trad., 1995), de István Örkény
- Klaŭstralio (utopio, 1997, 2005), de István Bejczy
- Unu novelo en Omaĝe al Aldecoa (1999), de Ignacio Aldecoa
- Sensorteco (romano, 2003, 2018), de Imre Kertész
- Ĉu nur-angla Eŭropo? Defio al lingva politiko (monografio, 2004), de Robert Phillipson
- La unufoja lando (poemaro, 2005, red. kaj plejparte trad.), de Tomas Venclova
- La sekreta miraklo (antologio, 2008, red. kaj parte trad.), de Jorge Luis Borges
- Podlaĥia antologio (2009, provlegis kaj parte trad.)
- Unu nekredebla Facebook-vivo en sesdek unu simplaj meditoj (2011), de Arjen van Veelen
- La aventuroj de Ŝerloko Holmso (2013, parte trad.), de Arthur Conan Doyle
- Mi inventas la mondon (2015, provlegis kaj parte trad.), de Wisława Szymborska
- Konsilo de ateisto: kredu je Dio (2015, parte trad.), de István Sigmond
- Pri la eta talpo, kiu volis scii kiu faris tion sur lian kapon (2023), de Werner Holzwarth kaj Wolf Erlbruch
- La Edzino de l'tempvojaĝanto (2024), de Audrey Niffenegger
Aperis liaj tradukoj: en la francan, el verko de Mihály Kornis; en la hungaran, el verkoj de: William Auld, Jorge Luis Borges, Mies Bouhuys, Dino Buzzati, Remco Campert, Alfonso Rodríguez Castelao, Charles Coleiro, Jean Echenoz, Floor Haakman, Horacio, Petr Joukl, Edwin de Kock, Mario Luzi, Stefan MacGill, Meva Maron, Roger Martin du Gard, Mauro Nervi, Tonnus Oosterhoff, Jiří Orten, Rainer Maria Rilke, Pierre de Ronsard, Eduardo Gy. Rózsa, Georges Simenon, Nasos Vagenas, Jules Verne kaj Uwe Weiss;
krome, liaj hungaraj el-esperantigoj libroformaj de:
- La infana raso (William Auld) (A gyermeki faj, 1987),
- Varmas en Romo (Corrado Tavanti) (Hőség Rómában, 1988),
- Kumeŭaŭa, la filo de la ĝangalo (Tibor Sekelj) (Kumevava, az őserdő fia, 1988),
- La finna vojo (Urho Kekkonen) (A finn út, 1989),
- Kazinski venas tro malfrue (Deck Dorval) (A gyilkos későn érkezik, 1990),
- Maskerado ĉirkaŭ la morto (Teodoro Schwartz) (Álarcban, 2002).
- Maskerado ĉirkaŭ la morto, Modernaj Robinsonoj (Teodoro Schwartz) (Túlélni, 2018).
Aliaj
[redakti | redakti fonton]István Ertl kontribuis al la eldonoj BA1, BA3, BA4, BA6, BA8, BA9, BA10, BA13, BA19, BA20, BA22, BA23, BA31 kaj BA35 de la literatura libroforma revuo Beletra Almanako.
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ notita en Nia diligenta kolegaro, biografioj de 200 eminentaj esperantistoj, eldonejoj Sezonoj kaj Litova Esperanto-Asocio 2018 (esperante)
- ↑ Pietiläinen, Jukka. Kalle Kniivilä forlasos Liberan Folion. Libera Folio (2018-07-27). Arkivita el la originalo je 2018-07-27. Alirita 2018-07-27 . “La finndevena svedia ĵurnalisto Kalle Kniivilä kune kun István Ertl fondis Liberan Folion en aprilo 2003”.
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]
|
Trovu « István Ertl » inter la Vizaĝoj de homoj rilataj al la ideo «Internacia Lingvo» |
- The Infant Race
- Slipo pri István Ertl, verko kaj recenzoj (el Retarkivo 2009)
- Artikoloj en La Gazeto
- Libroj kaj aliaj dokumentoj de kaj pri István Ertl en la Kolekto por Planlingvoj kaj Esperantomuzeo de la Aŭstria Nacia Biblioteko (germane)
- tutpaĝa artikolo pri li de la 3-a de junio 2013 en la hungara gazeto Népszabadság (hungare)
- Presk-eraroj de Iŝtvan - Distra Vespero de NASK 2019.
- Lingvopolitikaj evoluoj en la Eŭropa Unio, prelego de István Ertl por EEU per Zoom, 25 feb. 2021.
- EsKu - Epizodo 54 - Istvan Ertl, jutuba filmeto aperinta 2024-04-05 (esperante)
