Jan Bajoński

Jan Bajoński

major lekarz
Data i miejsce urodzenia	11 grudnia 1888 Raszków
Data i miejsce śmierci	wiosna 1940 Katyń
Przebieg służby
Lata służby	od 1914
Siły zbrojne	Armia Cesarstwa Niemieckiego Wojsko Polskie
Stanowiska	lekarz baonu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa powstanie wielkopolskie wojna polsko-bolszewicka kampania wrześniowa II wojna światowa
Odznaczenia

Jan Bajoński (ur. 11 grudnia 1888 w Raszkowie, zm. wiosna 1940 w Katyniu) – polski lekarz ginekolog-położnik, major lekarz rezerwy Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Był synem Józefa i Anieli z Zielewskich. Jego bratem był Kazimierz Bajoński (1880-1927), ekonomista i przedsiębiorca. Jan Bajoński ukończył Królewskim Gimnazjum w Ostrowie. Następnie został absolwentem studiów medycznych Berlinie i Strasburgu. W 1916 uzyskał tytuł doktora medycyny ze specjalizacją w ginekologii i położnictwa.

Podczas I wojny światowej latach 1914-1918 służył w armii niemieckiej na froncie francuskim.

W 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Walczył w powstaniu wielkopolskim. Awansowany na stopień porucznika. W 1919 powołany na szefa pociągu sanitarnego, a później przeniesiony do 16 pułku ułanów wielkopolskich, następnie służył jako lekarz pułkowy na Froncie Litewsko-Białoruskim i w 14 pułku artylerii ciężkiej jako lekarz batalionu.

„Odznaczył się walecznością, znajdując się zawsze w pierwszej linii bojowej pułku. Pełniąc służbę w 16 puł., podczas odwrotu 5 Brygady Jazdy z Ukrainy w walkach pod Rohoźną, mjr Bajoński został, by zabrać rannych. Pod Szczurowicami, kiedy dowiedział się, że zostawiono ciężko rannego oficera w wiosce częściowo zajętej przez wroga, z kilkoma sanitariuszami pod ogniem wyniósł rannego”. Za te czyny został odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy nr 5348.

Po skończeniu wojny, w 1921 bezterminowo urlopowany, a w 1922 przeniesiony do rezerwy. W 1934, jako major rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Poznań Miasto i posiadał przydział do Kadry Zapasowej 7 Szpitala Okręgowego w Poznaniu.

Po zwolnieniu z wojska podjął pracę w klinice na Uniwersytecie Poznańskim jako ginekolog–położnik. 21 czerwca 1928 został habilitowany jako docent ginekologii i położnictwa. W czerwcu 1930 brał udział w zjeździe ginekologów w Krakowie jako członek prezydium. Członek rzeczywisty Konwentu Lechia – Korporacji Studentów Uniwersytetu Poznańskiego. Należał do Polskiej Korporacji Akademickiej Lechia i od 1937 do 1939 pełnił funkcję jej kuratorami z ramienia uczelni. Zamieszkiwał w Poznaniu przy ulicy Patrona Jackowskiego. Ponadto prymariusz Kliniki Położniczo–Ginekologicznej Poznańskiego Samorządu Wojewódzkiego, działacz zawodowy, członek Komisji Lekarskiej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, wiceprezes Związku Lekarzy obwodu poznańskiego, sekretarz obwodu poznańskiego Związku Lekarzy Słowiańskich oraz Rady Lekarzy Ubezpieczeniowych. Publikował w zakresie swojej specjalizacji lekarskiej, był autorem ok. 50 prac.

Wobec zagrożenia konfliktem zbrojnym 24 sierpnia 1939 został zmobilizowany do Kadry Zapasowej 7 Szpitala Okręgowego. Po wybuchu II wojny światowej, kampanii wrześniowej 1939 szpital został ewakuowany z Poznania do wojskowego szpitala okręgowej nr 2 Białowieży, gdzie agresji ZSRR na Polskę z 17 września, dzień później 18 września został aresztowany przez Sowietów. Został osadzony w Ostaszkowie, a od listopada w Kozielsku, zamordowany w Katyniu. Na wiosnę 1940 został przetransportowany do Katynia i rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. W 1943 jego ciało zostało zidentyfikowane pod numerem 2092 w toku ekshumacji prowadzonych przez Niemców (dosł. określony jako „Kilbinski Adam”; przy zwłokach zostały znalezione krzyż i legitymacja Orderu Virtuti Militari, wizytówka, listy, pocztówki), został pochowany na terenie obecnego Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu. Od 28 lipca 2000 spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu. Numer tabliczki epitafijnej Jana Bajońskiego na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu to 77.

Jego żoną była Józefa, z domu Preibisz, z którą miał dwie córki: Zofię i Irenę.

Publikacje

• Spontane Uterusruptur während der Schwangerschaft (1917)
• Badania bakteriologiczne pochwy w porodzie i w połogu, z uwzględnieniem paciorkowców, gronkowców, prątków okrężnicy i laseczek pochwowych (1927)
• Profilaktyczne sprowadzenie nóżki w przypadkach położeń pośladkowych (1930)
• Gorączka połogowa (1933)
• Stosunek wyrostka robaczkowego do narządów rodnych kobiety (1934)

Upamiętnienie

5 października 2007 Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia podpułkownika. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia” w Radomiu został zasadzony Dąb Pamięci upamiętniający Jana Bajońskiego.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 5348
• Krzyż Walecznych (1921)

Zobacz też

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• Tadeusz Żuralski, Tadeusz Zawodziński – inni lekarze ginekolodzy habilitowani, zamordowani w Katyniu

Bibliografia

• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
• Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Katyń. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2000. s. 14. [dostęp 2014-04-25].
• Biogram na stronie korporacji „Lechia”
• Klinika Położniczo-Ginekologiczna. W: Halina Potyrałowa: Wydział Lekarski i Oddział Farmaceutyczny Uniwersytetu Poznańskiego 1919-1939. Bibliografia publikacji. Materiały biograficzne. Poznań: 1997, s. 529-566.
• Maria Magdalena Blombergowa. Uczeni polscy rozstrzelani w Katyniu, Charkowie i Twerze. „Analecta”, s. 20, R. 9 Z. 2 (18) / 2000. 

Linki zewnętrzne

• Publikacje Jana Bajońskiego w bibliotece Polona