Julio Caro Baroja
Biografía | |
---|---|
Nacemento | 13 de novembro de 1914 Madrid, España |
Morte | 18 de agosto de 1995 (80 anos) Bera, España |
Catedrático | |
Datos persoais | |
Educación | Universidade Complutense de Madrid Instituto-Escuela |
Actividade | |
Campo de traballo | Antropoloxía, Etnografía, lingüística e Historia moderna (en) |
Ocupación | antropólogo, historiador, lingüista, mestre |
Empregador | Universidade Complutense de Madrid |
Membro de | |
Interesado en | Bruxaría e Madrid |
Obra | |
Doutorando | Joseba Agirreazkuenaga (en) |
Familia | |
Pais | Rafael Caro Raggio e Carmen Baroja |
Irmáns | Pío Caro Baroja |
Parentes | Pío Baroja, tío |
Premios | |
Julio Caro Baroja, nado en Madrid o 13 de novembro de 1914 e finado en Bera o 18 de agosto de 1995, foi un antropólogo, historiador, lingüista, folclorista e ensaísta español, fillo da escritora e etnóloga Carmen Baroja e sobriño do escritor Pío Baroja e do pintor e escritor Ricardo Baroja.
O conxunto da súa obra alcanza unhas setecentas entradas, entre libros, artigos, prólogos e ensaios.[1]
Traxectoria
[editar | editar a fonte]Julio Caro Baroja era fillo do editor Rafael Caro Raggio, que fundou a editorial Caro Raggio Madrid en 1917,[2] e de Carmen Baroja, escritora e etnólga que publicou co pseudónimo de Vera Alzate.[3] Era irmán do documentalista, etnógrafo e escritor Pío Caro Baroja.
De neno mudouse á vila navarra de Bera, onde pasou moito tempo co seu tío Pío Baroja, que tivo unha grande influencia na súa educación. A súa primeira escola foi no Instituto-Escuela de Madrid entre 1921 e 1931. Posteriormente asistiu á Universidade de Madrid. A guerra civil tomouno por sorpresa e volveu a Bera. O seu pai permaneceu en Madrid e perdeu a súa imprenta cando o edificio foi destruído nun bombardeo.[4]
Caro Baroja foi discípulo de Telesforo Aranzadi, José Miguel de Barandiarán, Hermann Trimborn e Hugo Obermaier, que o encamiñaron cara á historia e a etnografía.[1] Doutorouse en Historia antiga pola Universidade de Madrid, onde exerceu brevemente como profesor. Posteriormente dirisiu o Museo do Pobo Español de Madrid, mais traballou basicamente en solitario. Por distintas razóns, tanto persoais como circunstanciais, mantívose á marxe da universidade, agás durante dous curtos períodos de docencia, un en Coímbra e outro, moito máis tarde, no País Vasco.
En 1947, foi nomeado membro correspondente da Euskaltzaindia e da Real Academia de las Buenas Letras de Barcelona. Realizou numerosas viaxes por España e polo estranxeiro, con estadías prolongadas nos Estados Unidos e Inglaterra (entre 1951 e 1953). A súa tese de doutoramento (1941) foi a base dunha triloxía moi posterior sobre os ciclos das festas de inverno (El carnaval, 1965), de primavera (La estación de amor, 1979) e de verán (El estío festivo, 1984).[1]
Nos seus primeiros libros expuxo unha síntese da etnoloxía en España e particularmente da do País Vasco: Los pueblos del norte de la península Ibérica (1943), Los pueblos de España (1946), Los vascos (1949). Os seus estudos relacionados con aspectos tecnolóxicos veñen da época en que dirixiu o Museo do Pobo Español. Entre eles cómpre salientar os dedicados aos arados (1949) e aos muíños de vento (1952), publicados na Revista de Dialectología y Tradiciones Populares, da que foi director durante quince anos.[1]
Unha viaxe ao Sáhara en 1952 orientou o seu interese cara ás minorías étnicas, que reflectiu en Estudios saharianos (1955). En 1957 publicou o seu estudo histórico Los moriscos del reino de Granada. Froito do seu intenso labor de investigación nos arquivos da Inquisición foron Las brujas y su mundo (1961),[5] Vidas mágicas e Inquisición (2 vols., 1967) e Los judíos en la España moderna y contemporánea (3 vols., 1961-1962). Tamén publicou diversos traballos sobre minorías como o pobo xitano, ou sobre sectores sociais marxinados como os mendigos ou os bandidos históricos da área mediterránea.[1]
Nos 18 volumes que compoñen os Estudios vascos recóllense artigos publicados entre as primeiras monografías e obras de madureza. Sobre o País Vasco e Guipúscoa en particular elaborou co seu irmán Pío un par de extensos filmes etnográficos. Nese ámbito tamén se inscribe Los vascones y sus vecinos, sobre a relación entre os vascóns e os seus veciños da Aquitania.[1] Sobre a súa familia construíu a memoria biográfica titulada Los Baroja.
Caro Baroja faleceu aos oitenta anos e foi enterrado en Bera (Navarra),[6] onde os Baroja posuían unha casa familiar chamada «Itzea», palacete que adquiriu o seu tío Pío.[1]
Recoñecementos
[editar | editar a fonte]Foi académico de número da Real Academia Española, da Real Academia da Historia e máis de Euskaltraindía (Real Academia da Lingua Vasca). Recibiu o Premio Príncipe de Asturias de Ciencias Sociais (1983),[7] a Medalla de Ouro ó Mérito nas Belas Artes (1984), o Premio Nacional das Letras Españolas, o Premio Internacional Menéndez Pelayo (1989) e o Premio Príncipe de Viana da Cultura (1995).[8] Dende 1995, o Museo Etnolóxico de Navarra, en Estella, leva o seu nome.[9]
Obra
[editar | editar a fonte]A que se presenta é unha escolma da súa ampla obra.
- Estudios vascos. San Sebastian: Txertoa, 1973. ISBN 84-7148-009-3
- Algunos mitos españoles: ensayos de mitología popular. Madrid: Edic. del Centro, 1974. ISBN 84-7227-007-6
- Vasconiana. San Sebastian: Txertoa, 1974. ISBN 84-7148-014-X
- Los pueblos del norte. San Sebastian: Txertoa, 1977. ISBN 84-7148-007-7
- La aurora del pensamiento antropológico: la antropología en los clásicos griegos y latinos. Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 1983.
- Los Baroja: (memorias familiares). Madrid: Taurus, 1978. ISBN 84-306-2050-8
- Las formas complejas de la vida religiosa: (religión, sociedad y caracter en la España de los siglos XVI y XVII. Madrid: Akal, 1978. ISBN 84-7329-359-2
- El carnaval: (análisis histórico-cultural). Madrid: Taurus, 1979. ISBN 84-306-3502-5
- La estación de amor: (fiestas populares de mayo a San Juan). Madrid: Taurus, 1979. ISBN 84-306-3503-3
- Sobre la lengua vasca y el vasco-iberismo. San Sebastián: Txertoa, 1979. ISBN 84-7148-052-2
- Los vascos. San Sebastián: Txertoa, 1982. ISBN 84-7148-102-2
- El laberinto vasco. San Sebastián: Txertoa, 1984. ISBN 84-7148-041-7
- Brujería vasca. San Sebastián: Txertoa, 1985. ISBN 84-7148-017-4
- Los judíos en la España moderna y contemporánea. Madrid: Istmo, 1986. ISBN 84-7090-089-7
- Las brujas y su mundo. Madrid: Alianza, 1988. ISBN 84-206-1012-7
- Los pueblos de la Península Ibérica: temas de etnografía española. San Sebastian: Crítica, 1991. ISBN 84-7423-486-7
- El carnaval: análisis histórico-cultural. Madrid: Círculo de Lectores, 1992. ISBN 84-226-3902-5
- El señor inquisidor y otras vidas por oficio. Madrid: Alianza Editorial, 1993. ISBN 84-206-4620-2
- Los moriscos del Reino de Granada. Madrid: Istmo, 1995. ISBN 84-7090-076-5
- Los pueblos de España. Madrid: Istmo, 2000. ISBN 84-7090-115-X
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Departamento de Educación, Universidades e Investigación del Gobierno Vasco. "Julio Caro Baroja". Hiru.eus. Consultado o 23 de marzo de 2019.
- ↑ "Editorial Caro Raggio Madrid | Baroja's World". Caroraggio.com. Arquivado dende o orixinal o 03 de febreiro de 2015. Consultado o 2014-01-03.
- ↑ "Carmen Baroja Nessi :: Auñamendi Entziklopedia". Euskomedia. Consultado o 2014-01-03.
- ↑ "Rafael Caro Raggio :: Auñamendi Entziklopedia". Euskomedia. Consultado o 2014-01-03.
- ↑ "Julio Caro Baroja: 1914-1995". EMuseum at Minnesota State University, Mankato. Archived from the original on 2010-01-06.
- ↑ "El hombre múltiple y necesario". El Diario Vasco (en castelán). 2014-11-16. Consultado o 2020-08-07.
- ↑ "PREMIO PRÍNCIPE DE ASTURIAS DE CIENCIAS SOCIALES 1983". fpa.es (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 26 de xaneiro de 2021. Consultado o 4 de abril de 2021.
- ↑ "Julio Caro Baroja". hiru.eus (en castelán). Consultado o 4 de abril de 2021.
- ↑ "Museo Etnológico de Navarra "Julio Caro Baroja"". navarra.es (en castelán). Consultado o 4 de abril de 2021.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Julio Caro Baroja |
A Galipedia ten un portal sobre: País Vasco |
Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Ortiz García, Carmen (2018). « Dans le labyrinthe de l’anthropologie et de l’histoire : Vie et œuvre de Julio Caro Baroja », en BEROSE - International Encyclopaedia of the Histories of Anthropology, París.
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Julio Caro Baroja no programa de La 2 (TVE) A fondo, con Joaquín Soler Serrano: 1; 2; 3; 4; 5; 6; 7; 8; 9; 10; 11.
Predecesor: Guillermo Díaz-Plaja Contestí |
Real Academia Española (Cadeira P) 1986-1995 |
Sucesor: Ángel González |
Predecesor: Ignacio Herrero de Collantes |
Real Academia da Historia (Medalla 20) 1962-1995 |
Sucesor: Álvaro Galmés de Fuentes |
- Nados en Madrid
- Nados en 1914
- Finados en 1995
- Escritores de España
- Escritores en lingua castelá
- Ensaístas
- Antropólogos de España
- Etnógrafos e folcloristas
- Premios Princesa de Asturias de Ciencias Sociais
- Alumnos da Universidade Central de Madrid
- Académicos da Euskaltzaindia
- Académicos da Real Academia Española
- Académicos da Real Academia da Historia
- Premio Nacional das Letras Españolas