Karol II Podiebradowicz

Karol II Podiebradowicz
	; Herb Podiebradów
	Książę oleśnicki
Okres	od 1569; do 1617
Poprzednik	Karol Krzysztof Podiebradowicz
Następca	Karol Fryderyk Podiebradowicz
	Książę legnicko-brzeski (jako regent)
Okres	od 1605; do 1609
Poprzednik	Anna Maria Anhalcka
Następca	Jan Chrystian brzeski
	Starosta generalny Śląska
Okres	od 1608; do 1617
Poprzednik	Jan VI von Sitsch
Następca	Adam Wacław cieszyński
	Dane biograficzne
Dynastia	Podiebradowie
Data i miejsce urodzenia	15 kwietnia 1545 ; Oleśnica
Data i miejsce śmierci	28 stycznia 1617 ; Oleśnica
Miejsce spoczynku	bazylika św. Jana Apostoła w Oleśnicy
Ojciec	Henryk II Podiebradowicz
Matka	Małgorzata von Mecklenburg-Schwerin
Rodzeństwo	Karol (1543), Jerzy (1544–1556) Henryk III Podiebradowicz, Anna (1539–1568), Salomena (1540–1567), Katarzyna (1548–1579)
Żona	1. Katarzyna Berke (Berkova) z Dube i Lipy (1570); 2. Elżbieta Magdalena (1585)
Dzieci	1.1 Henryk Wacław (st.); 1.2 Małgorzata Magdalena; 2.1 Jerzy; 2.2 Karol; 2.3 Henryk Wacław (mł.); 2.4 Karol Fryderyk; 2.5 Barbara Małgorzata; 2.6 Jerzy Joachim; 2.7 Elżbieta Magdalena (1599–1631); 2.8 Zofia Katarzyna
	Multimedia w Wikimedia Commons

Karol II Podiebradowicz, (cz. Karel II minstenbersko-olesnicky, niem. Karl II von Münsterberg-Öls, Karl II von Podiebrad, ur. 15 kwietnia 1545 w Oleśnicy, zm. 28 stycznia 1617 tamże) – książę ziębicki i oleśnicki.

Życiorys

Karol II był piątym dzieckiem Henryka II Pobiedradowicza, księcia ziębicko–oleśnickiego i Małgorzaty von Mecklenburg-Schwerin (1515–1559), córki księcia Meklemburgii Henryka V Zgodnego. Po śmierci ojca, w 1548, Karol II wraz z bratem Henrykiem III objął panowanie w bierutowskiej części księstwa oleśnickiego pod regencją stryja Joachima, biskupa brandenburskiego, za którego sprawą Karol II w latach 1561–1570 przebywał na dworze cesarskim Ferdynanda I i Maksymiliana II. Obracając się w kręgu dworu cesarskiego młody Karol zdobył doświadczenie dworskie, które predestynowało go później do wykonywania misji dyplomatycznych na rzecz Habsburgów; w 1587 cesarz Rudolf II wysłał Karola II na elekcję do Warszawy, na której jednym z kandydatów do tronu polskiego był Maksymilian III Habsburg. W 1568 Karol II wraz z bratem Henrykiem III kupili od swojego stryjecznego brata Karola Krzysztofa oleśnicką część księstwa oleśnickiego, a po jego śmierci, 17 marca 1569, obaj bracia weszli w posiadanie całego księstwa oleśnickiego.

17 września 1570 Karol II poślubił Katarzynę Berke (Berkova) z Dube i Lipy (1553–1583), po jej śmieci Karol II poślubił 17 listopada 1585 Elżbietę Magdalenę, córkę Jerzego II brzeskiego. Uroczystość zaślubin zaszczycił swoją obecnością cesarz Rudolf II, król Danii Fryderyk II oraz elektorowie i książęta Rzeszy.

Karol II został pochowany w kościele zamkowym w Oleśnicy.

Rządy i działalność kulturalna

W 1574 za niespłacone długi traci na rzecz wierzycieli Złoty Stok wraz z mennicą, zastawia także Bierutów z zamkiem i okolicznymi wsiami rodzinie von Schindel. Gdy sytuacja finansowa Karola II poprawiła się, w 1599 nabył od Andrzeja Leszczyńskiego Międzybórz, a 1609 wykupił z zastawu Bierutów z okolicznymi wsiami. W 1600 wybudował kanał doprowadzający wodę do Oleśnicy, tym samym miasto otrzymało wodociągi. W 1614 nakazał wybudować młyny papiernicze i zbożowe na rzece Oleśnicy w Smardzowie. Za czasów Karola II następuje rozwój mieszczaństwa w Oleśnicy; w 1592 nadał miastu przywilej handlu bydłem. Mieszczanie oleśniccy bogacili się handlując wyrobami rzemieślniczymi oraz uprawiając gospodarkę rolną. W 1606 Karol II skupił w swoich rękach władzę w znacznej części Śląska; w latach 1605–1609, do czasów uzyskania pełnoletniości bratanków swojej drugiej żony – Jana Chrystiana i Jerzego Rudolfa – sprawował władzę regencką w księstwie legnicko–brzeskim; w 1608 roku został generalnym starostą Śląska. Zainicjował powstanie tak zwanego listu majestatycznego, równouprawniającego wyznanie luterańskie z katolickim.

Działalność kulturalna i budowlana Karola II zaowocowała gruntowną przebudową oleśnickiego zamku w stylu renesansowym; zmienił się także charakter zabudowy Oleśnicy - książę osobiście interweniował, aby budynki miejskie powstawały w nowym stylu odrodzenia. W 1593 rozpoczęła ponownie w Oleśnicy pracę drukarnia; w 1594 Karol II założył w mieście szkołę średnią zwaną Gymnasium Illustre^[1]. W tym samym czasie z inicjatywy księcia powstała biblioteka łańcuchowa w kościele zamkowym. Na dworze Karola II prężnie rozwijała się kultura muzyczna dzięki sprowadzeniu przez księcia do Oleśnicy znakomitych muzyków. Zgodnie w wymaganiami epoki odrodzenia założył ogród zwany Fasanerie, sprowadzając nieznane wcześniej egzotyczne drzewa i krzewy.

Przypisy

↑ PiotrP. Kalinowski PiotrP., Monety książąt ziębickich: katalog : lata 1429-1742, Verlag_PK, 2010, ISBN 978-83-61755-71-5 [dostęp 2024-09-30], Cytat: Miał pasje budowania ... 5 grudnia 1594 roku średniej szkoły - "Gymnasium Illustre" (pol.).

Bibliografia

Głogowski S. Genealogia Podiebradów, Gliwice 1997
Matwijowski K. Od schyłku XV wieku do końca wojny trzydziestoletniej, w: Oleśnica. Monografia miasta i okolic, red. Michalkiewicz S., Ossolineum 1981
Przyłęcki M. Renesans Oleśnicy, [w:] Panorama Oleśnicka, nr 30, 1994
Petry L., Menzel J.J.,Geschichte Schlesiens, tom 2, Stuttgart 2000
Weczerka H., Handbuch der historischen Stätten: Schlesien, Stuttgart 1977

Linki zewnętrzne

Rządy Karola II w Oleśnicy

[1] PiotrP. Kalinowski PiotrP., Monety książąt ziębickich: katalog : lata 1429-1742, Verlag_PK, 2010, ISBN 978-83-61755-71-5 [dostęp 2024-09-30], Cytat: Miał pasje budowania ... 5 grudnia 1594 roku średniej szkoły - "Gymnasium Illustre" (pol.).

[1]