Przejdź do zawartości

Kolnowice

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kolnowice
wieś
Ilustracja
Kościół parafialny w Kolnowicach z 1874
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Biała

Liczba ludności (2011)

272[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-210[3]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0491305

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Kolnowice”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Kolnowice”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Kolnowice”
Położenie na mapie gminy Biała
Mapa konturowa gminy Biała, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Kolnowice”
Ziemia50°23′42″N 17°35′19″E/50,395000 17,588611[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Kolnowice (dodatkowa nazwa w j. niem. Kohlsdorf, cz. Kolnovice[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała[5][6]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Wysoczyzny Bialskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nią Potok Kolnowicki.

Przysiółkiem wsi jest Kokot[5][6].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kolnowice. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 272 osoby[2].

Geografia

[edytuj | edytuj kod]

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 10 km od granicy z Czechami, na Wysoczyźnie Bialskiej. Należy do Euroregionu Pradziad[7]. Leży na obszarze 776 ha. Ma charakter rolniczy[8]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[9].

Środowisko naturalne

[edytuj | edytuj kod]

W Kolnowicach panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,0 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Kolnowic wynoszą 622 mm. Dominują wiatry zachodnie[10].

Integralne części wsi

[edytuj | edytuj kod]
Integralne części wsi Kolnowice[5][11]
SIMC Nazwa Rodzaj
0491311 Kokot przysiółek
Panorama Kolnowic od strony południowej
Panorama Kolnowic od strony południowej

Nazwa

[edytuj | edytuj kod]

Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod niemiecką nazwą Kohlsdorf, zgermanizowaną Kolnowitz zanotowaną w 1534 roku, a także wymienia obecnie używaną, polską nazwę Kolnowice we fragmencie: „Kohlsdorf, 1534 Kolnowitz, polnisch Kolnowice”[12]. 15 marca 1947 r. nadano miejscowości polską nazwę Kolnowice[13].

W historycznych dokumentach nazwę miejscowości wzmiankowano w różnych językach oraz formach: Colini villa (1235), in villis Colini (1243), villam Colini (1259), villa Colini, villa Colinouich (1278), Kolensdorf (1333), Kolnowitz (1534), ex villa Kollnowitz (1679), Kohlsdorff (1743), Kolnowiz, Kohlsdorf, Kolnowice (1784), Kohlsdorf, Kolnowice (1845), Kohlsdorf – Kolnowice (1941), Kolnowice (1947)[14].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Cmentarz

Kolnowice są jedną z najstarszych wsi w gminie Biała. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1235 (In villa Collini)[8].

Pieczęć Kolnowic (1800)

Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego bialskiego w Monarchii Habsburgów[15]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[16]. Od 1896 na terenie wsi ma swoją siedzibę katolicka parafia św. Jana Nepomucena, należąca administracyjnie do diecezji opolskiej[17][18]. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu pole dzielone w słup, po prawej lemiesz pługa w słup, po lewej chomąto, a w otoku napis: KOHLSDORFF: GEM: S: / NEYSTAETER CREYS (pol. Gmina Kolnowice / Powiat Prudnicki)[19].

Kolnowice (Kolnovice) wśród miejscowości ziemi prudnickiej na czeskiej mapie z 1922

Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 663 mieszkańców Kolnowic 633 posługiwało się językiem niemieckim, a 30 językiem polskim. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Kolnowice znalazły się po stronie zachodniej, poza terenem plebiscytowym[20].

W latach 1945–1950 Kolnowice należały do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Śmicz[21][22].

W 2008 Kolnowice przystąpiły do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[23].

Mieszkańcy

[edytuj | edytuj kod]

Miejscowość zamieszkiwana jest przez ludność napływową, przybyłą na Śląsk z Kresów Wschodnich po 1945 w wyniku przymusowych przesiedleń ludności polskiej[24].

Liczba mieszkańców wsi

[edytuj | edytuj kod]

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Kolnowicach chronione są[32]:

Gospodarka

[edytuj | edytuj kod]

We wsi znajduje się Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna Kolnowice[33].

Kolnowice wraz z całą gminą Biała podlegają pod inspektorat ZUS w Prudniku[34].

Transport

[edytuj | edytuj kod]

W zarządzie Wydziału Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Prudniku znajduje się droga powiatowa nr 1613O relacji Prudnik – Czyżowice – Laskowiec – Kolnowice – Miłowice – Śmicz[35].

Kolnowice posiadają połączenia autobusowe z Białą, Korfantowem, Prudnikiem, Rzymkowicami. We wsi znajduje się jeden przystanek autobusowy[36].

Transport autobusowy w Kolnowicach obsługiwany był przez PKS Prudnik[37]. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska[38]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna[39], w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska[40]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika[41]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Kolnowicach i okolicy zajęły się ościenne PKS-y[42]. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu[43].

Religia

[edytuj | edytuj kod]

W Kolnowicach znajduje się katolicki kościół św. Jana Nepomucena, który jest siedzibą parafii św. Jana Nepomucena (dekanat Biała)[44].

Sport

[edytuj | edytuj kod]

We wsi funkcjonuje klub piłkarski LZS Kolnowice[45]. W 2005, z okazji 60. rocznicy istnienia Podokręgu Związku Piłki Nożnej w Prudniku, klub otrzymał pamiątkowy puchar[46].

Turystyka

[edytuj | edytuj kod]

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Kolnowicach[47]. Przez Kolnowice przebiega trasa Kolarskiego Rajdu Dookoła Ziemi Bialskiej, za przejechanie którego PTTK Prudnik przyznaje odznakę[48].

Szlaki turystyczne

[edytuj | edytuj kod]

Przez Kolnowice prowadzi szlak turystyczny:

Szlaki rowerowe

[edytuj | edytuj kod]

Przez wieś przebiega drugorzędna trasa rowerowa PTTK nr 271 Z[8].

Bezpieczeństwo

[edytuj | edytuj kod]

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 16 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Posterunek Policji w Białej)[50].

Teren wsi, jak i całej gminy Biała, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[51]. Gminę Biała obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[52].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 56003
  2. ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 488 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ František Machát, Podrobná mapa Moravy a Slezska, digitalniknihovna.cz, 1922 [dostęp 2020-12-05] (cz.).
  5. ↑ a b c Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  6. ↑ a b GUS. Rejestr TERYT.
  7. ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-08-17].
  8. ↑ a b c Kolnowice – Urząd Miejski w Białej [online], biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-17].
  9. ↑ Bank Danych o Lasach – Mapa [online], bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23].
  10. ↑ Klimat: Kolnowice: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-08-17].
  11. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023
  12. ↑ Triest 1865 ↓, s. 1057.
  13. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297).
  14. ↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski, t. V, Ko-Ky, hasło „Kolnowice”. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, 2003, s. 56. ISBN 83-87623-68-7.
  15. ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  16. ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  17. ↑ Rocznik Diecezji Opolskiej. Opole: Wydawnictwo Świętego Krzyża, 2006, s. 79. ISBN 83-7342-095-9. (pol.).
  18. ↑ Wg dekanatów [online], diecezja.opole.pl [dostęp 2021-09-13] (pol.).
  19. ↑ 912 Kohlsdorf (Kolnowice) II [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 16 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
  20. ↑ a b Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 72.
  21. ↑ Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad (stan z dnia 1 stycznia 1946), Wydawnictwa Instytutu Śląskiego, 1947.
  22. ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa.
  23. ↑ Kolnowice [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 8 lipca 2020 [dostęp 2023-05-30] (pol.).
  24. ↑ Ludność Ziemi Prudnickiej, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 52 (266), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 24 grudnia 1995, s. 10, ISSN 1231-904X.
  25. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1871) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  26. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1885) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  27. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1905) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  28. ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt in Oberschlesien [online], verwaltungsgeschichte.de [zarchiwizowane z adresu 2017-07-08].
  29. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 214.
  30. ↑ a b c d Kolnowice [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-09-26], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  31. ↑ Andrzej Dereń, Jak wyludniła się Twoja miejscowość: sprzedam wieś pod Prudnikiem, „Tygodnik Prudnicki”, 2 (1202), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 stycznia 2014, s. 11, ISSN 1231-904X.
  32. ↑ Ewidencja – Gmina Biała [online], bip.wuozopole.pl [dostęp 2023-02-11].
  33. ↑ Polski Katalog Firm » [online], pkf.org.pl [dostęp 2020-08-17].
  34. ↑ ZUS Inspektorat w Prudniku [online], zus.pl [dostęp 2024-04-17] (pol.).
  35. ↑ Wykaz dróg powiatu prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2024-09-26].
  36. ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Kolnowice, gm. Biała [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-18].
  37. ↑ PKS Connex Prudnik / Przewozy pasażerskie / Rozkład jazdy [online], pks-prudnik.com.pl [dostęp 2024-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2006-10-23].
  38. ↑ Damian Wicher, Nowy PKS, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 grudnia 2004, s. 5, ISSN 1231-904X.
  39. ↑ Zbigniew Taylor, Ariel Ciechański, Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE: Deregulation and transformation among Poland’s surface-transport companies against the background of the EU cohesion policy, IGiPZ PAN, 29 grudnia 2017, s. 126, ISBN 978-83-61590-74-3 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  40. ↑ Arriva przejmuje Veolia Transport Polska. infobus.pl, 2013-06-06. [dostęp 2024-04-08].
  41. ↑ Arriva zamyka komunikację lokalną w sześciu ośrodkach [online], transport-publiczny.pl, 28 listopada 2018 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  42. ↑ Maciej Dobrzański, Kto od lipca obsłuży przewozy pasażerskie? [online], Prudnik24, 16 lutego 2019 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  43. ↑ Maciej Dobrzański, Powołują związek, który ma ułatwić komunikację [online], Prudnik24, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  44. ↑ Parafie według dekanatów [online], diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-02] (pol.).
  45. ↑ LZS Kolnowice [online], 90minut.pl [dostęp 2023-09-05].
  46. ↑ Janusz Stefanko, Damian Wicher, Jubileusz Podokręgu, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 48 (783), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 30 listopada 2005, s. 19, ISSN 1231-904X.
  47. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  48. ↑ Regulamin Odznaki Turystyczno-Krajoznawczej Kolarskiego Rajdu Dookoła Ziemi Bialskiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-08].
  49. ↑ Szlakiem zabytkowych kościołów [online], turystyka.biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-17] (pol.).
  50. ↑ Posterunek Policji w Białej [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).
  51. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
  52. ↑ PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Gmina Biała
Miasto
Wsie
Osady leśne
Części miasta
Części wsi
Kolonie wsi
Przysiółki wsi
Nieoficjalne
części wsi

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kolnowice&oldid=74857042”