Marcin Urbanik
| Miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci |
około 1 kwietnia 1764 lub 1765 |
| Dziedzina sztuki |
architektura |
| Epoka | |
| Ważne dzieła | |
|
Kościół św. Marii Magdaleny we Lwowie, współbudowniczy kościoła Bożego Ciała we Lwowie | |
Marcin Urbanik (ur. w Zamościu, zm. ok. 1 kwietnia 1764 lub 1765) – lwowski architekt i budowniczy, architekt królewski.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodził z Zamościa. Do Lwowa przybył około 1743. Najwcześniejsza znana wzmianka o nim w metrykach lwowskich zbiega się w czasie z początkiem prowadzenia przez niego «fabryki» kościoła Dominikanów we Lwowie[1]. W 1753 miał zatarg z cechiem budowniczych lwowskich, w wyniku czego zwrócił z próśbą o opiekę do Michała Kazimierza Radziwiłła «Rybeńko». Dzięki protekcji magnata otrzymał serwitoriat królewski oraz tytuł architekta królewskiego[2]. 29 lutego 1756[3][4] on oraz rzeźbiarze Sebastian Fesinger, Georg Michael Würtzer zostali świadkami uroczystości ślubu malarza Mathiasa Müllera z Magdaleną z Polejowskich[3], siostrą Piotra, Macieja i Jana Polejowskich[5]. Według Zbigniewa Hornunga, po śmierci Bernarda Meretyna (zm. 1759) Marcin Urbanik przez pewien czas był architektem nadwornym Mikołaja Bazylego Potockiego, wojewodzica bełskiego[6]. Tadeusz Mańkowski twierdził, że od 1764 roku Urbanik pracował z rzeźbiarzem i budowniczym Sebastianem Fesingerem (nazywał go „snycarem dominikańskim”) przy budowie obiektów, które należały do Dominikanów we Lwowie i Tarnopolu[7]. Pozostawał w bliskiej zażyłości z malarzem Mathiasem Müllerom i rzeźbiarzem Maciejem Polejowskim[8].
Jego żoną od 25 stycznia 1750 była Agnieszka z Raychów (Reychów[9]), córka szewca Johanna Raycha (Reycha[9]). Dzieci[1]:
- Antonella[1] (Antonia[10]), w 1765 wyszła za mąż za Klemensa Ksawerego Fesingera, syna Sebastiana Fesingera,
- Wincenty Ferariusz (ur. 5 kwietnia 1752), odziedziczył po ojcu zbiór rysunków i projektów[1], wspomniany 1 lutego 1774 jako „geometra juratus” we Lwowie[11],
- Filip (ochrzczony w 1754)[1],
- Franciszek (ochrzczony w 1756)[1],
- Wiktoria (ochrzczona w 1757)[1].
Brat żony Jan Reych oraz Sebastian Fesinger do 1769 zostawali opiekunami dzieci zmarłego architekta[10].
Zmarł około 1 kwietnia 1764[10][12] lub 1765[1].
Prace (wybór)
[edytuj | edytuj kod]
- współbudowniczy kościoła Bożego Ciała we Lwowie,
- Kościół św. Marii Magdaleny we Lwowie (atrybucja Tadeusza Mańkowskiego[13]),
- Klasztor Dominikanów w Bohorodczanach (atrybucja Piotra Krasnego)[10],
- Zbigniew Hornung przypisywał jemu:
- projekt kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Buczaczu[14], projekty ołtarza głównego oraz ołtarzy w nawach bocznych tej świątyni[15],
- projekt cerkwi parafialnej w Horodence (konsekrowana w 1766)[15].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h Agata Dworzak, Lwowskie środowisko artystyczne…, s. 68.
- ↑ Andrzej Betlej, Kilka uwag na temat architekta lwowskiego Marcina Urbanika, s. 7–8.
- ↑ a b Dworzak, Lwowskie środowisko artystyczne…, s. 462.
- ↑ Czasem – 1759, zob. Dworzak, Lwowskie środowisko artystyczne…, s. 68.
- ↑ Dworzak, Lwowskie środowisko artystyczne…, s. 80, 333.
- ↑ Andrzej Betlej, Kilka uwag na temat architekta lwowskiego Marcina Urbanika, s. 9–10.
- ↑ Tomasz Zaucha: Kościół parafialny pw. Narodzenia Najśw. Panny Marii i Św. Szczepana pierwszego męczennika w Potoku Złotym. W: Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. Cz. I: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. T. 18. Kraków : Antykwa, drukarnia Skleniarz, 2010, s. 213. ISBN 978-83-89273-79-6.
- ↑ Andrzej Betlej, Kilka uwag na temat architekta lwowskiego Marcina Urbanika, s. 16.
- ↑ a b Andrzej Betlej, Kilka uwag na temat architekta lwowskiego Marcina Urbanika, s. 6.
- ↑ a b c d Andrzej Betlej, Kilka uwag na temat architekta lwowskiego Marcina Urbanika, s. 15.
- ↑ Zbigniew Hornung: Pierwsi rzeźbiarze lwowscy z okresu rokoka. W: Ziemia Czerwieńska. III. 1937, s. 31.
- ↑ Agata Dworzak: Lwowskie środowisko artystyczne…, s. 463.
- ↑ Andrzej Betlej, Kilka uwag na temat architekta lwowskiego Marcina Urbanika, s. 8.
- ↑ Jan K. Ostrowski: Kościół parafialny p. w. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii w Buczaczu. W: Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. Cz. I: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. T. 1. Kraków: «Secesja» 1993. 364 il., s. 15–28. ISBN 83-85739-09-2.
- ↑ a b Andrzej Betlej, Kilka uwag na temat architekta lwowskiego Marcina Urbanika, s. 12.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Andrzej Betlej: Kilka uwag na temat architekta lwowskiego Marcina Urbanika. W: Modus. Prace z Historii sztuki. T. 3. Kraków, 2002, s. 5–26. ISSN 1641-9715.
- Agata Dworzak: Lwowskie środowisko artystyczne w XVIII wieku w świetle ksiąg metrykalnych i sądowych. Kraków: Attyka, 2018, 514 s. ISBN 978-8365644473.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Орест Лильо: Майстер-будівничий Мартин Урбанікю W: Діяльність будівничих Львова першої половини XVIII ст. в контексті європейських зв'язків: особливості формування і розбудови. (ukr.) [dostęp 2016-12-29]