Monetar dövriyyə nəzəriyyəsi
Monetar dövriyyə nəzəriyyəsi — tez-tez postkeynsçilik məktəbi ilə əlaqəli olan pul yaradıcılığının qeyri-adi bir pul iqtisadiyyatı nəzəriyyəsidir. [1]Pulun bank sektoru tərəfindən ekzogen yolla deyil, daxili bankın borc vermə yolu ilə yaradıldığını müdafiə edir; bu, daxili pul nəzəriyyəsidir. Buna dövrə dizaynı və sirkulyasiya yanaşması da deyilir.
Mükəmməl nəzəriyyə ilə təzad
[redaktə | vikimətni redaktə et]Pul yaratmağın əsas iqtisadi nəzəriyyələrindən əsas fərq budur ki, sxematik yanaşma, pulu bank sektoru tərəfindən ekzogen olaraq deyil, mərkəzi bankın borc vermə yolu ilə hökumət tərəfindən yaradıldığını iddia edir: yəni iqtisadiyyat pul deyil (daxili) pul yaradır. bəzi xarici agent tərəfindən təmin olunur (ekzogen olaraq).
Bu nəzəri fərqlər bir sıra fərqli nəticələrə və siyasət reseptlərinə səbəb olur; Sxem, digər şərtlər daxilində, ehtiyat şərtlərinə əsaslanan pul nəzəriyyəsini rədd edir və pulun banklara borc vermə yolu ilə yarandığını, bunun yalnız mərkəzi bank tərəfindən nudged pulun yenidən borc verilməsi əvəzinə, mərkəzi bankdan ehtiyat götürdüyünü iddia edir. Bunun əvəzinə, pul multiplikatoru kapitalın adekvatlıq nisbətlərindən, yəni kapitalının risk ölçülən aktivlərə nisbətindən yaranır[2].
Dövriyyə modeli
[redaktə | vikimətni redaktə et]Sxemlər tanış bank hesabları və debet və ya kredit kartı əməliyyatları baxımından anlamaq asandır: bank depozitləri sadəcə bank hesabı dəftərindəki bir girişdir (sikkələr - veksellər) və alış, alıcının bank hesabından pul çıxır və tacirin bank hesabına əlavə edilir[3].
Əməliyyatlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]Digər pul nəzəriyyələrində olduğu kimi, sxemlər də müəyyən bir nisbətdə qızıl kimi bir əmtəə ilə dəyişdirilə bilən pul və kredit pulları arasında fərq qoyur. Nəzəriyyə, kommersiya bankları tərəfindən yaradılan kredit pullarını mərkəzi bank pulundan əldə edilən deyil, birincil (ən azı müasir iqtisadiyyatda) hesab edir - kredit pulları pul sisteminə nəzarət edir. Bütün pulların kredit pulu olduğu bildirilməsə də - tarixən pul çox vaxt bir əmtəə idi və ya onunla dəyişdirilirdi - əsas modellər yalnız kredit pullarına baxaraq başlayır və daha sonra başqa pul növləri əlavə edir[4].
İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- ↑ Zazzaro, Alberto, How Heterodox is the Heterodoxy of the Monetary Circuit Theory? The Nature of Money and the Microeconomy of the Circuit, 2022-01-21 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2020-11-18
- ↑ "The Myth of the Money Multiplier". Money: What it is, how it works. 2012-02-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-01-21.
- ↑ Realfonzo, Riccardo, Money and Banking. Theory and Debate, səh. Money and Banking. Theory and Debate, Edward Elgar, Cheltenham (UK) and Northampton (USA), 1998.
- ↑ "The Myth of the Money Multiplier". Money: What it is, how it works. 2012-02-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-01-21.
Ədəbiyyat
[redaktə | vikimətni redaktə et]- Graziani, Augusto, Theory of the Monetary Circuit, 1989, ISBN 978-0-902169-39-5
- Graziani, Augusto, The Monetary Theory of Production, 2003, ISBN 978-0-521-10417-3paperback 2009
- Realfonzo, Riccardo, Circuit Theory, in J.E. King, The Elgar Companion to Post Keynesian Economics, Edward Elgar, pp. 87-92, 2012
- Realfonzo, Riccardo, "The Italian Circuitist Approach", in A Handbook of Alternative Monetary Economics, edited by P. Arestis and M. Sawyer, Edward Elgar, Cheltenham, pp. 105-120., 2006
