Palatale nasaal
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De palatale nasaal of palataal naasklank is 'ne mitklinker dae in sómmige gespraoke tale veurkump. 't Symboeal det bie 't Internationaal Fonetisch Alfabet gebroek wuuertj is [ɲ].
Kènmirke
[bewirk | brón bewèrke]De kènmirke vanne palatale nasaal zeen:
- De meneer van oetspraok is occlusief, det mèntj det t'r wuuertj gemaak doordet de lóchstroum in 't spraokkenaal wuuertj toegepaotj. Ómdet deze mitklinker ouch nasaal is, wuuertj de geblokkeerdje lóchstroum ómgelèdj dore naas en is t'r 'ne nasaal;
- De oetspraokplaats is palataal, det inhèltj det t'r wuuertj oetgespraoke door 't middelste vanne tóng of 't bakdeil daovan op te duje nao 't hel verhieëmeldje;
- De artikulaasje is gewuuenlik stumhöbbendj, waat mèntj det de stumbenj trille bieje oetspraok;
- Hae is 'ne nasale mitklinker, waat mèntj det de lóch eweg kan kómme dore naas, zowaal ech allein dore naas (nasaal oetsjeijing) of dore naas en ouch de móndj;
- Ómdet dees klank neet wuuertj gemaak door lóchstroum euvere tóng, geldj de dichotomie van centraal taenge lateraal mitklinkers neet;
- 't Lóchstroummechanisme is pulmonisch, det mèntj det de klank wuuertj gemaak door lóch die allein dore lónge en 't middereef wuuertj geduujdj, wie bieje meiste klenk.
Limbörgs
[bewirk | brón bewèrke]In 't Limbörgs kump de palatale nasaal zowiezoea veur in dialekte mit mouillering, mer ouch in anger dialekte kan d'r veurkómmen in lieënwäörd wie oranje. Wie bieje anger sonoranten in 't Limbörgs kan d'r verlingk waere wen de veuropkómmendje klinker 'ne klinker mit sleiptoean is ennen opvolgendje mitklinker 'nen obstruent is, wie in bandj [bɑ́ɲ̊:c] (hie is t'r ouch door auslautverhärtung vannen obstruent döks stumloeas). Wen geine mitklinker völg is de palatale nasaal noeatj lank (juus wie de velaire nasaal); dit ómdet de palatale nasaal hie ummer 't gevolg is van verstoeating (vergeliek bandj [bɑ́ɲ̊:c] taenge benj [bæ̀ɲ]). De palatale nasaal is in 't Limbörgs 'n nasaal oetsjeijing. Gewuuenlik is de palatale nasaal stumhöbbendj in 't Limbörgs, behauve allofoon in stumloeas ómgaevinge.
Inne beginposiesje kump de palatale nasaal neet veur in Limbörgse irfwäörd en aaj lieënwäörd (entans veure meiste dialekte). Dit kump vanwaenge de mouillerendjen oearsprónk dae allein inne midden en anen ènj van wäörd zich haet gególje. Waal kan d'r veurkómmen ane begin van wäörd in moderner lieënwäörd, beveurbild bie namen oet Scandinavische spraoke.
| Oetspraok nao posiesje | ||
|---|---|---|
| posiesje | IPA | spèlling |
| begin | ([ɲɒrt]) | (Njord) |
| tösse twieë klinkers | ['β̞ɑɲələ] | wanjele |
| allein anen ènj | [tæ̀ɲ] | tenj |
| ènjcluster | [kʊ́ɲ̊:c] | kóntj |
| [ræ̀ɲ̊c] | rentj | |
De palatale nasaal kan waere gezeen es 'nen allofoon vannen alveolaire nasaal bie 'ne palatale kónteks: bandj [bɑ́ɲ̊:c] /bɑ́n:c/; wo me neet drek 'nen opvolgendje palatale klinker haet zów me 'm kónnen analyseren es /nj/: benj [bæ̀ɲ] /bæ̀nj/. In hieël strikte zin vörmp t'r dus gei foneem inne Limbörgse dialekte.
Juus wie bie de anger nasalen in 't Limbörgs wuuertj döks 'ne (zaachte) plosief oetgespraoke wen de nasaal wuuertj opgevolg door 'ne sibilant of fricatief.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||