Présaras, Vilasantar
| Présaras | |
|---|---|
 Estrada de Présaras. | |
 | |
| Concello | Vilasantar[1] |
| Provincia | A Coruña |
| Coordenadas | 43°02′52″N 8°06′26″O / 43.04777, -8.10731 |
| Poboación | 235 hab. (2019) |
| Entidades de poboación | 20[1] |
| [ editar datos en Wikidata ] | |
San Pedro de Présaras é unha parroquia que se localiza no sur do concello de Vilasantar. Segundo o Instituto Nacional de Estadística[2] en 2018 tiña 239 habitantes (118 homes e 121 mulleres).
Eclesiasticamente pertence ao arciprestado de Sobrado, igual cás demais parroquias do concello.[3]
Xeografía
[editar | editar a fonte]Situación
[editar | editar a fonte]Présaras está situado no sur do concello de Vilasantar. Limita ao norte coas parroquias de Vilasantar e Armental, ao oeste coa de Vilariño, ao leste con Mezonzo e Arceo (Boimorto), e ao sur con Andavao (Boimorto) e Folgoso (Sobrado). Ten unha superficie de 5,2 km² e o núcleo de poboación principal é o Foro.
Orografía
[editar | editar a fonte]A parroquia de Présaras ocupa as zonas máis baixas do concello, estando a maior parte da parroquia darredor dos 450 metros de altitude. O punto máis alto atópase na Fraga, con 490 metros sobre o nivel do mar.
Hidrografía
[editar | editar a fonte]O territorio de Présaras está delimitado case por completo polos ríos Cabalar e Tambre. Tamén o río Ceños, afluente do Tambre, discorre pola parroquia.
Clima
[editar | editar a fonte]O clima é temperado con temperaturas frías no inverno e suaves no verán. Son abondosas as precipitacións dende o outono á primavera, e no inverno son moi frecuentes as xeadas e ocasionais as nevaradas.
Demografía
[editar | editar a fonte]Século XVIII
[editar | editar a fonte]| 1752[5] | 1768[6] | 1787[7] |
|---|---|---|
| Veciños | Habitantes | |
| 30 | 153 | 147 |
Século XIX
[editar | editar a fonte]| 1826[8] | 1836[9] | 1845[4] | 1857[10] | 1860[11] | 1887[12] | 1900[13] | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Veciños | 63 | 26 | 32 | 40 | 48 | – | – |
| Habitantes | 314 | 144 | 205 | 220 | 241 | 281 | 336 |
Dicionarios xeográficos Boletín Oficial da Provincia da Coruña (BOPC) Censos (poboación de feito)
Século XX
[editar | editar a fonte]| 1910[13] | 1920[13] | 1930[13] | 1940[13] | 1950[13] | 1960[13] | 1970[13] | 1981[13] | 1986[14] | 1991[13] | 1999[15] | 2000[16] | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Habitantes | 355 | 423 | 555 | 768 | 751 | 751 | 506 | 471 | 390 | 320 | 311 | 315 |
Censos (poboación de feito) Padrón municipal
Dende a segunda metade do século XX sofreu un gran descenso de poboación, debido ao peche de industrias, á emigración ás cidades e ao avellentamento da poboación.
Século XXI
[editar | editar a fonte]| 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 312 | 311 | 296 | 292 | 301 | 290 | 283 | 283 | 280 | 274 |
| 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 |
| 264 | 268 | 265 | 257 | 250 | 241 | 236 | 239 | 235 | |
| Fonte: IGE (padrón municipal)[17] | |||||||||
| Gráfica de evolución demográfica de Présaras entre 1887 e 2018 |
 |
| Poboación de feito segundo os censos de poboación. Poboación segundo o padrón municipal. |
Cunha poboación de 239 habitantes (118 homes e 121 mulleres), é a segunda parroquia máis poboada do concello, só por detrás de Barbeito.[2]
Historia
[editar | editar a fonte]
Prehistoria
[editar | editar a fonte]Da época megalítica consérvase a mámoa da Ponte do Sapo.
Idade Media
[editar | editar a fonte]Na Idade Media foi de gran relevancia o condado de Présaras, que abranguía ademais, terras dos hoxe concellos veciños de Curtis e Sobrado. No ano 920, Hermenexildo Aloitez, foi nomeado conde Présaras polo rei Ramiro II de León. No ano 958, Hermenexildo e a súa muller, Paterna, fundaron o mosteiro de Sobrado dos Monxes. Un dos fillos deste matrimonio foi Sisnando II, bispo de Iria Flavia, que liderou a loita contra os viquingos na batalla de Fornelos.
Idade Moderna
[editar | editar a fonte]Nesta parroquia naceu, en 1565, Miguel Ares Canaval, bispo de Ourense.
No século XVIII, Valentín Sánchez de Boado, un indiano regresado do Perú, construíu a igrexa e o pazo e contratou a Xosé Gambino para realizar o conxunto escultórico da igrexa.
Idade Contemporánea
[editar | editar a fonte]Durante a primeira metade do século XX tivo grande importancia a industria téxtil pola presenza na vila da fábrica de tecidos La Arzuana, que funcionou de 1882 a 1962[18] e na que traballaron varios centos de persoas, a maioría delas, mulleres.[19][20]
Cultura
[editar | editar a fonte]Toponimia
[editar | editar a fonte]O topónimo Présaras ten a súa orixe nas presuras (pressura, pressurae), un procedemento polo cal se ofrecían terras a colonos para que fosen poboadas e traballadas.[21]
Patrimonio
[editar | editar a fonte]
- Patrimonio arqueolóxico
- Patrimonio arquitectónico
Etnografía
[editar | editar a fonte]Festas e celebracións
[editar | editar a fonte]As festas patronais en honor a San Pedro, celébranse na fin de semana do 29 de xuño na Carballeira. O 29 de setembro celébranse as festas de San Miguel.
Na cultura popular
[editar | editar a fonte]É o escenario do documental Tecido resistente.[22]
Galería de imaxes
[editar | editar a fonte]-
Ara de Reburrio ás ninfas, conservada no castelo de Santo Antón.
Lugares e parroquias
[editar | editar a fonte]Lugares de Présaras
[editar | editar a fonte]| Lugares da parroquia de Présaras no concello de Vilasantar (A Coruña) | |
|---|---|
|
Abeleiras | O Alto do Monte | O Canaval | A Carballeira | As Casas Novas | A Casilla | O Chope | O Cruceiro | A Cruz de Guerra | Eirixe | O Fielato | A Fonte do Chope | Foro | A Fraga | O Gardado | Os Loureiros | Panacioi | O Rego de Peteiro | Tamou | O Vento |
Parroquias de Vilasantar
[editar | editar a fonte]Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ 1,0 1,1 DECRETO 189/2003, do 6 de febreiro, polo que se aproba o nomenclátor correspondente ás entidades de poboación da provincia da Coruña.
- ↑ 2,0 2,1 "Instituto Nacional de Estadística. (Spanish Statistical Institute)". www.ine.es (en castelán). Consultado o 2018-05-09.
- ↑ "Arciprestado de Sobrado". Arquidiocese de Santiago de Compostela. Arquivado dende o orixinal o 04 de decembro de 2018. Consultado o 3.12.2018.
- ↑ 4,0 4,1 Madoz, Pascual (1849). Presaras (San Pedro de). Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar (en castelán) XIII (Madrid). pp. 213–214.
- ↑ Censo de Población de la Corona de Castilla. Marqués de la Ensenada 1752 (PDF) (en castelán). II: Nomenclatores. Madrid: INE. 2016 [1993]. p. 169. ISBN 978-84-260-2716-0.
- ↑ Censo de Aranda (PDF) (en castelán). IX: Diócesis de Santiago, Segorbe y Segovia. Madrid: INE. 2013 [2011]. p. 316. ISBN 978-84-260-3760-2.
- ↑ Censo de 1787 “Floridablanca” (PDF) (en castelán). IV: Comunidades autónomas del Norte Atlántico. Madrid: INE. 2016 [1990]. p. 3887. ISBN 978-84-260-1970-7.
- ↑ Miñano, Sebastián (1827). Présaras (San Pedro de). Diccionario geográfico-estadístico de España y Portugal (en castelán) VII (Madrid). p. 124.
- ↑ Fariña Jamardo, Xosé (1990). Os concellos galegos. Parte Xeral. Fundación Barrié. p. 142. ISBN 978-84-87819-06-3.
- ↑ Nomenclátor de los pueblos de España (en castelán). Madrid. 1858. p. 249.
- ↑ Nomenclátor estadístico de las parroquias que componen la provincia de La Coruña (en castelán). A Coruña. 1863. pp. 34–35. Arquivado dende o orixinal o 17 de novembro de 2018. Consultado o 16 de novembro de 2018.
- ↑ "Provincia de La Coruña". Nomenclátor de las ciudades, villas, lugares, aldeas y demás entidades de población de España en 1.º de enero de 1888 (en castelán). III: Ciudad Real á Gerona. Madrid. 1892. p. 159.
- ↑ 13,00 13,01 13,02 13,03 13,04 13,05 13,06 13,07 13,08 13,09 Pazo Labrador, Alberto Xosé; Santos Solla, Xosé Manuel (1995). Poboación e territorio. As parroquias galegas nos últimos cen anos. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia. p. 123. ISBN 978-84-605-3156-2.
- ↑ Torres Luna, María Pilar de; Pérez Fariña, María Luisa; Santos Solla, Xosé Manuel (1989). Municipios y parroquias de Galicia (en castelán). Universidade de Santiago de Compostela. p. 52. ISBN 978-84-7191-529-0.
- ↑ "Nomenclátor estatístico de Galicia. Ano 1999". Instituto Galego de Estatística (IGE). Arquivado dende o orixinal (XLS) o 17 de novembro de 2018. Consultado o 18 de novembro de 2018.
- ↑ "Nomenclátor estatístico de Galicia. Ano 2000". Instituto Galego de Estatística (IGE). Arquivado dende o orixinal (XLS) o 17 de novembro de 2018. Consultado o 18 de novembro de 2018.
- ↑ Nomenclátor estatístico de Galicia. Anos "2001", arquivado dende o orixinal (XLS) o 17 de novembro de 2018, consultado o 21 de novembro de 2018; "2002", arquivado dende o orixinal (XLS) o 17 de novembro de 2018, consultado o 21 de novembro de 2018; "2003" (XLS); "2004", arquivado dende o orixinal (XLS) o 18 de novembro de 2018, consultado o 21 de novembro de 2018; "2005", arquivado dende o orixinal (XLS) o 18 de novembro de 2018, consultado o 21 de novembro de 2018; "2006" (XLS); "2007", arquivado dende o orixinal (XLS) o 18 de novembro de 2018, consultado o 21 de novembro de 2018; "2008", arquivado dende o orixinal (XLS) o 18 de novembro de 2018, consultado o 21 de novembro de 2018; "2009", arquivado dende o orixinal (XLS) o 18 de novembro de 2018, consultado o 21 de novembro de 2018; "2010", arquivado dende o orixinal (XLS) o 18 de novembro de 2018, consultado o 21 de novembro de 2018; "2011", arquivado dende o orixinal (XLS) o 17 de novembro de 2018, consultado o 21 de novembro de 2018; "2012", arquivado dende o orixinal (XLS) o 17 de novembro de 2018, consultado o 21 de novembro de 2018; "2013", arquivado dende o orixinal (XLS) o 17 de novembro de 2018, consultado o 21 de novembro de 2018; "2014", arquivado dende o orixinal (XLS) o 17 de novembro de 2018, consultado o 21 de novembro de 2018; "2015", arquivado dende o orixinal (XLS) o 17 de novembro de 2018, consultado o 21 de novembro de 2018; "2016", arquivado dende o orixinal (XLS) o 17 de novembro de 2018, consultado o 21 de novembro de 2018 e "2017", arquivado dende o orixinal (XLS) o 17 de novembro de 2018, consultado o 21 de novembro de 2018. Instituto Galego de Estatística (IGE).
- ↑ "Asociación Buxa". www.asociacionbuxa.com. Consultado o 12-05-2018.[Ligazón morta]
- ↑ "Los inicios de la industria textil en A Coruña - La Opinión A Coruña". www.laopinioncoruna.es (en castelán). Consultado o 11-05-2018.
- ↑ "Cuando ellas revolucionaron Vilasantar" (en castelán). Consultado o 11-05-2018.
- ↑ "Toponimia de introducción mozárabe en la Gallaecia" (PDF). www.tdx.cat (en castelán). Consultado o 14 de maio de 2018.
- ↑ Chiavegatto, Marina (17 de setembro de 2018). "Tuve que hacerles ver que su historia era extraordinaria, ellas no le daban importancia". La Opinión (en español). Entrevista con Antares Pérez. Vilasantar. Consultado o 12 de marzo de 2019.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Outros artigos
[editar | editar a fonte]| Control de autoridades |
|
|---|
