Stanisław Wyganowski

Stanisław Wyganowski
Data i miejsce urodzenia	7 grudnia 1919 ; Ligota
Data i miejsce śmierci	13 października 2017 ; Warszawa
	Prezydent m.st. Warszawy
Okres	od 30 stycznia 1990; do 5 października 1994
Poprzednik	Jerzy Bolesławski
Następca	Mieczysław Bareja
	Odznaczenia

Stanisław Wyganowski (ur. 7 grudnia 1919 w Ligocie, zm. 13 października 2017 w Warszawie^[1]) – polski ekonomista i urbanista, w 1990 wojewoda warszawski, w latach 1990–1994 prezydent miasta stołecznego Warszawy.

Życiorys

Był synem Stefana Wyganowskiego i Marii^[1]. W 1937 zdał maturę w Gimnazjum im. ks. Jana Długosza we Włocławku^[2]. Studiował w Szkole Głównej Handlowej, podczas studiów został członkiem Korporacji Akademickiej „Jagiellonia”^[3]. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939, później działał w konspiracji w oddziałach Armii Krajowej na Kielecczyźnie.

Uzyskał doktorat z zakresu nauk ekonomicznych. Po wojnie pracował jako urbanista w kraju i za granicą. Od 1950 był zatrudniony w warszawskich instytucjach związanych z gospodarką miejską: Instytucie Budownictwa Mieszkaniowego, Biurze Projektów Warszawa Północny-Wschód, Pracowni Urbanistycznej Województwa Warszawskiego, Instytucie Urbanistyki i Architektury, którego na początku lat 70. był dyrektorem. W latach 1968–1972 był członkiem Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju oraz Komitetu Architektury i Urbanistyki Polskiej Akademii Nauk. W latach 1968–1973 zasiadał we władzach Towarzystwa Urbanistów Polskich, a w 1997 został wybrany na prezesa TUP. Od 1974 do 1980 przebywał w Algierii, gdzie pracował na kontrakcie nad planem miasta Algier. Od 1980 był zatrudniony na stanowisku docenta w Instytucie Kształtowania Środowiska^[4].

W latach 80. działał w „Solidarności”^[4]. W 1990 krótko był wojewodą warszawskim. 30 stycznia 1990 premier Tadeusz Mazowiecki mianował go prezydentem Warszawy, a 25 czerwca 1990 (po wyborach samorządowych z 27 maja) ponownie na prezydenta wybrało go Zgromadzenie Wyborcze Warszawy^[5].

Jako prezydent Warszawy pełnił funkcje przewodniczącego Światowego Związku Miast Pokoju. Był delegatem Polski do Stałej Konferencji Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy w Strasburgu, wiceprzewodniczącym Komisji Rządowo-Samorządowej przy Urzędzie Rady Ministrów oraz współzałożycielem Unii Metropolii Polskich. W latach 1990–1994 był przewodniczącym rady Fundacji Unii Metropolii Polskich. W 1993 opublikował książkę pt. Jutro wielka Warszawa^[4]. Kadencję prezydencką zakończył 5 października 1994.

W 1993 bezskutecznie startował w wyborach do Senatu z ramienia BBWR^[6].

W 2014 wsparł kandydaturę Hanny Gronkiewicz-Waltz na kolejną kadencję na stanowisku prezydenta Warszawy^[4]. Wchodził w skład Komitetu Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie^[7].

Jego żoną była Elżbieta z Targowskich (1918–2001)^[8]. Stanisław Wyganowski zmarł w 2017^[9]; został pochowany na cmentarzu w Józefowie.

Odznaczenia i wyróżnienia

Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2015^[10])^[11]
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1994)^[12]
Złoty Krzyż Zasługi^[5]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)^[13]
Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie (1995)^[14]
Krzyż Armii Krajowej^[5]
Tytuł honorowego obywatela m.st. Warszawy (2012)^[5]
Członek honorowy TUP^[5]

Przypisy

↑ ^a ^b Stanisław Wyganowski. rejestry-notarialne.pl. [dostęp 2023-02-06].
↑ Odszedł Wybitny Absolwent „Długosza”. zskdlugosz.pl, 16 października 2017. [dostęp 2018-06-06].
↑ K! Jagiellonia. archiwumkorporacyjne.pl. [dostęp 2017-02-23].
↑ ^a ^b ^c ^d Michał Wojtczuk: Zmarł Stanisław Wyganowski, pierwszy prezydent Warszawy w III RP. wyborcza.pl, 13 października 2017. [dostęp 2017-10-14].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Magdalena Dardzińska: Stanisław Wyganowski. um.warszawa.pl, 16 października 2017. [dostęp 2021-10-27].
↑ M.P. z 1993 r. nr 50, poz. 471
↑ Komitet Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. [dostęp 2021-06-01].
↑ Elżbieta Irena Targowska. sejm-wielki.pl. [dostęp 2020-02-17].
↑ Zmarł Stanisław Wyganowski. onet.pl, 13 października 2017. [dostęp 2017-10-13].
↑ M.P. z 2015 r. poz. 488
↑ Wolność trzeba zawsze umacniać. prezydent.pl, 3 maja 2015. [dostęp 2015-05-03].
↑ M.P. z 1994 r. nr 54, poz. 454
↑ M.P. z 1955 r. nr 50, poz. 491
↑ M.P. z 1995 r. nr 39, poz. 461

Bibliografia

Encyklopedia Warszawy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.

[rs-1] Stanisław Wyganowski. rejestry-notarialne.pl. [dostęp 2023-02-06].

[2] Odszedł Wybitny Absolwent „Długosza”. zskdlugosz.pl, 16 października 2017. [dostęp 2018-06-06].

[3] K! Jagiellonia. archiwumkorporacyjne.pl. [dostęp 2017-02-23].

[wyborcza-4] Michał Wojtczuk: Zmarł Stanisław Wyganowski, pierwszy prezydent Warszawy w III RP. wyborcza.pl, 13 października 2017. [dostęp 2017-10-14].

[bio-5] Magdalena Dardzińska: Stanisław Wyganowski. um.warszawa.pl, 16 października 2017. [dostęp 2021-10-27].

[6] M.P. z 1993 r. nr 50, poz. 471

[7] Komitet Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. [dostęp 2021-06-01].

[8] Elżbieta Irena Targowska. sejm-wielki.pl. [dostęp 2020-02-17].

[9] Zmarł Stanisław Wyganowski. onet.pl, 13 października 2017. [dostęp 2017-10-13].

[10] M.P. z 2015 r. poz. 488

[11] Wolność trzeba zawsze umacniać. prezydent.pl, 3 maja 2015. [dostęp 2015-05-03].

[12] M.P. z 1994 r. nr 54, poz. 454

[13] M.P. z 1955 r. nr 50, poz. 491

[14] M.P. z 1995 r. nr 39, poz. 461

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Prezydenci Warszawy (1792–1863)	Ignacy Wyssogota Zakrzewski (1792) Józef Michał Łukasiewicz (1792–1793) Andrzej Rafałowicz (1793–1794) Ignacy Wyssogota Zakrzewski (1794) Józef Michał Łukasiewicz i Andrzej Rafałowicz (1794–1796) Franz Schimmelpfennig von der Oye (1796–1799) Friedrich Georg Tilly (1799–1806) Joachim Moszyński (1807) Paweł Bieliński (1807) Stanisław Węgrzecki (1807–1815) Karol Fryderyk Woyda (1816–1830) Stanisław Węgrzecki (1830–1831) Jakub Ignacy Łaszczyński (1831–1837) Aleksander Graybner (1837–1847) Teodor Andrault de Langeron (1847–1862) Kazimierz Woyda (1862) Zygmunt Wielopolski (1862–1863)
Komisarze Warszawy (1863–1915)	Kalikst Witkowski (1863–1875) Sokrat Starynkiewicz (1875–1892) Mikołaj Bibikow (1892–1906) Wiktor Litwiński (1906–1909) Aleksander Miller (1909–1915)
Prezydenci Warszawy (1916–1939)	Zdzisław Lubomirski (1916–1917) Piotr Drzewiecki (1917–1921) Stanisław Nowodworski (1921–1922) Władysław Jabłoński (1922–1927) Zygmunt Słomiński (1927–1934) Marian Zyndram-Kościałkowski (1934) Stefan Starzyński (1934–1939)
Burmistrz komisaryczny Warszawy (1939–1944)	Julian Kulski (1939–1944)
Komisaryczni prezydenci Warszawy (1939–1941)	Helmut Otto (1939) Oskar Rudolf Dengel (1939–1940) Ludwig Leist (1940–1941)
Prezydenci Warszawy (1944–1950)	Marceli Porowski (1944) Marian Spychalski (1944–1945) Stanisław Tołwiński (1945–1950)
Przewodniczący Prezydium Rady Narodowej Warszawy (1950–1973)	Jerzy Albrecht (1950–1956) Janusz Zarzycki (1956) Zygmunt Dworakowski (1956–1960) Janusz Zarzycki (1960–1967) Jerzy Majewski (1967–1973)
Prezydenci Warszawy (od 1973)	Jerzy Majewski (1973–1982) Mieczysław Dębicki (1982–1986) Jerzy Bolesławski (1986–1990) Stanisław Wyganowski (1990–1994) Mieczysław Bareja (1994) Marcin Święcicki (1994–1999) Paweł Piskorski (1999–2002) Wojciech Kozak (2002) Lech Kaczyński (2002–2005) Mirosław Kochalski (2006) Kazimierz Marcinkiewicz (2006) Hanna Gronkiewicz-Waltz (2006–2018) Rafał Trzaskowski (od 2018)