Saltar ao contido

Home

Editar as ligazóns
Este é un dos 1000 artigos que toda Wikipedia debería ter
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «Varón»)

Símbolo do sexo masculino, tamén coñecido como "lanza de Marte" ou "frecha de Ares".
O David de Miguelangelo representa a visión clásica da beleza masculina.

O home[1] (Gl-home.ogg pronunciación (axuda · info)), (homo, -ĭnis, probablemente relacionado con humus ‘terra, solo’, do que tamén derivaría humānus ‘relativo o home, humano’)[2] ou varón[3], (do latín varo, -ōnis ‘valente, esforzado’, probablemente relacionado con vir ‘varón, heroe’, baixo a influencia do xermánico baro ‘home libre’)[4][5] é o ser humano de sexo masculino, independentemente de se é neno ou adulto. A anatomía masculina distínguese da feminina polo sistema reprodutor masculino, que inclúe o pene, os testículos, o conduto espermático, a próstata e o epidídimo, así como as características sexuais secundarias. Este tipo de oposición non é antinómica: existen casos intermedios tanto bioloxica (hermafroditismo) coma psicoloxicamente (transexualidade).

Home ou varón tamén remite a diferenzas de carácter cultural e social que se lle atribúen por xénero.

Como a maioría dos outros mamíferos machos, o xenoma dun home xeralmente herda un cromosoma X da nai e un cromosoma Y do pai. O feto masculino produce maiores cantidades de andróxenos e menores cantidades de estróxenos que un feto feminino.[6] Esta diferenza nas cantidades relativas destes esteroides sexuais é responsable das características fisiolóxicas que distinguen aos homes das mulleres. Durante a puberdade, as hormonas que estimulan a produción de andróxenos dan como resultado o desenvolvemento de características sexuais secundarias, exhibindo así maiores diferenzas entre os sexos. Estes inclúen unha maior masa muscular, o crecemento da lanuxe facial e unha menor composición de graxa corporal.[7]

O termo home pódese utilizar tamén para se referir ao ser humano de maneira xeral, sexa el home ou muller e mais tamén se pode restrinxir para referirse ao ser humano masculino que chegou á idade viril.

O Día Internacional do Home celebrase o 19 de novembro.


Idade e terminoloxía

[editar | editar a fonte]

A condición de home está normalmente vinculado ao período da vida após a xuventude, polo menos fisicamente, durante a puberdade. Un neno é unha persoa humana masculina na nenez. Para moitos, a palabra home implica un determinado grao de madureza e a responsabilidade que os homes novos en especial non se senten preparados para tal; con todo, tamén pódense sentir moi vellos para seren chamados nenos e por esta razón, algúns evitar empregar home ou neno para describir un home novo, preferindo termos máis coloquiais como rapaz ou mozo.[8]

Os filósofos gregos buscaron durante séculos a definición exacta do que é un home, sendo a máis coñecida a que o describe como "un bípede implume" (dúas pernas e sen plumas). Aristóteles concibiuna cando afirmou que o home é o animal racional. Esa definición serve para ambos os sexos.

O feminismo critica a utilización do vocábulo home como sinónimo de ser humano designando toda a especie. Reivindica o seu uso para significar, exclusivamente, ser humano do sexo masculino.

Bioloxía

[editar | editar a fonte]
Cariotipo dun home humano.
Cariograma dun home humano mediante tinguidura de Giemsa. Os homes humanos posúen tipicamente unha combinación XY.

Nos seres humanos, os espermatozoides portan un cromosoma X ou un cromosoma Y. Se un espermatozoide portador dun cromosoma Y fecunda o óvulo feminino, a descendencia terá un cariotipo masculino (XY). O xene SRY atópase normalmente no cromosoma Y e provoca o desenvolvemento dos testículos, que á súa vez rexen outros aspectos da diferenciación sexual masculina. A diferenciación sexual nos machos depende dos testículos, mentres que nas femias non depende das gónadas.[9]

As características sexuais primarias (ou órganos sexuais) son características que están presentes no nacemento e forman parte integral do proceso reprodutivo. No caso dos homes, as características sexuais primarias inclúen o pene e os testículos.

Os humanos adultos mostran dimorfismo sexual en moitas outras características, moitas das cales non teñen relación directa coa capacidade reprodutiva. Os humanos son sexualmente dimórficos en tamaño corporal, estrutura corporal e composición corporal. Os homes tenden a ser máis altos e pesados que as mulleres, e axustados á altura, os homes tenden a ter maior masa magra e ósea que as mulleres, e menor masa graxa.[10]

Fotografa dun home adulto, cunha muller adulta para comparar. Eliminouse o pelo pubiano de ambos os modelos
Fotografía dun home adulto (dereita), cunha muller adulta para comparar. Eliminouse o pelo pubiano de ambos os modelos.

.Os caracteres sexuais secundarios son trazos que aparecen durante a puberdade nos humanos.[11][12] Estes trazos son especialmente evidentes no dimorfismo sexual que distinguen entre os sexos, pero -a diferenza das características sexuais primarias- non forman parte directamente do sistema reprodutor.[13][14][15] As características sexuais secundarias que son específicas dos homes inclúen:

  • Ombreiros anchos;[16]
  • Aumento do pelo corporal;
  • Unha larinxe agrandada (tamén coñecida como noz de Adán);[16] e
  • Unha voz moito máis grave que a dun neno ou unha muller.[14]

Os homes pesan máis que as mulleres.[17] De media, os homes son un 10% máis altos que as mulleres.[17] Así mesmo de media, os homes teñen unha cintura máis grande en comparación coas súas cadeiras que as mulleres. Nas mulleres, os dedos índice e anular tenden a ser máis similares en tamaño ou o seu dedo índice é lixeiramente máis longo que o seu dedo anular, mentres que o dedo anular dos homes tende a ser máis longo.[18]

A testosterona é unha hormona androxénica propia do macho de moitas especies, que permite desenvolver os músculos do varón con pouco esforzo[19] e é determinante en parte do seu desenvolvemento físico e das características sexuais secundarias.

Aparato reprodutor

[editar | editar a fonte]
Artigo principal: Aparato reprodutor masculino.
Corte lateral da parte inferior do abdome do home humano, que mostra a anatomía do aparato reprodutor masculino.

O aparello reprodutor masculino inclúe xenitais externos e internos. Os xenitais externos masculinos son o pene, a uretra masculina e o escroto, mentres que os xenitais internos masculinos son os testículos, a próstata, o epidídimo, a vesícula seminal, o conduto deferente, o conduto exaculador e a glándula bulbouretral.[20]

A función do aparello reprodutor masculino é producir seme, que transporta esperma e, polo tanto, información xenética que pode unirse cun óvulo dentro dunha muller. Dado que os espermatozoides que entran no útero da muller e logo nas trompas de Falopio pasan a fertilizar un óvulo que se converte nun feto ou neno, o aparello reprodutor masculino non desempeña ningún papel necesario durante a xestación. O estudo da reprodución masculina e os órganos asociados denomínase androloxía.[21]

A testosterona estimula o desenvolvemento do conducto mesonéfrico, o pene e o peche dos pregamentos labioescrotais no escroto. Outra hormona importante na diferenciación sexual é a hormona antimülleriana, que inhibe o desenvolvemento dos condutos paramesonéfricos. Nos homes, durante a puberdade, a testosterona, xunto coas gonadotropinas liberadas pola hipófise, estimula a espermatoxénese.[22]

Caracteres sexuais secundarios

[editar | editar a fonte]

Os seres humanos posúen dimorfismo sexual en moitas características, moitas das cales non teñen unha ligazón directa coa reprodución, aínda que a maioría interveñen na atracción sexual. Moitas expresións do dimorfismo sexual están na altura, peso e estrutura corporal, aínda que sempre hai exemplos que non seguen o padrón habitual. Por exemplo, os varóns tenden a ser máis altos cás mulleres, mais hai moitos individuos de ambos os sexos no rango medio da especie.

Entre as características secundarias máis comúns que comezan a desenvolverse a partir da puberdade, sen que a súa ausencia vaia en contra da identidade masculina atópanse as seguintes:

Identidade sexual

[editar | editar a fonte]

As características biolóxicas descritas non son suficientes para definir a percepción que o propio individuo ten de si mesmo. A materia esténdese ao complexo mundo da psicoloxía humana; chámase identidade sexual e comprende un longo proceso no que se mesturan diversos elementos e a cultura circundante. Nalgúns casos a identidade sexual non coincide coa biolóxica ou xenética.

Saúde, expectativas de vida e mortalidade

[editar | editar a fonte]

Tanto varóns como mulleres son vítimas do mesmo tipo de enfermidades que azoutan ao ser humano, mais cada xénero ten unha tendencia maior a un determinado tipo. As enfermidades que máis se acentúan no varón son o autismo, o daltonismo e o alzhéimer, que ataca principalmente na idade madura, mais tamén pode presentarse en varóns novos.

Aínda que a maioría das disparidades de xénero na sanidade mundial cébanse coas mulleres, hai situacións nas que os homes adoitan saír peor parados. Un destes casos son os conflitos armados, nos que os homes adoitan ser as vítimas inmediatas. Un estudo sobre os conflitos en 13 países entre 1955 e 2002 revelou que o 81% de todas as mortes violentas por guerra foron homes.[23] Á parte dos conflitos armados, as zonas con alta incidencia de violencia, como as rexións controladas por cárteis da droga, tamén rexistran taxas de mortalidade masculina máis elevadas.[24] Isto débese a crenzas sociais que asocian os ideais de masculinidade cun comportamento agresivo e de confrontación.[25] Por último, os cambios bruscos e drásticos na contorna económica e a perda de redes de seguridade social, en particular os subsidios sociais e os cupóns de alimentos, tamén se relacionaron con maiores niveis de alcol e estrés psicolóxico entre os homes, o que provocou un repunte das taxas de mortalidade masculina. Isto débese a que tales situacións adoitan dificultar que os homes manteñan á súa familia, unha tarefa que durante moito tempo considerouse a "esencia da masculinidade".[26]

Unha análise retrospectiva de persoas infectadas polo arrefriado común revelou que os médicos infravaloran os síntomas dos homes e están máis dispostos a atribuír os síntomas e a enfermidade ás mulleres que aos homes.[27] A expectativa de vida masculina, como a feminina, varía considerablemente segundo o desenvolvemento de cada sociedade. Non obstante os estudos estatísticos en moitos países, tanto ricos como pobres, coinciden en que as expectativas vitais da muller son superiores ás do varón nun rango de cinco anos, debido ás circunstancias de cada sexo.[28] Nos Estados Unidos, os homes están menos sans que as mulleres en todas as clases sociais. Os homes non brancos son especialmente insanos. Os homes están sobrerrepresentados en ocupacións perigosas e representan a maioría das mortes no traballo. Ademais, os médicos atenden menos aos homes, aconsellanos menos e pasan menos tempo con eles que coas mulleres.[29]

En canto á taxa de mortalidade infantil a nivel global, considérase que os homes recentemente nados teñen unha maior esperanza de vida que as nenas. O desfasaje entre a poboación neonata masculina e feminina equipárase durante a adolescencia, tempo no cal aumenta en todos os continentes a morbilidade masculina por encima da feminina debido á maior participación dos homes en confrontacións armadas, guerras ou simplemente no desafío do perigo. Outros riscos como o consumo de estupefacientes, alcohol, enfermidades de transmisión sexual e violencia urbana, maior entre os homes que entre as raparigas, reducen a poboación masculina adolescente en todo o mundo.

Síndromes cromosómicos

[editar | editar a fonte]

XXY

[editar | editar a fonte]
Artigo principal: Síndrome de Klinefelter.
O cromosoma X extra prodúcese por unha alteración biolóxica, pero involucra características específicas propias a patoloxía, tanto anatómicas como psicoafectivas e sociais. Un cromosoma X extra altera a axeitada conformación de gametas necesarias para formar os espermatozoides.
A trisomía XXY afecta unicamente aos homes. Foi descuberta en 1942 por Klinefelter, Reifenstein e Albright, baixo a supervisión do Dr. Fuller Albright, do Hospital Xeral de Massachusetts en Boston

De acordo cos datos do Servizo de Endocrinoloxía e Metabolismo da Unidade Asistencial Dr. César Milstein de Buenos Aires, na Arxentina, o síndrome de Klinefelter (en diante, SK) ten unha prevalencia de 0.2 %.[30] Con todo, esta condición raramente é diagnosticada na infancia. As primeiras consultas en relación co SK adoitan aparecer durante a adolescencia, suscitadas fundamentalmente polos primeiros indicios de cambios no corpo que leva a puberdade. Até non hai moito tempo, as e os nenos que tiñan esta particularidade crecían e desenvolvíanse sen ser conscientes de ningunha anomalía e desenvolvían unha vida sexual común.[31] Outro motivo para consultar é a preocupación ao redor de problemáticas vinculadas coa infertilidade, a pesar de que nalgúns casos púidose observar que en suxeitos onde había bastantes células xerminais funcionando normalmente nos testículos, poderían fecundar sen inconvenientes.[32] Na actualidade moitos axentes da saúde e investigadores científicos de disciplinas conexas foron deixando en desuso o termo "síndrome de Klinefelter", usando no seu lugar a descrición de "homes XXY".

XYY

[editar | editar a fonte]

En xeral non afecto ao fenotipo, pero en ocasións tense estatura e extremidades maiores polo que ás veces se lle chama síndrome do supermacho.[33]

Sexualidade e xénero

[editar | editar a fonte]
Véxase tamén: Orientación sexual.

A sexualidade e a atracción masculina varía de persoa a persoa, e o comportamento sexual dun home pode verse afectado por moitos factores, incluídas as predisposicións evolucionadas, a personalidade, a educación e a cultura.[34]

Aínda que a maioría dos homes son heterosexuais, unha minoría son homosexuais ou bisexuais.[35]

Cultura

[editar | editar a fonte]
Retrato de varón fuerte, 1894.

Simboloxía

[editar | editar a fonte]

O símbolo do xénero masculino occidental actual é un círculo cunha frecha e coñécese como "lanza de Marte" ou "frecha de Ares".[36] Suxeriuse que a arma é un símbolo fálico.[37] É o símbolo que representa o deus e o planeta Marte, ambos os dous considerados símbolos da masculinidade, fronte a Venus, que simboliza a feminidade. A corrente mitopoética establece catro arquetipos que conforman a psicoloxía do home: o Rei, o Guerreiro, o Mago e o Amante.

Corporalmente, nalgunhas sociedades, considéranse símbolos masculinos e do home a barba ou uns xenitais de tamaño grande, que se poden resaltar ou amplificar visualmente por medio da indumentaria e accesorios.

Estereotipos masculinos

[editar | editar a fonte]

Os estereotipos masculinos varían segundo o nivel cultural da sociedade, a idade e o momento histórico. Por exemplo, estudantes e persoas adultas definen de xeito diferente que se considera masculino. Os estudantes elaboran uns estereotipos de rol de xénero máis claramente definidos cás persoas adultas. Os estereotipos masculinos normalmente están máis definidos cós estereotipos femininos.[38] Non obstante, esta asignación de características está cada vez máis afastada da realidade, polo que os mesmos estereotipos de xénero van cambiando paulatinamente, consonte mudan tamén as tarefas asignadas tradicionalmente a un dos sexos, como foi a incorporación da muller ao mundo laboral. O incremento da actividade das mulleres nos ámbitos deportivos favorece un cambio do estereotipo tradicional masculino.[39]

As sociedades e culturas máis conservadoras asumen moitos destes estereotipos como o que debe ser o varón, mais na era da globalización pouco a pouco lévanse a debate. Entre os máis célebres pódense enumerar:

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para home.
  2. ↑ Corominas, J (1987). "humano". Breve diccionario etimológico de la lengua castellana (Terceira ed.). Madrid: Gredos. p. 327. ISBN 8424913329. OCLC 20321565. 
  3. ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para varón.
  4. ↑ Moliner, M (2006). Diccionario de uso del español II (2.ª ed.). Madrid: Gredos. ISBN 84-249-1975-0. varón (de «barón» con influencia do lat. vir) 
  5. ↑ Moliner, M (2006). Diccionario de uso del español I (2.ª ed.). Madrid: Gredos. ISBN 84-249-1975-0. barón, -esa (do xerm. «baro» ‘home libre’) 
  6. ↑ Online textbook: "Developmental Biology" 6th ed. By Scott F. Gilbert (2000) published by Sinauer Associates, Inc. of Sunderland (MA).
  7. ↑ Aaron Spitz M.D.. The Penis Book: A Doctor's Complete Guide to the Penis--From Size to Function and Everything in Between. (2018). 304 pax. ISBN 1635650291 ISBN 978-1635650297
  8. ↑ Brasil Escola. "Puberdade". Consultado o 3 de marzo de 2012. 
  9. ↑ Rey, Rodolfo; Josso, Nathalie; Racine, Chrystèle (2000). "Sexual Differentiation". Endotext (MDText.com, Inc.). PMID 25905232. Arquivado dende o orixinal o 8 de agosto de 2022. Consultado o 6 de febreiro do 2024. Independentemente da súa constitución cromosómica, cando os primordios gonadais diferéncianse en testículos, todos os xenitais internos e externos desenvólvense seguindo a vía masculina. Cando non hai testículos, os xenitais desenvólvense seguindo a vía feminina. A existencia de ovarios non inflúe na diferenciación fetal dos xenitais. A importancia primordial da diferenciación testicular para o desenvolvemento do sexo fetal levou a utilizar a expresión "determinación do sexo" para referirse á diferenciación das gónadas bipotenciais ou primitivas nos testículos. 
  10. ↑ Wells, Jonathan C. K. (2007-09-01). "Sexual dimorphism of body composition". Best Practice & Research Clinical Endocrinology & Metabolism. Normal and Abnormal Sex Development (en inglés) 21 (3). pp. 415–430. ISSN 1521-690X. PMID 17875489. doi:10.1016/j.beem.2007.04.007. 
  11. ↑ Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR, Kronenberg HM (2011). Williams Textbook of Endocrinology E-Book. Elsevier Health Sciences. p. 1054. ISBN 978-1-4377-3600-7. 
  12. ↑ Pack PE (2016). CliffsNotes AP Biology (5th ed.). Houghton Mifflin Harcourt. p. 219. ISBN 978-0-544-78417-8. 
  13. ↑ Bjorklund DF, Blasi CH (2011). Child and Adolescent Development: An Integrated Approach. Cengage Learning. pp. 152–153. ISBN 978-1-133-16837-9. 
  14. ↑ 14,0 14,1 "Primary & Secondary Sexual Characteristics". Sciencing.com. 30 April 2018. Arquivado dende o orixinal o 3 August 2020. Consultado o 13 October 2019. 
  15. ↑ Encyclopedia of Reproduction. Elsevier Science. 2018. p. 103. ISBN 978-0-12-815145-7. Arquivado dende o orixinal o 20 January 2023. Consultado o 13 October 2019. 
  16. ↑ 16,0 16,1 Berger, Kathleen Stassen (2005). The Developing Person Through the Life Span. Worth Publishers. p. 349. ISBN 978-0-7167-5706-1. 
  17. ↑ 17,0 17,1 Robert-McComb, Jacalyn; Norman, Reid L.; Zumwalt, Mimi (2014). The Active Female: Health Issues Throughout the Lifespan. Springer Science+Business Media. pp. 223–238. ISBN 978-1-4614-8884-2. Arquivado dende o orixinal o 31 July 2023. Consultado o 19 November 2022. 
  18. ↑ Halpern, Diane F. (2013). Sex Differences in Cognitive Abilities (4th ed.). Psychology Press. p. 188. ISBN 978-1-136-72283-7. Arquivado dende o orixinal o 31 July 2023. Consultado o 19 November 2022. 
  19. ↑ Gottau, Gabriela (29 de outubro de 2008). "Diferencias entre hombres y mujeres que influyen en el entrenamiento". Vitónica.com. Consultado o 3 de agosto de 2012. 
  20. ↑ "Definition of Male genitalia". MedicineNet. Arquivado dende o orixinal o 6 de novembro de 2020. Consultado o 6 de febreiro do 2024. 
  21. ↑ Clement, Pierre; Giuliano, François (2015). "Anatomy and physiology of genital organs – men". Neurology of Sexual and Bladder Disorders. Handbook of Clinical Neurology 130. pp. 19–37. ISBN 978-0-444-63247-0. ISSN 0072-9752. PMID 26003237. doi:10.1016/B978-0-444-63247-0.00003-1. 
  22. ↑ Goodman, H. Maurice (2009). Basic Medical Endocrinology (4th ed.). Elsevier. pp. 239–256. ISBN 978-0-12-373975-9. 
  23. ↑ The World Bank (2012). World Development Report 2012: Gender Equality and Development (Informe). Washington, DC: The World Bank. 
  24. ↑ "Homicide Trends in the United States, 1980–2008" Arquivado 2019-11-20 en Wayback Machine. Departamento de Xustiza dos Estados Unidos (2010) p. 10
  25. ↑ Márquez, Patricia (1999). The Street Is My Home: Youth and Violence in Caracas. Stanford, CA: Stanford University Press. 
  26. ↑ Brainerd, Elizabeth; Cutler, David (2005). "Autopsy on an Empire: Understanding Mortality in Russia and the Former Soviet Union". The Journal of Economic Perspectives 19 (1) (Ann Arbor, MI: William Davidson Institute). p. 107–30. JSTOR 4134995. doi:10.1257/0895330053147921. hdl:10419/20771. 
  27. ↑ Sue, Kyle (2017). "The science behind 'man flu.'" (PDF). BMJ 359. p. j5560. PMID 29229663. doi:10.1136/bmj.j5560. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 8 de decembro de 2017. Consultado o 8 de febreiro do 2024. 
  28. ↑ Austad, S.N.A; Bartke, A.A. (2016). "Sex Differences in Longevity and in Responses to Anti-Aging Interventions: A Mini-Review". Gerontology 62 (1). pp. 40–46. PMID 25968226. doi:10.1159/000381472. Arquivado dende o orixinal o 24 de outubro de 2021. Consultado o 8 de febreiro do 2024. 
  29. ↑ Williams, David R. (May 2003). "The Health of Men: Structured Inequalities and Opportunities". Am J Public Health 93 (5). pp. 724–731. PMC 1447828. PMID 12721133. doi:10.2105/ajph.93.5.724. 
  30. ↑ Pacenza, N., Pasqualini, T., Gottlieb, S., Knoblovits, P., Costanzo, P., Stewart Usher, J., Rey R., Martínez M. & Aszpis, S. (2010). "Síndrome de Klinefelter en las distintas edades: experiencia multicéntrica." (PDF). Revista argentina de endocrinología y metabolismo, 47(4), 29-39. 
  31. ↑ "Aszpis, S.; Gottlieb, Silvia; Knoblovits, P.; Pacenza, N.; Pasqualini, T.; Rey, R. & Stewart Usher, J. (2006). Síndrome de Klinefelter: Viejos y nuevos conceptos. Revista Argentina de Endocrinología y Metabolismo, 43: 22-39." (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 25 de febreiro de 2021. Consultado o 25 de febreiro de 2024. 
  32. ↑ "Nielsen, J. & Wohlert, M. (1990). Sex chromosome abnormalities found among 34.910 newborn children: results from a 13-year incidence study in Arhus, Denmark. Birth Defects Orig Artic Ser 26: 209-223.". 
  33. ↑ Graham, Gail E.; Allanson, Judith E.; Gerritsen, Jennifer A. (2007). «Sex chromosome abnormalities» [Anomalías de los cromosomas sexuales]. En Rimoin, David L.; Connor, J. Michael; Pyeritz, Reed E. et al., eds. Emery and Rimoin's Principles and Practice of Medical Genetics [Principios e prácticas da medicina xenética de Emery e Rimoin] (en inglés) (5.ª edición). Filadelfia: Churchill Livingstone Elsevier. pp. 1038-1057. ISBN 0-443-06870-4.
  34. ↑ Williams, Roman Homosexuality, passim; Elizabeth Manwell, "Gender and Masculinity," in A Companion to Catullus (Blackwell, 2007), p. 118.
  35. ↑ Bailey, J. Michael; Vasey, Paul; Diamond, Lisa; Breedlove, S. Marc; Vilain, Eric; Epprecht, Marc (2016). "Sexual Orientation, Controversy, and Science". Psychological Science in the Public Interest 17 (2). pp. 45–101. PMID 27113562. doi:10.1177/1529100616637616. 
  36. ↑ The Origin of the Male and Female Symbols of Biology. William T. Stearn. Source: Taxon, Vol. 11, No. 4
  37. ↑ «Quin origen tenen els símbols que representen els dos sexes?». NaturalsOM, 20-02-2008. [Consulta: 17 febrer 2012].
  38. ↑ Carrasco Galán, M. J. (1996)Análisis de la construcción cultural de los varones y mujeres. Su implicación en los trastornos depresivos (en castelán)
  39. ↑ Vázquez Gómez, B. (2005) Seminario permanente “Mujer y Deporte” (en castelán)
  40. ↑ La agresividad Arquivado 26 de outubro de 2007 en Wayback Machine. Universidade Autónoma de Madrid (en castelán)
  41. ↑ La mayor competitividad de los hombres, El Mundo. Publicado o 3-3-2001
  42. ↑ Maffia, Diana (2004)Contra las dicotomías: feniminsmo y epistemología crítica Arquivado 13 de agosto de 2004 en Wayback Machine. Instituto Interdisciplinario de Estudios de Género. Universidade de Buenos Aires. Arxentina. Consultado o 14-11-2007.
  43. ↑ Acevedo Álvarez, María del Pilar et al. (2002) Violencia de género. Sugerencias para la intervención en escuelas secundarias Instituto Nacional de Psiquiatría "Ramón de la Fuente Muñiz". Universidade de México. México. Consultado o 14-11-2007.

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]
  • Andrew Perchuk, Simon Watney, Bell Hooks, The Masculine Masquerade: Masculinity and Representation, MIT Press 1995
  • Pierre Bourdieu, Masculine Domination, Paperback Edition, Stanford University Press 2001
  • Robert W. Connell, Masculinities, Cambridge : Polity Press, 1995
  • Violencia Extrafamiliar hacia el varón
  • Warren Farrell, Myth of Male Power Berkley Trade, 1993 ISBN 0-425-18144-8
  • Michael Kimmel (ed.), Robert W. Connell (ed.), Jeff Hearn (ed.), Handbook of Studies on Men and Masculinities, Sage Publications 2004

Outros artigos

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Home&oldid=6669313»