1355
< |
13. vijek |
14. vijek
| 15. vijek
| >
< |
1320-e |
1330-e |
1340-e |
1350-e
| 1360-e
| 1370-e
| 1380-e
| >
<< |
< |
1351. |
1352. |
1353. |
1354. |
1355.
| 1356.
| 1357.
| 1358.
| 1359.
| >
| >>
| Gregorijanski | 1355. (MCCCLV) |
| Ab urbe condita | 2108. |
| Islamski | 755–756. |
| Iranski | 733–734. |
| Hebrejski | 5115–5116. |
| Bizantski | 6863–6864. |
| Koptski | 1071–1072. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1410–1411. |
| • Shaka Samvat | 1277–1278. |
| • Kali Yuga | 4456–4457. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 3991–3992. |
| • 60 godina | Yin Drvo Koza (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11355. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1355 (MCCCLV) bila je redovna godina koja počinje u četvrtak u julijanskom kalendaru (1. siječnja/januara).
- 2. 1. - Gospodar Monaka Karlo Grimaldi je kupio Roquebrune (do 19. stoleća).
- 5. 1. - Pariski ugovor između Francuske i Savoje: ova druga je proširila teritoriju.
- 6. 1. - Karlo IV je okrunjen lombardskom krunom u Milanu.
- 7. 1. - U Portugalu je ubijena Inês de Castro, ljubavnica princa Pedra, po nalogu kralja Afonsa IV - odsečena joj je glava pred decom. Pedro pokreće ustanak.
- januar? - Kalist je ponovo vaseljenski patrijarh (do smrti 1363).
- početkom godine - Drugi rat za škotsku nezavisnost: primirje je isteklo, nema napretka u pregovorima za oslobađanje Davida II iz engleskog zarobljeništva - Englezi pale u Škotskoj.
- 10. 2. - Neredi na Dan sv. Skolastike u Oxfordu: svađa oko vina prerasta u trodnevne oružane sukobe u kojima gine oko 60 ljudi sa univerziteta i 30 meštana (grad je plaćao godišnju globu za ubijene do 1825).
- 19. 2. - Papino izaslanstvo Petra Tome se na putu prema Srbiji sastaje sa Karlom IV u Pizi - ovaj šalje pismo Dušanu u kome se raduje što ovaj želi ujedinjenje crkava, sa zadržavanjem slovenskog bogosluženja; Karlo obećava posredovanje kod mađarskog kralja i pomoć u Grčkoj ako Dušan ustraje.[1]
- 16. 3. - Pobune Crvenih turbana: Han Lin'er, sin ubijenog pokretača pobune Han Shantonga, proglašen je za cara obnovljene dinastije Song - stvarnu vlast ima general Liu Futong.
- mart (ili maj[2]) - Papino poslanstvo je stiglo kod Dušana - ovaj ga dočekuje neprijateljski, jer se predomislio od prošle godine, zbog ugarskog napada.[1]
- 5. 4. - Karlo IV je krunisan za cara u Rimu.
- 14. 4. - Otkrivena je zavera dužda Marina Faliera protiv aristokratije - pogubljen je 17-tog.
- 21. 4. - Giovanni Gradenigo je novi mletački dužd (do 1356).
- travanj ili svibanj - Tvrtko I Kotromanić dolazi sa majkom Jelenom rođ. Šubić i vojskom u Hrvatsku i Dalmaciju - pogodbom zauzimaju gradove bivšeg vojvode Gregorija, grad gospođe Katarine. Ugarski kralj radi na tome da preko Tvrtka i Jelene ovlada gradovima bribirskih knezova, Omišem, Klisom i Skradinom, koje drži Jelena Nemanjić Šubić, za maloletnog sina Mladena IV.[3]
- 1. 6. - Rat moreuza (→ it): Venecija i Đenova su sklopile mir.
- jun - Đenovljanin Filipo Dorija je zauzeo Tripoli u Libiji, opljačkao ga i uzeo 7.000 roblja, uglavnom žena - zatim ga prodaje gospodaru Džerbe za 50.000 zlatnika.[4]
- 17. 7. - Francesco I Gattilusio je dobio od vizantijskog cara Jovana V Mitilenu sa Lezbosom, kao miraz uz Jovanovu sestru Mariju. Porodica Gattilusio će ovladati i okolnim ostrvima (do 1462).
- avgust - Magnus IV od Švedske je abdicirao na norveški presto, na kojem sam ostaje njegov sin Haakon.
- avgust - Bitka na Nesbit Mooru je škotska pobeda nad Englezima. Sledećeg meseca je dogovoreno primirje.
- avgust - Pobune Crvenih turbana: Zhu Yuanzhang, budući osnivač dinastije Ming je neuspešno opsedao Nanking, ali osvojio je okolinu. Ponovo pokušava u oktobru, konačno uspeva sledeće godine.
- 17. 8. - Sklopljen brak vizantijskog naslednika Andronika i bugarske princeze Kerace-Marije.
- rujan - Omiš je u rukama hrvatskog bana, a to znači i ugarskog kralja.[3]
- septembar - Jelena Nemanjić Šubić pregovara sa Mlečanima o ustupanju Klisa i Skradina. Gradove žele i ugarski saveznici Tvrtko I Kotromanić sa majkom Jelenom rođ. Šubić. Dušan je uputio sestri u Skradin jedno odeljenje vojske (Đuraš Ilić).[5]
- 29. 9. - Umire Matteo II Visconti, gospodar Lodija, Pjačence, Parme i Bolonje - sumnja se da su ga otrovala braća Galeazzo II i Bernabò.
- 5. 10. - Stogodišnji rat: Edward Crni Princ kreće na chevauchée ("promenada" ili "konjanički juriš") iz Bordeauxa - do početka decembra pustoši i pljačka mnoge francuske gradove na jugu zemlje.
- 16. 10. - Mladi sicilijanski kralj Ludovik umro je od kuge; nasleđuje ga brat Frederik III ili IV, zvani Prosti (do 1377), regent mu je sestra Eufemija (do 1357), nakon što je i njihova sestra Konstanca umrla od kuge.
- oktobar - Škoti su, plaćeni iz Francuske, prekršili primirje sa Engleskom, pljačkaju Nortumbriju. Engleski kralj će im doći u januaru.
- 2. 11. - Engleski kralj Edward III vodi chevauchée iz Calaisa u Pikardiju - vraća se već 11-og, pošto francuska strana ne prihvata bitku.
- 6. 11. - Škoti su zauzeli varoš Berwick-upon-Tweed, zatim opsedaju zamak (do januara).
- 2 - 28. 12. - U Parizu se okupila skupština staleža severne Francuske (Langues d'oïl): kralju su odobreni porezi potrebni za rat. Izglasana je i Velika ordonansa, kojom se želela ograničiti kraljeva vlast.
- 5. 12. - Vojvoda Brabanta Ivan III je umro bez muškog naslednika - nasleđuje ga najstarija kći Ivana, udata za Venceslava od Luksemburga. Ali muževi njene dve sestre, grof Flandrije i vojvoda Gelrea traže podelu Brabanta - dogodine dolazi do rata.
- prosinac - Sukob za Klis i Skradin između srpskih trupa, koje je poslao Dušan, i ugarskih. Jelena Šubić i nemačko-srpski vojvoda Palman Braht su u najvišem kliškom kaštelu, ostalo drži hrvatski ban Nikola, kome pomaže i Ivan Nelipić. U Kninu se sabira vojska. U Skradinu je srpski vojvoda Juras Ilijić/Đuraš Ilić, gde dolaze i Mlečani. [3]
- 20. 12. - Umro srpski car Dušan. Sahranjen je u manastiru Svetih arhangela kod Prizrena. Nasleđuje ga sin Stefan Uroš V, star oko 19 godina, poslednji Nemanjić, vlada do 1371.
- decembar - Nakon Božića, Englezi na jugu Francuske kreću u novu "promenadu" - za četiri meseca zauzimaju preko 50 mesta.
- decembar/januar 1355/56 - Dušanov vojvoda i namesnik Tesalije Preljub poginuo je u borbi sa Albancima.
- Tesaliju će na proleće zauzeti Nikifor II Orsini, zatim će se i Dušanov polubrat Simeon Uroš proglasiti za cara na jugu, što je početak raspada carstva.
- Anaktoropolj (→ de) na egejskoj obali je još pre Dušanove smrti zauzeo neki pirat iz Vitanije; ovaj grad, kao i Hrisopolj/Eion i Hristopolj/Kavala će uzeti braća Jovan i Aleksije Paleolog.[6]
- Prvi put se pominju Paštrovići - car Dušan je poslao vlastelina Nikolicu Paštrovića na poslanstvo u Dubrovnik.
- Podignuta je Crkva Uspenja Presvete Bogorodice u Vaganešu na Kosovu.
- Bitka kod Ihtimana blizu Sofije je skupa osmanska pobeda - sledećih 15 godina neće ulaziti u Bugarsku. Poginuo je bugarski komandant, prestolonaslednik Mihailo IV Asen.
- Poljski kralj Kazimierz III od Poljske je označio svog nećaka, ugarskog kralja Ludovika za nasljednika, ako ne bi imao muških potomaka (što se i događa 1370).
- Češki sabor je odbacio Karlov zakonik, kasnije nazvan Maiestas Carolina.
- 1355/60 - Pleton, filozof († 1452/54)
- 1355/60 - Juraj Slovinac, glagoljaš, latinist, profesor na Sorboni († 1416)
- c. Mirča I Stariji, vlaški vojvoda († 1418)
- 7. 4. - Marija Paleolog, udovica Stefana Dečanskog, monahinja Marta (* 1312, '14)
- 20. 12. - Stefan Uroš IV Dušan, srpski car (* oko 1308)
- ↑ 1,0 1,1 Delo cara Dušana. rastko.rs
- ↑ Istorija s.n. I, str. 555
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Klaić, 121
- ↑ Doria Filippo. corsaridelmediterraneo.it
- ↑ Bosna kao kraljevina. rastko.rs
- ↑ Istorija s.n. I, str. 567
- Literatura
- Svezak drugi: dio prvi. Treće doba: Vladanje kraljeva iz raznih porodica (1301-1526). Prva knjiga: Anžuvinci i Sigismund do gubitka Dalmacije (1301-1409), Vjekoslav Klaić (archive.org)
- Istorija srpskog naroda, Prva knjiga, Od najstarijih vremena do Maričke bitke (1371), SKZ Beograd 1981 (I)
