Óscar Tabárez

Óscar Tabárez

Pełne imię i nazwisko	Óscar Washington Tabárez Silva
Data i miejsce urodzenia	3 marca 1947 Montevideo
Wzrost	174 cm
Pozycja	obrońca
Kariera seniorska
Lata Klub Wyst. Gole 1967–1971 IA Sud América 1972–1973 ACIA 1975 Montevideo Wanderers 1976 CA Fénix 1976–1977 Puebla FC 2 (0) 1977–1978 CA Bella Vista
Kariera trenerska
Lata Drużyna 1980–1983 CA Bella Vista 1983 Urugwaj U-20 1984 Danubio FC 1985–1986 Montevideo Wanderers 1987 CA Peñarol 1987 Urugwaj U-20 1988 Deportivo Cali 1988–1990 Urugwaj 1991–1993 CA Boca Juniors 1994–1995 Cagliari 1996 Milan 1997–1998 Real Oviedo 1999 Cagliari 2001 Vélez Sársfield 2002 CA Boca Juniors 2006–2021 Urugwaj 2012 Urugwaj IO
Dorobek medalowy
Club Atlético Peñarol złoto Copa Libertadores 1987 reprezentacja Urugwaju srebro Copa América Brazylia 1989 złoto Copa América Argentyna 2011

Óscar Washington Tabárez Silva, zwany El Maestro (ur. 3 marca 1947 w Montevideo) – urugwajski piłkarz i trener piłkarski, w czasie kariery zawodniczej występujący na pozycji obrońcy.

Pracę szkoleniową rozpoczął na początku lat 80., najpierw jako trener młodzieży, a później drużyn seniorskich z ligi urugwajskiej. W kolejnej dekadzie wyjechał z kraju: początkowo do Argentyny, a następnie do Europy. Pracował w klubach hiszpańskich i włoskich, w tym w A.C. Milanie. Jednak jego osiągnięcia z tego czasu są niewielkie; pod względem liczby zdobytych trofeów znacznie lepiej wiodło mu się w Ameryce Południowej.

Od 2006 jest po raz drugi – wcześniej w latach 1988–1990 – selekcjonerem reprezentacji Urugwaju. Pod jego opieką po wielu dekadach słabszych występów Urugwajczycy powrócili do światowej czołówki, zdobywając kolejno IV miejsce na Mundialu 2010, Copa América 2011 i półfinał na Copa América 2007 oraz IV miejsce w Pucharze Konfederacji 2013. Za jego kadencji drużyna narodowa zajęła trzecie miejsce w rankingu FIFA (kwiecień 2012); nigdy wcześniej nie była tak wysoko.

W rankingu IFFHS na najlepszego trenera drużyny narodowej na świecie w 2010 i 2011 zajął odpowiednio 4. i – jako pierwszy Urugwajczyk w historii – 1. miejsce, z kolei w podobnym zestawieniu dziennika El País na najlepszego szkoleniowca z Ameryki Południowej dwukrotnie – także w latach 2010–2011 – był pierwszy.

Kariera piłkarska

Przez jedenaście lat był zawodnikiem klubów urugwajskich (głównie z drugiej ligi), przez sezon występował także w Meksyku. Ani razu nie zagrał w reprezentacji Urugwaju.

Kariera szkoleniowa

1980–1990: pierwsze lata pracy szkoleniowej w Urugwaju

Pracę szkoleniową rozpoczął w CA Bella Vista, czyli klubie, w którym zakończył karierę piłkarską. Przez pierwsze lata związany był z futbolem młodzieżowym, najpierw jako trener juniorów w Bella Vista, a następnie jako selekcjoner reprezentacji U-20. Z tą ostatnią wziął udział w igrzyskach panamerykańskich w 1983. Po zwycięstwie nad rówieśnikami z Wenezueli, Bermudów, Gwatemali i Brazylii podopieczni Tabáreza (wśród których znajdował się m.in. przyszły selekcjoner kadry Víctor Púa) po raz pierwszy w historii wygrali w rozgrywkach piłkarskich tych igrzysk.

W 1984 Tabárez rozpoczął pracę w futbolu seniorskim. Z sukcesami prowadził Danubio FC (4. miejsce w pierwszej lidze w sezonie 1984), Montevideo Wanderers (wicemistrzostwo kraju w sezonie 1985) oraz C.A. Peñarol, z którym w 1987 zdobył Copa Libertadores, najważniejsze trofeum w klubowym futbolu w Ameryce Południowej. W drodze do tego triumfu jego podopieczni pokonali m.in. obrońcę pucharu River Plate i w finale Amérikę Cali. Osiągnięcia w piłce klubowej sprawiły, że w 1988 w wieku czterdziestu jeden lat został selekcjonerem reprezentacji Urugwaju.

W ciągu dwu lat pracy awansował z nią do Mundialu 1990 oraz – po porażce w finale z Brazylią – doprowadził do II miejsca na Copa América 1989. W eliminacjach do mistrzostw świata Urugwajczycy wygrali z Boliwią i Peru, a tuż przed rozpoczęciem mundialu w spotkaniach towarzyskich zremisowali z Niemcami (3:3) i ograli Anglików w Londynie (2:1). Obserwatorzy podkreślali, że selekcjoner zrezygnował ze sztywnej taktyki na rzecz większego luzu i improwizacji, dzięki czemu gra jego piłkarzy była znacznie bardziej efektowna niż poprzednio. Jednak na samym turnieju drużyna, w której grali wtedy m.in. Hugo de León, Enzo Francescoli, Daniel Fonseca i Rubén Sosa, zanotowała tylko jedno zwycięstwo – z Koreą Południową. Dzięki bezbramkowemu remisowi z Hiszpanią w innym meczu grupowym awansowała do 1/8 finału, gdzie przegrała 0:2 z gospodarzami mistrzostw Włochami. Po latach Tabárez stwierdził, że przyczyną słabego występu na mundialu było zbyt długie zgrupowanie w Europie, w czasie którego piłkarze nie mieli kontaktu z rodziną i bliskimi.

1991–2002: w Argentynie i w Europie (Włochy i Hiszpania)

Przez całe lata 90. pracował poza granicami Urugwaju. Po mistrzostwach świata otrzymał zatrudnienie w argentyńskim Boca Juniors, który w tamtym okresie nie odnosił sukcesów. Drużyna prowadzona przez Tabáreza, w której wówczas grał m.in. bramkostrzelny napastnik Sergio Martínez, w sezonie 1992–1993 po ponad dziesięcioletniej przerwie zdobyła mistrzostwo kraju. Mimo braku osiągnięć w rozgrywkach międzynarodowych, Urugwajczyk przepracował w klubie ze stolicy Argentyny prawie dwa lata.

„W Europie nie osiągnął nic. Włosi wspominają go jako intelektualistę gawędziarza, który w latach 90. opowiadał im o filozofii i historii, cytował poezję, ujmował delikatnością. Z prowincjonalnym Calgiari osiągał niezłe wyniki, w potężnym Milanie poniósł klęskę.” –dziennikarz Rafał Stec

Drugą połowę dekady spędził w Europie. Latem 1994 zastąpił Bruno Giorgiego na stanowisku trenera grającego w Serie A Cagliari Calcio. Swój pierwszy sezon w lidze włoskiej Tabárez zakończył na dziewiątym miejscu, przy czym zanotował kilka dobrych wyników z rywalami znacznie wyżej rozstawionymi: 3:0 z przyszłym mistrzem kraju Juventusem, remis (1:1) i zwycięstwo (2:1) z Interem Mediolan oraz dwukrotnie 1:1 w meczach z A.C. Milanem. Korzystne rezultaty z silnymi przeciwnikami stały się przepustką do pracy w AC Milanie, gdzie Urugwajczyk latem 1996 zmienił Fabia Capella. Dziennikarze tłumaczyli decyzję prezesów klubu o zatrudnieniu Tabáreza także swoistą „modą” na Amerykę Południową we Włoszech: w tym samym czasie trenerem AS Roma został Argentyńczyk Carlos Bianchi, a piłkarzem AC Fiorentina jego rodak Gabriel Batistuta.

W Milanie Tabárez pracował m.in. z Paolo Maldinim, Franco Baresim, Marcelem Desaillym, Roberto Baggio, Edgarem Davidsem i Christophe’em Dugarrym. Jednak mimo wielu znanych nazwisk klub na koniec sezonu zajął dopiero jedenaste miejsce w lidze. Trener został zwolniony już w połowie sezonu, po dwudziestu dwu meczach, kiedy zespół zajmował dziewiątą lokatę i odpadł z Pucharu Włoch, podobnie jak z Ligi Mistrzów, gdzie zakończył rozgrywki już na fazie grupowej m.in. po porażkach z FC Porto (2:3) i IFK Göteborg (1:2). Prezes Silvio Berlusconi zatrudnił na jego miejsce byłego selekcjonera reprezentacji Włoch Arriga Sacchiego. Zdaniem komentatorów główną przyczyną porażki Tabáreza w Milanie był jego przesadnie ugodowy charakter i brak autorytetu wśród klubowych gwiazd.

Niepowodzeniem zakończyły się także kolejne przygody w europejskich klubach: Real Oviedo udało mu się uratować przed degradacją z Primera División dopiero w barażach (4:3 z UD Las Palmas), a po powrocie do Cagliari Calcio przetrwał jedynie cztery ligowe mecze, z których nie wygrał żadnego. Na koniec sezonu drużyna spadła z Serie A.

Po tych doświadczeniach Tabárez znacznie ograniczył swoją aktywność. W pierwszych latach XXI wieku pracował jedynie w dwu klubach z Argentyny (w obu spędził kilka miesięcy), CA Vélez Sarsfield i Boca Juniors. Po rozstaniu z tym drugim w 2002 na cztery lata całkowicie wycofał się z futbolu.

Od 2006: powrót do kraju i reprezentacji

Podstawowe ustawienie reprezentacji Urugwaju w czasie Mundialu 2010

Muslera Fucile Lugano Godín (Victorino) Suárez Forlán M.Pereira Arévalo Pérez Á.Pereira Cavani

Do wielkiej piłki powrócił w 2006, kiedy zastąpił Jorge Fossatiego na stanowisku selekcjonera Urugwaju. Pierwszym wyzwaniem nowego trenera był start na Copa América 2007. W inauguracyjnym meczu jego podopieczni ulegli 0:3 Peru, jednak w kolejnych ograli m.in. Boliwię, gospodarza turnieju Wenezuelę, a w półfinale dopiero po rzutach karnych przegrali z późniejszym triumfatorem Brazylią. Ostatecznie zajęli czwarte miejsce.

Jeszcze większe problemy mieli Urugwajczycy w eliminacjach do Mundialu 2010. Tabárez eksperymentował z ustawieniem i składem, długo nie mógł się zdecydować, kto będzie pierwszym bramkarzem (podziękował numerowi jeden Fabiánowi Cariniemu), a dotychczasowi liderzy kadry, jak Walter Gargano i Sebastián Abreu, musieli coraz częściej ustępować miejsca młodszym graczom. W efekcie w kwalifikacjach Urugwajczycy zajęli dopiero piątą lokatę i o miejsce na mundialu musieli walczyć w barażach z Kostaryką. Wygrali je (1:0 i 1:1) i po raz pierwszy od 2002 zagrali na mistrzostwach świata.

Reprezentacja Urugwaju w rankingu FIFA
/	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012
I	-	30	28	23	20	7	4
II	-	24	30	22	21	7	4
III	-	26	29	21	18	7	4
IV	-	23	27	16	18	7	3
V	22	23	28	16	16	7
VI	22	30	26	17	16	18
VII	14	19	22	20	6	5
VIII	14	21	24	21	6	5
IX	15	19	22	28	7	4
X	17	17	20	25	7	4
XI	29	27	23	19	7	4
XII	29	28	23	20	7	4

W RPA podopieczni Tabárez doszli aż do półfinału, znacznie dalej niż faworyci imprezy Brazylijczycy i Argentyńczycy; po drodze zwyciężyli reprezentację gospodarzy (3:0), Meksyk (1:0), Koreę Południową (2:1), Ghanę (1:1, k. 4:2), a w ostatniej fazie turnieju stoczyli efektowne pojedynki z zespołami europejskimi, Holendrami i Niemcami (oba przegrane 2:3). Występ na Mundialu 2010 był najlepszy od 1970, kiedy Urugwajczycy również otarli się o finał turnieju. Dodatkowo lider kadry Diego Forlán otrzymał nagrodę dla najlepszego zawodnika mistrzostw, a sam Tabárez przez niektórych dziennikarzy uznany został za najlepszego selekcjonera turnieju.

Rok później Tabárez poprowadził swoich podopiecznych na Copa América 2011. Nie zmienił znacząco reprezentacji; do Argentyny pojechało aż dwudziestu uczestników mundialu. W rozgrywkach grupowych rywalami Urugwajczyków były zespoły Peru, Chile i Meksyku. Podopieczni Tabáreza zakończyli rozgrywki na drugim miejscu; zdobyli pięć punktów po dwu remisach (po 1:1 z Peru i Chile) oraz jednym zwycięstwie (1:0 z Meksykiem). W ćwierćfinale Urugwajczycy zmierzyli się z gospodarzami turnieju, Argentyńczycy. Ich trener, Sergio Batista, zdołał namówić do gry na Copa América największe gwiazdy zespołu, dzięki czemu jego podopieczni byli uważani za faworytów imprezy. Wynik meczu – nazywanego przez dziennikarzy „przedwczesnym finałem” – został rozstrzygnięty dopiero w rzutach karnych: Urugwajczycy wygrali 1:1 (5:4), a ich bramkarz, Fernando Muslera, obronił jedną jedenastkę, wykonywaną przez Carlosa Téveza. Dzięki temu podopieczni Tabáreza piąty raz z rzędu awansowali do półfinału Copa América.

W półfinale Urugwajczycy zmierzyli się z drużyną Peru, z którą grali już w grupie. Startowali z pozycji faworyta nie tylko tego spotkania, ale i całego turnieju, bo w ćwierćfinałach odpadły Argentyna, Brazylia, Chile i Kolumbia. Po dwu golach Luisa Suáreza, strzelonych w przeciągu pięciu minut, wygrali 2:0 i po raz pierwszy od 1999 zagrali w finale Copa América. W ostatnim meczu turnieju pokonali 3:0 Paragwaj. Tym samym wysunęli się na czoło listy drużyn, które zwyciężyły w rozgrywkach o mistrzostwo Ameryki Południowej.

W tym samym czasie znaczące osiągnięcia zanotowały reprezentacje juniorska i młodzieżowa Urugwaju: pierwsza zdobyła wicemistrzostwo świata, druga zaś zakwalifikowała się do mistrzostw świata i Igrzysk Olimpijskich (jako jedyna oprócz Brazylii z Ameryki Południowej). W Urugwaju wszystkie – a nie tylko seniorska – drużyny narodowe grają i trenują według koncepcji Tabáreza.

Drużyna prowadzona przez Tabareza w 2014 roku ponownie zakwalifikowała się na mundial w Brazylii. Urugwaj trafił do grupy C. Po wygranej 2:1 z Anglią, 1:0 z Włochami oraz po porażce z Kostaryką, zespół z dorobkiem 6 punktów zajął 2. miejsce w grupie, co zapewniło mu awans do rundy finałowej. W 1/8 finał reprezentacja Urugwaju zmierzyła się z Kolumbią. Mecz zakończył się porażką 0:2.

28 marca 2020 roku został zwolniony ze stanowiska, gdy urugwajska federacja piłkarska zdecydowała o zwolnieniu ponad 400 pracowników w związku z panującą pandemią COVID-19.

Sukcesy szkoleniowe

Piłkarze Urugwaju świętujący zwycięstwo w CA 2011

• reprezentacja Urugwaju U-20
  • I miejsce w rozgrywkach piłkarskich na igrzyskach panamerykańskich 1983
• Montevideo Wanderers
  • wicemistrzostwo Urugwaju 1985
• Club Atlético Peñarol
  • Copa Libertadores 1987
• Boca Juniors
  • mistrzostwo Argentyny 1993
• reprezentacja Urugwaju:
  • awans do Mundialu 1990 i start w tym turnieju (1/8 finału)
  • awans do Mundialu 2010 i start w tym turnieju (IV miejsce)
  • II miejsce w Copa América 1989
  • IV miejsce w Copa América 2007
  • zwycięstwo w Copa América 2011
  • IV miejsce w Pucharze Konfederacji 2013
• Indywidualnie:
  • Trener roku 2010 i 2011 Ameryki Południowej plebiscytu El País
  • Selekcjoner roku 2011 na świecie według Międzynarodowej Federacji Historyków i Statystyków Futbolu

Życie prywatne

• Tabárez nigdy nie ukrywał fascynacji Che Guevarą; swoją córkę nazwał Tania na cześć towarzyszki życia legendarnego rewolucjonisty.