Мандайя
| Мандайя | |
| мансака | |
.jpg?lang=kk) | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
35 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
Мандайя (өз атауы; мансака)[1] — Филиппиндегі халық. Филиппиндік таулы халықтар тобына кіреді, таралған аумағы - Минданао аралындағы Котабато провинциясы. Жалпы саны 35 мың адам.[2] 5 субэтникалық топқа бөлінеді, олардың ішіндегі ең үлкені мансака.[3]
Тілі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Тілі - мандайя тілі. Бисая, магинданао және тагал тілдері де кең таралған.[4]
Діні
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Сенушілердің діни көзқарасы: дәстүрлі сенімдер, бір бөлігі-католиктер.[5]
Кәсібі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дәстүрлі кәсіптері - қолмен атқарылатын ауыл шаруашылығы (құрғақ күріш, мақта, жүгері, кофе, темекі, көкөністер), балық аулау және терушілік. Қолөнерден: тоқу, тоқыма (мақта мен абакадан), ағаш ою, металл өңдеу дамыған. 20 ғасырдың екінші жартысында абака мен кендір өндірісі кең тарады.[6]
Өмір салты
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Мандайялардың негізінен эндогамиялық туыстық топтары бар (калумонан). Туыстық есеп екі жақты, 4 ұрпаққа дейін танылады. Отбасы шағын. Неке билокальды және неолокальды, көп әйелділік жоғарғы қауымдарда жиі кездеседі. Отбасында жерді ағайындар, ақшаны апалары алады.
Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дәстүрлі қоныстары - шашыраңқы, абака өндірумен айналысатын мандайялар арасында олар жинақы. Үйлері ағаш пен бамбуктан жасалған қадалы үйлер, төбесі сабанмен, шөппен немесе пальма жапырақтарымен жабылған.[7]
Дәстүрлі киімдері
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дәстүрлі ерлер киімі - қызыл лентамен және астыңғы жағы талшықтармен безендірілген кең көйлек пен шалбар, әйелдер киімі - саронг және ұзын жеңді күртеше, бақалшақтардан және металдан жасалған көптеген әшекейлер тағады. Жауынгерлер (багани) жеңістерінің белгісі ретінде бастарын қызыл лентамен немесе орамалмен байлады. Тістерді кесу және қаралау, темекіні шайнау жиі кездеседі. Киімнің түсі негізінен ашық түсті. Жергілікті дворяндар сабан немесе бас киім киеді.[8]
Дәстүрлі тағамдары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дәстүрлі тағамдары - көкөністер, балық, культтік мақсатта алкогольдік сусын (буйо) қолданылады.[9]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Қазіргі заман энциклопедиясы. Тексерілді, 26 қыркүйек 2024.
- ↑ Мандайя. Тексерілді, 26 қыркүйек 2024.
- ↑ Мандайя сөзінің мағынасы. Тексерілді, 26 қыркүйек 2024.
- ↑ Орыс тілінің түсіндірме сөздігі. Тексерілді, 26 қыркүйек 2024.
- ↑ Мандайя. Тексерілді, 26 қыркүйек 2024.
- ↑ Әлем халықтары/Мандайя. Тексерілді, 26 қыркүйек 2024.
- ↑ Мандайя. Тексерілді, 26 қыркүйек 2024.
- ↑ Мандайя. Тексерілді, 26 қыркүйек 2024.
- ↑ В.А.Тишков Дүние жүзіндегі халықтар мен діндер. Энциклопедия. — Москва: Үлкен Ресей энциклопедиясы, 1999. — Б. 321. — 930 б. — 100 000 таралым. — ISBN 5-85270-155-6.
