Kontent qismiga oʻtish

Abdulhamid II

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Abdulhamid II
عبد الحميد ثانی, Abd ül-Hamîd-i sânî
Tavalludi 22-sentyabr 1842-yil
Vafoti 10-fevral 1918-yil(1918-02-10)
(75 yoshda)
Istanbul
Fuqaroligi Usmonli imperiyasi[1]
Otasi Abdulmajid I
Onasi Tirimüjgan Kadın
Mukofotlari Muqaddas Olaf ordeni katta xochi kavaleriXrizantema ordeni

Abdulhamid II (1842.21.9-1918. 10. 2) – Usmonlilar sulolasi sultoni (1876-1909). U 1876-yil dekabrda „Yangi Usmonlilar“ jamiyati bilan bogʻliq liberal guruhlar rahbari Midhat posho boshchiligida oʻtkazilgan saroy toʻntarishi natijasida taxtga chiqdi. Yangi konstitutsiya qabul qilindi. Turk sultonlari ichida adolatparvarligi, va xalq orasida qizil sulton bilan nom qozongan. Lekin, xalq orasidagi „qizil sulton“ degan nomi gʻarbning noxolis matbuoti tomonidan halifalik hududida tarqatilgan. Abdulhamid II dushmanlar hiylalariga qarshi kurashib keldi. U jar yoqasidagi Usmoniylar imperiyasini yana 30 yildan oshiqroq saqlanib qolishida katta xizmat qildi. Mamlakatda sotqinlar koʻpligi, jamiyatning gʻarbga havas qilishi, Sultonning odilona siyosati Gʻarb tomonidan buzib koʻrsatilishi Sultonga nisbatan notoʻgʻri tushunchani keltirib chiqardi. Abdulhamid II ichki va tashqi siyosatda ham ijobiiy yoʻl tutdi. U doimo xalq manfaatlari uchun ķurashdi. 1903-yilda Germaniya mashhur Bagʻdod temir yoʻlini qurish huquqini oldi. Yosh turklar deb atalmish guruh 1909-yil Abdulhamid II ga qarshi bosh koʻtarib, uni taxtdan tushirdilar. Abdulhamid II 1918-yilda vafot etgan[2]. Abdulhamidxon amalda soʻngi islom halifasi edi.

Hayoti

Hamid afandi 1842-yil 21-sentabrda Oʻrtakoʻydagi Chiragan saroyida yoki Konstantinopoldagi Toʻpqopi saroyida tugʻilgan. U Sulton Abdulmejid [1] va Tirimüjgan Kadın (Cherkes, 1819 yil 20 avgust, Konstantinopol, Feriye saroyi, 1853 yil 2 noyabr) [8] [9] asli nomi Virjiniya boʻlgan. [10] Onasining oʻlimidan soʻng u otasining qonuniy xotini Perestu Kadınning asrab oluvchi oʻgʻli boʻldi. Perestu, shuningdek, Abdul Hamidning o'gay singlisi Jemile Sultonning asrab oluvchi onasi bo'lgan, uning onasi Düzdidil Kadın 1845 yilda vafot etgan va ikki yoshida onasiz qolgan. Ikkalasi ham bir xonadonda tarbiyalangan, bolalik yillari birga o‘tgan. [11][2]

Usmonli davlatlarining boshqa sultonlaridan farqli o‘laroq, Abdulhamid II uzoq mamlakatlarda bo‘lgan. 1867 yilning yozida, taxtga o'tirishidan to'qqiz yil oldin u amakisi Sulton Abdul Aziz bilan birga Parij (30 iyun 1867 yil 10 iyul), London (1867 yil 12-23 iyul), Vena (1867 yil 28-30 iyul) safarlarida bo'ldi. ) va boshqa bir qator Yevropa davlatlarining poytaxtlari yoki shaharlari.

Oilasi

Shehzade Mehmed Abdülqodir (1878 yil 16 yanvar - 1944 yil 16 mart) - Bidar Kadın bilan.  Uning etti turmush o'rtog'i, besh o'g'li va ikki qizi bor edi.[2]

Shehzade Ahmad Nuri (1878 yil 12 fevral - 1944 yil 7 avgust) - Bedrifelek Kadın bilan.  Uning turmush o'rtog'i bor edi, lekin farzandlari yo'q edi.

Shehzade Mehmed Burhaneddin (1885 yil 19 dekabr - 1949 yil 15 iyun) - Mezidemestan Kadın bilan.  Uning to'rtta turmush o'rtog'i va ikki o'g'li bor edi.

Shehzade Abdurrahim Hayri (1894 yil 15 avgust - 1952 yil 1 yanvar) - Peyveste Hanim bilan.  Uning ikkita turmush o'rtog'i, bir o'g'li va bir qizi bor edi.

Shehzade Ahmad Nureddin (1901 yil 22 iyun - 1944 yil dekabr) - Behice Hanim bilan.  Shahzoda Mehmed Bedreddinning egizaklari.  Uning turmush o'rtog'i va o'g'li bor edi.

Shehzade Mehmed Bedreddin (1901 yil 22 iyun - 1903 yil 13 oktyabr) - Behice Hanim bilan.  Shahzoda Ahmad Nuriddinning egizaklari.  Yulduz saroyida tug'ilgan.  Menenjitdan vafot etgan va Yahyo afandi qabristoniga dafn etilgan.

Shehzade Mehmed Abid (1905 yil 17 may - 1973 yil 8 dekabr) - Saliha Naciye Kadın bilan.  Uning ikkita xotini bor edi, lekin farzandi yo'q edi.

qizlari

tahrirlash

Abdul Hamidning kamida 13 qizi bor edi:[70][65]

Ulviye Sulton (1868 - 1875 yil 5 oktyabr) - Nazikeda Kadın bilan.  Dolmabahche saroyida tug‘ilib, yetti yoshida fojiali tarzda vafot etdi: onasi pianino chalib, xizmatkorlar ovqat uchun ishdan bo‘shatilganda, Ulviye Sulton gugurt o‘ynay boshladi.  Onasi uni yechmoqchi bo‘lganida qo‘llarini kuydirib yuborgan bo‘lsa-da, uning ko‘ylagi yonib ketdi, tilla kamari uni ichiga qamab qo‘ydi.  Nazikeda vahima ichida qizini ko‘tarib, yordam so‘rab qichqirgancha zinadan yugurib tushdi, lekin bu harakat alangani avj oldirdi va Ulviye Sulton tiriklayin kuyib vafot etdi va onasini umidsizlikka solib, hech qachon tuzalmadi.  Nozikeda Yangi masjidda dafn etilgan.

Zekiye Sulton (1872 yil 12 yanvar - 1950 yil 13 iyul) - Bedrifelek Kadın bilan.  U bir marta turmushga chiqdi va ikki qizi bor edi.  U Abdulhamidning sevimli qizlaridan biri edi.

Fatma Naime Sulton (5 sentyabr 1876 - 1945) - Bidar Kadin bilan.  U Abdul Hamidning sevimli qizi bo'lib, uni "mening o'tmish qizim" deb atagan, chunki u taxtga o'tirgan sanaga yaqin tug'ilgan.  U ikki marta turmushga chiqdi va bir o'g'il va bir qiz tug'di.  1904 yilda u birinchi turmush o'rtog'i Murod V ning qizi, amakivachchasi Hatice Sulton bilan uni aldayotganini bilib, janjal ichida qoldi.

Naile Sulton (1884 yil 9 fevral - 1957 yil 25 oktyabr) - Dilpesend Kadın bilan.  U bir marta turmushga chiqdi, farzandi yo'q.

Seniye Sulton (1884 - 1884) - noma'lum onalik.

Seniha Sulton (1885 – 1885) – Dilpesend Kadın bilan.  U besh oyligida vafot etdi.

Shadiye Sulton (1886 yil 30 noyabr – 1977 yil 20 noyabr) – Emsalinur Kadın bilan.  U ikki marta turmushga chiqdi va bir qizi bor edi.

Hamide Ayshe Sulton (1887 yil 15 noyabr - 1960 yil 10 avgust) - Müşfika Kadın bilan.  U ikki marta turmush qurgan va uch o'g'il va bir qizi bor edi.

Refiya Sulton (1891-yil 15-iyun – 1938) – Sazkar Xonim bilan.  U bir marta turmushga chiqdi va ikki qizi bor edi.

Hatice Sulton (1897 yil 10 iyul - 1898 yil 14 fevral) - Pesend Hanim bilan.  U chechakdan vafot etdi va Yahyo afandi qabristoniga dafn qilindi.

Aliye Sulton (1900 - 1900) - noma'lum onalik.  U tug'ilganidan bir necha kun o'tib vafot etdi.

Jamila Sulton (1900 - 1900) - noma'lum onalik.  U tug'ilganidan bir necha kun o'tib vafot etdi.

Samiye Sulton (1908 yil 16 yanvar - 1909 yil 24 yanvar) - Saliha Naciye Kadın bilan.  U pnevmoniyadan vafot etdi va Yahyo afandi qabristonidagi Shaxzoda Ahmad Kamoleddin maqbarasiga dafn qilindi.

  1. (unspecified title)
  2. 2,0 2,1 2,2 OʻzME. Birinchi jild. Toshkent 2000-yil