Aleksander Benedykt Wyhowski

Aleksander Benedykt Wyhowski

Kraj działania	I Rzeczpospolita
Data urodzenia	1649
Data śmierci	28 grudnia 1714
Miejsce pochówku	Bazylika kolegiacka Świętej Trójcy w Janowie Podlaskim
Biskup łucki
Okres sprawowania	1703–1714
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Nominacja biskupia	1 października 1703
Sakra biskupia	18 listopada 1703

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	18 listopada 1703
Konsekrator	Mikołaj Stanisław Święcicki
Współkonsekratorzy	Stefan Antoni Mdzewski Paweł Konstanty Dubrawski
Konsekrowani biskupi Michał Bartłomiej Tarło 1710

Aleksander Benedykt Wyhowski herbu Abdank (ur. 1649, zm. 28 grudnia 1714 roku na zamku w Torczynie) – biskup łucki, mianowany przez Jana III Sobieskiego w kwietniu 1696 referendarzem wielkim litewskim, opat sieciechowski, opat benedyktynów na Św. Krzyżu (1690-1705). Zaufany Augusta II. Objęty ekskomuniką przez papieża Aleksandra VIII za siłowe wejście na stołek opaci w klasztorze łysogórskim.

Był członkiem konfederacji sandomierskiej 1704 roku.

Okres w opactwie łysogórskim

Nominację do stołu opaciego na Świętym Krzyżu otrzymał w roku 1689. Opat po spornej elekcji od 10 stycznia 1690 – do 1705. Wcześniej sekretarz królewski Jana III Sobieskiego.

Wprowadzony do klasztoru siłą wbrew woli konwentu, który wybrał swojego opata Krystyna Mireckiego zatwierdzonego przez papieża Innocentego XI.

Na elekcji w roku 1689 pomimo wsparcia delegatów królewskich, nuncjusza i ówczesnego biskupa uzyskał zaledwie jeden głos poparcia.
Dnia 10 stycznia 1690 r. odbyła się druga elekcja, na której podstępem oddalono Mireckiego i jego niektórych zwolenników, przez co skłonił Wychowski pozostałych do oddaniu głosu na siebie.
Został więc Wychowski opatem – objął stół i dobra z woli króla, ale wbrew woli papieskiej Aleksandra VIII, który Klasztor Łysogórski i osobę opata obłożył ekskomuniką. O jej zniesienie starał się bezskutecznie w Rzymie ks. Wota w roku 1697.
W końcu papież Klemens XI około 1705-6 roku zmusił Wychowskiego do ustąpienia z dóbr opackich. Był uczestnikiem Walnej Rady Warszawskiej 1710 roku.

Współczesny Wychowskiemu kronikarz klasztoru o. Jacek Jabłoński przedstawia opata jako dobroczyńcę, który własnym nakładem odbudował mury klasztorne, szczodrobliwie ozdobił kościół aparatami, a na górze (w klasztorze) i dole (w Starej Słupi) swoim sukcesorom przyzwoite rezydencje pozostawił

Pochowany w kolegiacie Świętej Trójcy w Janowie Podlaskim.

Uwagi

W cytowanej w bibliografii literaturze, tj. Derwich, Gacki, Jabłoński, nazwisko opata podawane jest w pisowni „Wychowski” nie zaś „Wyhowski” jak w tytule artykułu.
W Herbarzu Polskim Kaspra Niesieckiego występuje opis rodu Wyhowskich, Aleksander (biskup łucki) pisany jest Wyhowski. (Herbarz Polski – K. Niesiecki strona 455)
W opisach biograficznych biskupa, fakt zasiadania na stołku opacim w klasztorze świętokrzyskim pomijany jest zwykle milczeniem.

Bibliografia

• Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XII, Warszawa, 1880–1902, s. 405–406.
• JacekJ. Jabłoński JacekJ., Drzewo żywota z raiu Naprzód na Górze Jerozolimskiey Kalwaryi,..., wyd. Sanguszkowa Konstancja, Kolumba, Kraków 1736-38: Jakub Matyjaszkiewicz .
• Marek Derwich: Materiały do słownika historyczno-geograficznego dóbr i dochodów dziesięcinnych benedyktyńskiego opactwa św. Krzyża na Łysej Górze do 1819 r. Wrocław 2000: Pracownia Badań nad Dziejami Zakonów i Kongregacji Kościelnych (LARHCOR) w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego. ISBN 83-904219-4-1.
• Józef Gacki: Benedyktyński klasztor na Łysej Górze. Wyd. Wydawnictwo Jedność. Kielce 2006: Benedyktyński klasztor na Łysej Górze. ISBN 83-7442-389-7.